SERBIA nuk ka vendosur sanksione kundër Rusisë, ka mbajtur marrëdhënie të nivelit të lartë me atë vend dhe ka intensifikuar marrëdhëniet me Kinën, gjë që ngre pikëpyetje për drejtimin e saj strategjik, shkruan draft raporti i Komisionit Evropian për përparimin e vendit drejt anëtarësimit në Bashkimin Evropian.
“Serbia ende nuk ka respektuar asnjë masë kufizuese kundër Federatës Ruse, si dhe me shumicën e deklaratave të përfaqësuesit të lartë për këtë çështje. Ajo ka mbajtur marrëdhënie të nivelit të lartë me Federatën Ruse dhe ka intensifikuar marrëdhëniet me Kinën, gjë që ngre pyetjen. të drejtimit strategjik të Serbisë”, shkruan ai në draft raportin për Serbinë, në të cilin Hina kishte qasje.
Komisioni do të publikojë nesër një paketë për zgjerimin, pjesë kyçe e së cilës janë raportet që vlerësojnë progresin në reformat e secilit prej vendeve që janë në rrugën e anëtarësimit në BE. Raporti i progresit publikohet një herë në vit dhe luan një rol të rëndësishëm në monitorimin e progresit të vendeve kandidate në rrugën e tyre drejt BE-së.
“Serbia pritet të harmonizohet me politikat e BE-së”
Përveç Rusisë, Serbia nuk pranoi edhe një sërë deklaratash të tjera të përfaqësueses së lartë në emër të BE-së dhe masa kufizuese ndaj Kinës, Bjellorusisë, Iranit, Koresë së Veriut dhe Venezuelës. Përveç kësaj, fluturimet për në Rusi janë bërë më të shpeshta, thuhet.
“Serbia pritet që gradualisht t’i përafrojë politikat e saj ndaj vendeve të treta me politikat dhe pozicionet e BE-së, duke përfshirë masat kufizuese,” shtoi draft-raporti. Serbia thuhet gjithashtu se ka vazhduar të bashkëpunojë me BE-në në përpjekjet për të parandaluar shmangien e sanksioneve dhe për të ofruar ndihmë financiare dhe humanitare për Ukrainën.
Serbia gjithashtu pritet të përmirësojë rezultatet e saj në ndjekjen penale të krimeve të luftës, thuhet se ajo ende i shmanget akuzave të të dyshuarve të rangut të lartë dhe se procesi i rasteve zgjat shumë.
“Serbia ende nuk ka treguar përkushtim për hetimin dhe gjykimin e krimeve të luftës”
“Serbia duhet të ndërmarrë hapa për të përshpejtuar ndjekjen penale të krimeve të luftës dhe për të zgjidhur një numër të konsiderueshëm të rasteve të pazgjidhura të mbi 1700 rasteve të para-hetimit, të cilat vazhdojnë të shkaktojnë shqetësim të madh,” thuhet në tekst.
Serbia vazhdoi bashkëpunimin me Mekanizmin Ndërkombëtar të mbetur për Gjykatat Penale, i cili zëvendësoi Gjykatën e Hagës. Për çështjen e krimeve të luftës, bashkëpunimi me Bosnjë dhe Hercegovinën vazhdoi, ndërsa përparim i vogël u shënua në bashkëpunimin me Kroacinë dhe Kosovën.
“Serbia ende nuk ka treguar një përkushtim të vërtetë për hetimin dhe gjykimin e krimeve të luftës. Një numër i partive politike, politikanëve dhe mediave serbe vazhdojnë të ofrojnë mbështetje dhe hapësirë publike për kriminelët e dënuar të luftës pa pasoja dhe mohojnë krimet e luftës, përfshirë gjenocidin në Srebrenica”, thuhet në draft-raport.
“Fati i pazgjidhur i të zhdukurve mbetet një çështje kyçe që duhet zgjidhur”
Teksti përmend edhe një numër të madh të personave të zhdukur. “Fati i pazgjidhur i personave të zhdukur gjatë konfliktit të viteve 1990 mbetet një çështje kyçe për t’u zgjidhur në Ballkanin Perëndimor. Pavarësisht progresit të vazhdueshëm në identifikimin, 7608 persona janë ende të zhdukur”, thuhet në tekst.
Ai shtoi se nevojiten përpjekje të mëtejshme në nivel rajonal përmes grupit për personat e zhdukur i krijuar në vitin 2018 në kuadër të Procesit të Berlinit për të forcuar bashkëpunimin, si dhe në nivel dypalësh.
Edhe Serbia nuk e ka harmonizuar ende politikën e vizave, ndonëse BE-ja vazhdimisht e kërkon këtë. Beogradi ka një regjim pa viza me 16 vende, qytetarët e të cilëve kanë nevojë për viza për të hyrë në BE.
Përafrimi me politikën e vizave për BE-në është shumë i rëndësishëm për të ulur presionin e migrantëve të paligjshëm. Shumë prej tyre vijnë në Serbi si turistë dhe më pas përpiqen të hyjnë ilegalisht në BE dhe të kërkojnë azil. Serbia ka një regjim pa viza kryesisht me vendet që nuk e kanë njohur pavarësinë e Kosovës.
