Raporti i fundit i NATO-s për Ballkanin Perëndimor sjell paralajmërime të reja shqetësuese për Serbinë. Nëse lufta në Ukrainë vazhdon dhe vendi ynë është këmbëngulës për të mos iu bashkuar sanksioneve kundër Rusisë, kandidatura e Serbisë për anëtarësim në BE është në rrezik dhe autoritetet kërcënohen me mundësinë e izolimit të plotë, sipas NATO-s. Bashkëbiseduesit e Nova.rs besojnë se është e nevojshme të merret seriozisht ky dokument dhe mesazhi që ai dërgon, duke theksuar se Perëndimi do të ketë gjithnjë e më pak durim për vendin tonë në periudhën e ardhshme.
Raporti i fundit i NATO-s analizon sesi Ballkani Perëndimor u përball me sfidat e shkaktuara nga lufta në Ukrainë. Në pjesën hyrëse u bë e qartë se nuk do të jetë më i mundur shmangia e rreshtimit përfundimtar me Perëndimin apo Rusinë.
“Pozicioni i Serbisë po bëhet gjithnjë e më i paqëndrueshëm ndërsa krimet e Putinit bëhen më të mëdha dhe më të tmerrshme. Kështu, ekziston rreziku që qeveria serbe të jetë gjithnjë e më e izoluar në Evropë. Kandidimi i Serbisë tashmë është problematik dhe tani është në rrezik edhe më të madh”, thuhet në raport dhe sqarohet në detaje ky konkluzion.
Dhe çfarë do të thotë e gjithë kjo për Serbinë dhe sa rrezik real është vendi ynë, duke qenë se thuhet se jemi të kërcënuar me izolim?
Sipas kryetarit të Lëvizjes SRCE, Zdravko Ponosh, ky dokument nuk duhet të merret lehtë, pavarësisht se Serbia nuk është anëtare e paktit të NATO-s. Ai thotë se fjalori i përdorur në këtë kontekst është i ashpër dhe meriton vëmendje.
“Raporti thekson se kriza ukrainase do ta ndërlikojë seriozisht procesin e pranimit të Serbisë nëse vazhdon mos-angazhimi me politikën e jashtme të BE-së, veçanërisht në lidhje me sanksionet kundër Rusisë. Gjithashtu, tregohet edhe Rezoluta e Parlamentit Evropian, e cila vë në dukje se procesi i anëtarësimit është në rrezik. Vihet re se kjo çon në izolimin e autoriteteve serbe në Evropë. Këto janë paralajmërime serioze, pavarësisht se dokumenti në të cilin përmenden nuk prodhon ndonjë veprim të menjëhershëm politik”, thekson Ponosh.
Bashkëbiseduesi ynë paralajmëron se kur ky lloj fjalori fillon të shfaqet intensivisht, fillon të krijojë terren pjellor politik për vendime që mund të jenë të pakthyeshme për disa kohë.
“Dhe kohët janë dinamike dhe të rrezikshme. Pasojat ekonomike të luftës në Ukrainë po bëhen gjithnjë e më serioze për të gjithë Evropën. Në Serbi, qeveria tani për tani po i fsheh gjërat, por po bëhet gjithnjë e më e dukshme se po përballet me probleme për të cilat nuk ka përgjigje. Humbja e mbështetjes sonë në BE në krizën ekonomike, thellësinë e së cilës ne sapo po e ndjejmë, mund të ketë pasoja të rënda për ne. Malli i quajtur “përafrimi me politikën e jashtme të BE-së” tashmë po humbet vlerën e tij për sa i përket pozicionit tonë në Evropë. Tashmë dëmi është bërë. Dhe nuk shoh se çfarë u fitua duke numëruar mbrapsht se sa ditë Serbia zgjati më shumë se Rusia në vendosjen e ndërsjellë të sanksioneve”, thekson Ponoš.
“Raporti na referohet ne në fushën e marrëdhënieve tona me BE-në, e cila duhet të jetë përgjegjëse për konsolidimin e demokracisë në rajon, gjë që thuhet në përfundimin e raportit. Gjithashtu, të gjithë aktorët rajonalë, duke përfshirë ne, duhet të kujtojnë atë që ndodhi në vendin tonë në vitet 1990 në dritën e ngjarjeve aktuale në Ukrainë dhe të kuptojnë se cilat janë realisht aksionet. Mënyra se si raporti mund të reflektojë për ne është se unë njoha në të përshkrimet e qeverisë serbe, më saktë përshkrimin e politikanëve rajonalë që shkelin rregullat demokratike, luajnë kartën ruse dhe e shohin Rusinë e Putinit si mbështetje për politikat e tyre”, tha Zelenoviq. nënvizon.
I pyetur se sa real është rreziku i izolimit, duke qenë se ai përmendet edhe në raport, Zelenoviq thotë se procesi i integrimit të Serbisë në BE tashmë është ngadalësuar.
