Sipas policisë, autoritetet e zbatimit të ligjit besojnë se biznesmeni moldav pro Kremlinit, i lindur në Izrael dhe ish-deputeti i parlamentit moldav, Ilan Šor, qëndron pas përgatitjes masive të trazirave.
Autoritetet pretendojnë se që nga qershori i këtij viti, Šor organizonte rregullisht transportin e moldavëve në grupe prej rreth njëzet personash për “stërvitje” në Rusi. Kohët e fundit, më shumë se 300 të rinj nga Moldavia vizituan Rusinë. Edhe pse qëllimi i deklaruar ishte pjesëmarrja në ngjarje kulturore, në realitet ata vizituan kampet ku morën udhëzime për organizimin e trazirave në Moldavi, deklaroi kreu i policisë kombëtare, Viorel Cernăuțeanu.
Sipas tij, jo të gjithë kanë shkuar në Rusi për stërvitje, por disa prej tyre janë trajnuar në kampe të lidhura me kompani private ushtarake në territorin e Bosnjës dhe Hercegovinës, si dhe të Serbisë, gjë që më vonë u njoftua nga Ministria e Sigurisë së Bosnja dhe Hercegovina, në krye me ministrin nga RS – dhe Nenad Neshiq, duke e mohuar atë.
Shërbimi moldav i Radios Evropa e Lirë raportoi se autoritetet moldave publikuan video të marra nga një kamerë e fshehtë, duke treguar të rinjtë duke qëndruar në një skenë, duke u tallur me protestat dhe njëkohësisht duke brohoritur slogane të tilla si “Gjuha jonë është ruse”, “Jo nënshtetësi të dyfishtë” ose “Jo, ne duam të shkojmë në Evropë”.
Kreu i policisë moldave shtoi se janë arrestuar katër shtetas moldavë të cilët kanë marrë pjesë në këtë aktivitet të paligjshëm. Ai nuk ka deklaruar arsyen e arrestimit.
Šor jetoi në Moldavi deri në vitin 2019. Më vonë ai iku në Izrael, ku jetoi deri në këtë vit. Aktualisht jeton në Rusi, e cila i dha shtetësinë këtë vit. Në vitin 2022, Shtetet e Bashkuara të Amerikës vendosën sanksione ndaj tij për bashkëpunim me oligarkët pro-Kremlinit me qëllim të krijimit të trazirave në Moldavi.
Policia moldave zbuloi rastin vetëm disa ditë përpara se vendi të zhvillojë zgjedhje të dyfishta këtë të dielë: zgjedhje presidenciale dhe një referendum për hyrjen e vendit në Bashkimin Evropian.
Presidentja aktuale demokratike properëndimore Maja Sandu (Partia e Veprimit dhe Solidaritetit) po kandidon për presidencën, me 36 për qind mbështetje në sondazhe. Ish-prokurori Aleksandar Stojanoglo kandidon gjithashtu në emër të Partisë Socialiste pro-ruse, me mbështetje prej mbi 11 për qind, ndërsa një tjetër kandidat pro-rus është deputeti dhe kryebashkiaku i qytetit moldav të Bălți, Renato Usatîi (Partia jonë), i cili ka mbështetje prej rreth shtatë për qind shkruan portali The New Voice of Ukraine. Gjithsej 12 persona garojnë për postin e presidentit.
Historia e Transnistrisë
Historia moderne e Transnistrisë fillon në vitin 1990, kur Republika Socialiste Sovjetike e Moldavisë Transnistriane u krijua gjatë rënies së Bashkimit Sovjetik. Në atë kohë, kishte një synim për të mbetur pjesë e BRSS nëse Moldavia do të kërkonte pavarësinë ose bashkimin me Rumaninë.Pavarësia e Moldavisë u shpall në gusht 1991. Disa muaj më vonë, në mars 1992, filloi një konflikt ushtarak midis Moldavisë dhe Transnistrisë, i cili përfundoi me një armëpushim në korrik të po atij viti.
Pjesë e marrëveshjes së armëpushimit ishte krijimi i një komisioni të përbashkët kontrolli trepalësh të përbërë nga Moldavia, Transnistria dhe Rusia, dhe forcat paqeruajtëse trepalëshe të varura, të cilat supozohej të merreshin me rastet e shkeljeve të armëpushimit. Moska mban rreth gjashtë mijë ushtarë në Transnistria.
Në vitin 2006, u mbajt një referendum i pa njohur kurrë për “aderimin e ardhshëm të lirë të Transnistrisë në Federatën Ruse”, i cili thuhet se u mbështet nga 98 përqind e votuesve transnistrianë.
Tridhjetë vjet pas armëpushimit të nënshkruar, Asambleja Parlamentare e Këshillit të Evropës e caktoi Transnistrinë si territor të pushtuar nga Rusia.
Qeveria separatiste Transnistriane kërkoi mbrojtje nga Rusia në shkurt 2024. Presidentja e Moldavisë Maja Sandu ka deklaruar vazhdimisht se Moldavia dëshiron të anëtarësohet në Bashkimin Evropian, duke përfshirë Transnistrinë.