“Marrëdhëniet me BiH janë të mira dhe përgjithësisht të qëndrueshme”
Sa i përket marrëdhënieve dypalëshe, Serbia mbetet e përkushtuar për të mbajtur marrëdhënie të mira dypalëshe me vendet e tjera nga procesi i zgjerimit dhe me anëtarët fqinjë të BE-së. Marrëdhëniet e saj me Kroacinë “vazhdojnë të karakterizohen nga shkëmbime ad hoc antagoniste publike dhe demarshe diplomatike”.
Marrëdhëniet me Bosnjën dhe Hercegovinën janë të mira dhe përgjithësisht të qëndrueshme, megjithëse rezoluta e OKB-së për Srebrenicën ka çuar në tensione politike, thotë draft-raporti. Thuhet gjithashtu se zyrtarë të lartë serbë marrin pjesë në Ditën ilegale të Republikës Srpska, 9 janar.
“As BiH nuk është në linjë me politikën e BE”
Në raportin e tij, Komisioni Evropian do t’i bëjë thirrje edhe një herë Bosnjë-Hercegovinës që “të zbatojë menjëherë reformën kushtetuese dhe zgjedhore në mënyrë që të sigurojë që të gjithë qytetarët të mund të ushtrojnë efektivisht të drejtat e tyre politike”, veçanërisht për të harmonizuar kushtetutën e saj me vendimin e Gjykatës Evropiane. për të Drejtat e Njeriut në rastin Sejdiç.
“Funksionimi i institucioneve demokratike është minuar nga elementë të vazhdueshëm diskriminues në sistemin kushtetues dhe shkelje të vazhdueshme të rendit ligjor dhe kushtetues nga entiteti i Republikës Srpska, i cili ende nuk zbaton vendimet e Gjykatës Kushtetuese, duke vënë në pikëpyetje autoritetin dhe integritetin. të Gjykatës”, thuhet në draft-raport.
Ashtu si Serbia, Bosnja dhe Hercegovina nuk është në përputhje me politikën e vizave të BE-së. Komisioni i bën thirrje BiH që t’i japë fund regjimit pa viza me Azerbajxhanin, Kuvajtin, Katarin, Turqinë, Rusinë, Kinën dhe regjimin sezonal pa viza me Arabinë Saudite. BiH hoqi regjimin pa viza me Omanin në janar të këtij viti dhe me Bahreinin në shtator.
“BiH ka bërë përparim të madh”
Derisa të harmonizohet plotësisht me politikën e vizave të BE-së, Komisioni i bën thirrje BiH të zbatojë masa shtesë sigurie, si rritja e kapacitetit të rojës kufitare dhe angazhimi në dialog me vendet e treta dhe palët e tjera relevante, për shembull me linjat ajrore, të cilat sjellin njerëzit si turistë, dhe më pas në Bosnje dhe Hercegovinë kthehen në migrantë.
Bosnja dhe Hercegovina ka bërë përparim të madh, duke arritur dhe ruajtur përputhjen e plotë me sanksionet kundër Rusisë pas agresionit të saj kundër Ukrainës. Megjithatë, shtoi se zbatimi i masave kufizuese “mbetet një sfidë për shkak të pengesave politike”.
Marrëdhëniet e Bosnjë-Hercegovinës me Kroacinë janë përgjithësisht të mira, megjithëse ato janë të prekura nga çështjet e pazgjidhura dypalëshe. Ka pyetje të hapura në lidhje me kufijtë tokësorë dhe detarë. Zbatimi i marrëveshjes së trashëgimisë së vitit 2001 u ndikua nga çështjet e pronës private dhe të drejtave të zotëruara. Bosnja dhe Hercegovina vazhdon të kundërshtojë planin e Kroacisë për të ndërtuar një vend depozitimi të mbetjeve radioaktive në Trgovska Gora afër kufirit.
“Situata me mediat është shumë shqetësuese”
Situata me median është shumë shqetësuese, gazetarët janë të ekspozuar ndaj presioneve politike, frikësimeve dhe kërcënimeve. Shërbimi publik shtetëror i Radiotelevizionit të Bosnjë-Hercegovinës (BHRT) është në rrezik serioz të mbylljes për shkak të mohimit prej vitesh të financimit të qëndrueshëm dhe mosmarrëveshjeve të zgjatura ligjore në gjykatat e njësive.
Që nga viti 2013, Parlamenti i Federatës së Bosnjë-Hercegovinës nuk ka emëruar drejtor apo ka plotësuar pozita vakante në bordin e drejtorëve të televizionit publik FTV. Shërbimi publik në RS (RTRS) po përhap dezinformimin rus, sinjali i kanalit Russia Today vazhdon të transmetohet pavarësisht se vendi është bashkuar me sanksionet e BE-së që ndalojnë transmetimin e mediave shtetërore ruse, sipas një draft-raporti.