“Një nga arsyet është se Rusia ushtron ndikim duke mbështetur në mënyrë aktive politikat nacionaliste dhe duke përdorur energjinë si model shantazhi. Dhe për ne, burimet e rinovueshme të energjisë dhe reduktimi i përdorimit të qymyrit janë thelbësore. Bashkimi Evropian e ka neglizhuar integrimin e Ballkanit Perëndimor dhe është e nevojshme të rritet aktiviteti i tij dhe të hapë derën gjerësisht për të gjithë rajonin. Ne kemi nevojë për ndihmë ndërkombëtare për tranzicionin energjetik, si dhe ndihmë për t’u shkëputur nga Rusia. “Kam thënë qartë në fushatën parazgjedhore se është e nevojshme që Serbia të vendosë sanksione ndaj qeverisë që kërcënon mbarë njerëzimin me armë bërthamore”, tha Zelenoviq.
Duke qenë se Serbia nuk është anëtare e NATO-s, pyetja është se sa ndikim ka ky dokument në vendin tonë. Nëse pyesni ish-shefin e Shtabit të Përgjithshëm Zdravko Ponoš, fakti i përmendur nuk është arsye e mjaftueshme për të mos ndjekur të gjitha aktivitetet dhe raportet që kanë të bëjnë me Beogradin.
A është me të vërtetë gazi problem?
Në këtë raport Serbia përmendet si një vend i varur në masë të madhe nga gazi rus, por theksohet se këtë problem pak a shumë e ka i gjithë rajoni.
“Pavarësisht varësisë nga gazi rus, shumica e rajonit ka mbajtur një qëndrim të vendosur kundër luftës së Rusisë kundër Ukrainës. Vendet e rajonit, me përjashtim të Serbisë dhe BiH, miratuan regjimin e sanksioneve të BE-së. “Serbia ka humbur rrugën në këtë drejtim, sepse ruan një shkallë të caktuar të bashkëpunimit ushtarak me Rusinë, si dhe me NATO-n”, thuhet aty, dhe më pas thekson se rajoni e merr pjesën më të madhe të energjisë nga lëndët djegëse fosile, veçanërisht qymyri, jo. nga gazi rus.
Qendra e spiunazhit në Nish
Vëmendje e veçantë i është kushtuar edhe një herë Qendrës Humanitare Ruse në Nish.
“Qendra e tyre humanitare në Nish shërben si qendër e aktivitetit të spiunazhit, duke u dhënë rusëve akses në infrastrukturën lokale dhe kombëtare të mbrojtjes civile, dhe ka një sërë lidhjesh informale, për shembull, midis kishave kombëtare të dy vendeve, bamirësive dhe organizatave të tjera. ”, thuhet në raportin e NATO-s.
Po ashtu theksohet se Rusia e Vladimir Putinit ka kohë që po përpiqet ta shfrytëzojë paqëndrueshmërinë e rajonit për të forcuar avantazhin e saj gjeostrategjik, në radhë të parë duke luajtur me faktin se NATO bombardoi Serbinë.
“Kremlini i kultivoi dhe i shfrytëzoi këto ankesa dhe paraqitet si i vetmi mbrojtës i vërtetë dhe legjitim i interesave serbe. Problemi është se ankesat janë shpesh nacionaliste dhe kanë shkaktuar dhunë dhe luftë në rajon në të kaluarën. Kur Putini përdor këto ndjenja, ai është plotësisht i vetëdijshëm për potencialin e tyre shpërthyes. Prandaj, ekziston një shqetësim i justifikuar se lufta ruse mund të inkurajojë përpjekje të reja nga forcat politike nacionaliste dhe vetë Rusia për të polarizuar politikën rajonale dhe madje të përpiqet të rishikojë kufijtë, gjë që ndoshta do të çonte në dhunë dhe konflikt ushtarak në këtë rajon të brishtë.
Në veçanti, theksohet se Beogradi është i vetmi kryeqytet evropian që mbajti një tubim në mbështetje të Rusisë dhe po ashtu theksohet se në mesin e qytetarëve ka mbështetje të madhe për presidentin rus Vladimir Putin.
“Një sondazh i fundit tregoi se 60 për qind e serbëve fajësojnë SHBA-në për luftën dhe 51 për qind fajësojnë NATO-n, krahasuar me vetëm 26 për qind që fajësuan Rusinë dhe 24 për qind që mendonin se Ukraina apo BE-ja ishin fajtore për pushtimin. në shpjegimin e NATO-s.
Për të gjitha sa më sipër, konstatohet se ka shenja se kjo krizë do të komplikojë seriozisht procesin e anëtarësimit të Serbisë në Bashkimin Evropian, veçanërisht nëse vendi ynë vazhdon të shkelë konsensusin evropian për sanksionet ndaj Rusisë dhe nëse publiku i saj e sheh BE në një dritë kaq negative.
