Chris Badia aktualisht shërben si Zëvendës Komandant Suprem i Forcave Aleate të Transformimit.
Ne e dimë se Ballkani, dhe veçanërisht Bosnja dhe Hercegovina, janë me rëndësi strategjike për NATO-n. Si e shikon NATO aktualisht situatën në Ballkan dhe në Bosnje dhe Hercegovinë?
Për NATO-n, siç keni dëgjuar shumë herë, integriteti dhe stabiliteti i Ballkanit është i një rëndësie të madhe. Kjo nuk është vetëm perspektiva e NATO-s, por edhe qëndrimi i Bashkimit Evropian dhe anëtarëve të tij. Interesi i përbashkët i të gjitha këtyre kombeve është ruajtja e stabilitetit dhe, në veçanti, ruajtja e asaj që është arritur – një mjedis stabil dhe paqësor. Ne po ndërtojmë mbi këtë dhe duam të përmirësojmë arritjet, në mënyrë që të vazhdojmë zhvillimin e paqes dhe stabilitetit në rajon.
Gjithashtu, të mos harrojmë se paqja dhe stabiliteti në Ballkan janë të rëndësishme jo vetëm për këtë rajon, por edhe për kontinentin më të gjerë evropian. Paqëndrueshmëria në Ballkan mund të ketë pasoja edhe në Evropë, prandaj NATO është e përkushtuar për të ofruar mbështetje dhe forcimin e kapaciteteve rajonale. Ne po punojmë për këtë përmes programeve të ndryshme të bashkëpunimit, të gjitha me synimin për të siguruar një të ardhme të qëndrueshme dhe të sigurt për vendet e kësaj zone, përfshirë Bosnjën dhe Hercegovinën.
Foto: TS/Klix.ba
Një nga çështjet më të rëndësishme në rajon është ndikimi i Rusisë dhe Kinës, veçanërisht Rusisë. A mendoni se kërcënimi ushtarak i Rusisë është real për rajonin apo veçanërisht për Bosnje-Hercegovinën?
Ajo që ne të gjithë shohim, dhe jo vetëm në këtë rajon, është se nuk është vetëm një kërcënim ushtarak apo ekonomik – ka më shumë instrumente pushteti që Rusia përdor. Përveç aspektit ushtarak, ju keni ndikim politik dhe ekonomik dhe sot është shumë i rëndësishëm edhe komunikimi strategjik. Rusia i përdor të gjitha këto instrumente për të ndikuar në vendet e Ballkanit dhe më gjerë. Komunikimi strategjik dhe narrativa që Rusia po përpiqet të imponojë synon destabilizimin, duke krijuar pasiguri dhe konfuzion.
Si NATO, nga pikëpamja ushtarake, ne ofrojmë mbështetje për të forcuar institucionet në rajon. Rusia përdor çdo mundësi që gjen për të destabilizuar situatën, qoftë politikisht, ekonomikisht apo ushtarakisht. Pikërisht për këtë të gjithë duhet të jemi shumë të kujdesshëm dhe të gatshëm për të gjitha sfidat që sjell një situatë e tillë. Roli i NATO-s është vendimtar në kundërshtimin e ndikimit malinj të Rusisë dhe ne po punojmë së bashku me autoritetet lokale për të garantuar stabilitetin dhe sigurinë e rajonit.
Ne shohim se si anëtarësimi në NATO ka përfituar vendet e tjera në rajon. Si e shihni perspektivën e Bosnjë-Hercegovinës, a është realiste që së shpejti të bëhet anëtare e NATO-s?
Gjithmonë ka një qasje realiste ndaj gjërave, por të gjithë duhet të kuptojnë se për t’u anëtarësuar në NATO duhet të plotësoni disa kushte. Pse? Sepse, brenda aleancës, duhet të jesh i ndërveprueshëm, duhet të arrish disa standarde dhe ka shumë gjëra që duhen radhitur. Nuk është një proces i thjeshtë. Ka shumë aspekte, nga kapaciteti ushtarak, reformat demokratike e deri te stabiliteti politik, që vendet duhet t’i kënaqin përpara se të bëhen anëtarë të NATO-s.
Bosnja dhe Hercegovina ka shprehur qartë synimet e saj afatmesme dhe afatgjata për anëtarësimin në NATO, të cilat ne, natyrisht, i vlerësojmë shumë. Tashmë është pjesë e Partneritetit për Paqe dhe është përfshirë në Planin e Veprimit për Anëtarësim, i cili është plani që po punohet për të përmbushur kushtet e nevojshme. Ky proces kërkon kohë dhe përpjekje, por NATO e mbështet fuqishëm BiH në rrugën e saj. Anëtarësimi në NATO nuk është diçka që mund të arrihet brenda natës – është një proces afatgjatë që sjell përfitime për të gjitha palët. Ashtu si në martesë, duhet të punoni që marrëdhënia të funksionojë në mënyrën më të mirë të mundshme, dhe një logjikë e ngjashme vlen edhe për anëtarësimin në NATO.
Foto: TS/Klix.ba
Krahu lindor i NATO-s, veçanërisht shtetet baltike, konsiderohet i prekshëm ndaj agresionit të mundshëm. Si planifikon NATO të përmirësojë mbrojtjen e atyre vendeve, sepse ka të bëjë edhe me rajonin tonë?
Qasja e NATO-s është gjithmonë gjithëpërfshirëse, sepse ka shumë sfida në botë. Nëse fokusoheni vetëm në një problem, mund të mbingarkoheni nga sfida të tjera. Në jug, vendet e Atlantikut përballen me sfidat nga Afrika dhe Atlantiku, ndërsa në veri ka shqetësime për Arktikun. Në Lindje ka sfida të veçanta dhe Ballkani ka sfidat e veta specifike.
NATO po zhvillon strategji që përfshijnë të gjitha këto sfida dhe u përgjigjet atyre në një mënyrë që mundëson përgjigjen ndaj të gjitha kërcënimeve të mundshme. Nuk mund të fokusohemi vetëm në një problem, sepse ka shumë faktorë që mund të ndikojnë në sigurinë. Kjo është arsyeja pse ne zhvillojmë një qasje gjithëpërfshirëse që integron dimensionet e ndryshme të sfidave të sigurisë. Në fund të fundit, ju duhet të keni instrumentet e pushtetit që do t’ju lejojnë t’i përgjigjeni shpejt dhe me efikasitet këtyre sfidave.
Duke pasur parasysh njohuritë tuaja për Bundeswehr-in, cili është roli i Gjermanisë në forcimin e mbrojtjes kolektive të NATO-s?
Kur flasim për NATO-n, ne kemi 32 aleatë dhe 35 partnerë, përfshirë Bosnjën dhe Hercegovinën. Të gjitha ato janë thelbësore për funksionimin e sistemit. Natyrisht, ka shtete gjithnjë e më të vogla dhe Gjermania, si kombi i dytë më i madh në NATO, ka një përgjegjësi të veçantë. Vendet më të mëdha, si Gjermania, shpesh udhëheqin iniciativa që ndihmojnë në forcimin e aftësive mbrojtëse të Evropës.
Një shembull është European Sky Shield, një iniciativë që përfshin mbrojtjen ajrore të integruar. Vendet më të mëdha, si Gjermania, Franca, Britania e Madhe, Italia dhe Spanja, udhëheqin projekte të tilla, ndërsa vendet më të vogla kanë mundësinë të bashkohen dhe të kontribuojnë në mbrojtjen e përbashkët evropiane. Gjermania është e vetëdijshme për rolin e saj udhëheqës në Evropë, por në fund të fundit, të gjithë aleatët duhet të punojnë së bashku për të arritur një qëllim të përbashkët.
Sulmet kibernetike nga Rusia po bëhen një problem në rritje. Si po përgatitet NATO për sulme të mundshme në shkallë më të gjerë?
Në luftën moderne, NATO planifikon konflikte në pesë fusha: ajër, tokë, det, hapësirë dhe hapësirë kibernetike. Kibernetika është bërë domeni që tërheq më shumë vëmendjen, sepse kërcënimet në këtë hapësirë janë vazhdimisht në zhvillim. Për të qenë efektiv në luftën kibernetike, së pari duhet të kuptoni natyrën e problemit, të analizoni se çfarë po ndodh në hapësirën kibernetike dhe si krijohen kërcënimet.
NATO po punon në mënyrë aktive për të krijuar qendra ndërgjegjësimi për situatën dhe ekipe të reagimit të shpejtë në rast të një sulmi kibernetik. Përveç kësaj, ka zhvillim të përbashkët midis NATO-s dhe vendeve anëtare për të përmirësuar mbrojtjen kundër kërcënimeve kibernetike. Kjo përfshin analizimin e të dhënave, zhvillimin e strategjive të mbrojtjes dhe krijimin e rrjeteve për koordinim dhe komunikim midis aleatëve. Hapësira kibernetike është një fushë kyçe për të ardhmen e mbrojtjes dhe NATO luan një rol kyç në forcimin e qëndrueshmërisë ndaj këtyre kërcënimeve.
Foto: TS/Klix.ba
Gjenerali Chris Badia, i lindur në Bavari më 28 shtator 1963, iu bashkua Forcave Ajrore Gjermane në 1984 për t’u bërë pilot dhe oficer avioni. Ai fitoi përvojë si pilot luftarak në Fighter Wing 71 “Richthofen”, dhe më vonë shërbeu si komandant skuadriljeje nga viti 1996 deri në 1998.
Pas përfundimit të arsimit të avancuar ushtarak në Hamburg, ai mbajti disa poste kyçe, duke përfshirë NATO-n dhe Ministrinë gjermane të Mbrojtjes. Badia më vonë komandoi Fighter Wing 71 dhe mbajti një rol të lartë në Ministrinë e Mbrojtjes, duke mbikëqyrur planifikimin strategjik të mbrojtjes. Në vitin 2022, ai u emërua në postin e Zëvendës Komandantit Suprem të Forcave Aleate për Transformim.
