KATËR anëtarë të lartë të ekipit të Trump folën fshehurazi me rivalët kryesorë politikë të presidentit ukrainas Volodymyr Zelensky. Sipas tre ligjvënësve ukrainas dhe një analisti republikan amerikan për politikën e jashtme, ndihmësit kryesorë të Trump u takuan me Yulia Tymoshenko, një ish-kryeministre, si dhe me anëtarë të lartë të partisë së ish-presidentit Petro Poroshenko, raporton Politico.
Në qendër të bisedës ishte pyetja nëse Ukraina mund të zhvillonte shpejt zgjedhjet presidenciale. Sipas kushtetutës së Ukrainës, zgjedhjet u shtynë për shkak të gjendjes së jashtëzakonshme të vendosur pas fillimit të luftës. Kritikët e idesë së zgjedhjeve paralajmërojnë se ato do të ishin kaotike dhe do të përfitonin Rusinë, duke qenë se një numër i madh votuesish të mundshëm po luftojnë në front ose jetojnë jashtë vendit si refugjatë.
Aleatët e Trump janë të bindur se Zelensky do të humbiste zgjedhjet për shkak të lodhjes së luftës dhe pakënaqësisë në rritje të publikut me korrupsionin e përhapur. Vlerësimet e tij në sondazh kanë rënë prej vitesh, megjithëse ai u rikuperua disi pas përplasjes së javës së kaluar në Zyrën Ovale, kur Donald Trump dhe zëvendëspresidenti JD Vance e sulmuan verbalisht dhe e hodhën nga dhoma.
Megjithatë, sondazhet e fundit tregojnë se Zelensky ende kryeson garën për president. Rreth 63 për qind e ukrainasve i miratojnë veprimet e Volodymyr Zelensky si president, sipas një sondazhi të kryer nga projekti Identity and Borders: The Case of Ukraine (IBIF) në partneritet me Institutin Ndërkombëtar të Sociologjisë së Kievit (KIIS).
Trump akuzon Zelenskyn si diktator
Qëndrimi zyrtar i administratës amerikane është se Trump nuk ndikon në politikën e brendshme të Ukrainës. Këtë javë, Sekretari amerikan i Tregtisë, Howard Lutnick hodhi poshtë pretendimet se Trump “po përpiqej të formësonte politikën e Ukrainës” dhe shtoi se presidenti i SHBA “do vetëm një partner për paqen”.
Megjithatë, veprimet e Trump dhe zyrtarëve të tij thonë të kundërtën. Trump akuzoi Zelenskyn si një “diktator pa zgjedhje”, ndërsa Drejtori i Inteligjencës Kombëtare të SHBA Tulsi Gabbard pretendoi në mënyrë të rreme se Kievi “anuloi zgjedhjet”.
Sipas një sondazhi të agjencisë britanike Survation, të kryer pas konfliktit në Shtëpinë e Bardhë, ukrainasit duan si më poshtë për president:
- Volodymyr Zelensky – 44%
- Valery Zaluzhny – 24%
- Petro Poroshenko – 10%
- Julia Tymoshenko – 5.7%.
Kanalet sekrete
Një pjesë kyçe e bisedimeve, të cilat po zhvillohen me dyer të mbyllura, kanë të bëjnë me mbajtjen e zgjedhjeve presidenciale pas arritjes së një armëpushimi të përkohshëm, por përpara fillimit të negociatave serioze për paqen. Ideja e zgjedhjeve të parakohshme mbështetet fuqishëm edhe nga Kremlini, i cili prej vitesh po përpiqet të largojë Zelenskyn.
Timoshenko dhe Poroshenko deri më tani kanë kundërshtuar publikisht zgjedhjet para se të përfundonin luftimet, ashtu si edhe kryetari i bashkisë së Kievit, Vitali Klitschko. Por sipas një analisti të lartë republikan të politikës së jashtme i cili foli për Politico në kushte anonimiteti, “njerëzit e Poroshenkos dhe Julia tashmë po negociojnë me rrethin e Trump, duke u përpjekur të portretizojnë veten si liderë me të cilët do të ishte më e lehtë të punohej dhe që do të pajtoheshin me gjëra që Zelensky nuk dëshiron t’i pranojë”.
Kur u pyet për bisedimet e supozuara të saj me administratën amerikane dhe ekipin e Trump, zëdhënësja e Yulia Tymoshenko, Natalya Lisova nuk pranoi të komentonte, duke thënë vetëm: “Ju falënderojmë për interesimin tuaj, por nuk do të komentojmë tani për tani”.
Politico kontaktoi gjithashtu partinë e Solidaritetit Evropian të Poroshenkos për t’i pyetur ata në lidhje me bisedimet e mundshme me zyrtarët e Trump rreth zgjedhjeve. Partia u përgjigj: “Qëndrimi ynë nuk është të detyrojmë zgjedhjet, por të sigurojmë zgjedhje të lira dhe të ndershme pas luftës. Por është logjike që të gjitha kontaktet përfshijnë prezantimin e vizionit të Presidentit Poroshenko dhe Solidaritetit Evropian mbi mënyrat për t’i dhënë fund luftës me një paqe të drejtë, gjithëpërfshirëse dhe të qëndrueshme, si dhe kufijtë e kompromiseve të mundshme në negociata.”
Politico kontaktoi gjithashtu katër anëtarë të ekipit të Trump, të cilët thuhet se janë përfshirë në bisedime, por nuk morën përgjigje.
Presioni i Trump mbi Zelensky
Zyrtarët e Trump kanë dërguar mesazhe prej ditësh se Zelensky duhet të largohet nëse nuk respekton plotësisht planin e SHBA për t’i dhënë fund luftës së shpejtë – edhe nëse kjo do të thotë të bëjë lëshime të mëdha ndaj Rusisë.
Që nga e premtja, kur shpërtheu një konfrontim i ashpër në Shtëpinë e Bardhë, presioni ndaj Zelenskyt vetëm është rritur. Kundërshtarët e tij politikë të brendshëm po theksojnë gjithnjë e më shumë, me përmbajtje por qartësi, se marrëdhëniet midis Ukrainës dhe Uashingtonit janë vendimtare dhe duhet të rivendosen. Shumë në Kiev e interpretojnë këtë si një kritikë të mbuluar ndaj Zelenskit, i cili tani ka thënë se i vjen keq për konfrontimin e dhunshëm të javës së kaluar dhe është i gatshëm të punojë me Trump për të arritur paqen.
“Ne shohim se disa fraksione politike kanë filluar të lëvizin,” tha Ruslan Bortnik, drejtor i Institutit të Politikës së Ukrainës. “Ata po përpiqen të krijojnë kontakte joformale me Partinë Republikane dhe ekipin Trump dhe të demonstrojnë gatishmërinë e tyre për të bashkëpunuar me Uashingtonin”, tha ai për Politico, duke shtuar: “Ata po e sinjalizojnë këtë publikisht, megjithëse po zgjedhin fjalët e tyre me kujdes. Por sjellja e tyre tregon se ata janë të gatshëm të luajnë sipas rregullave të Trump”.
Sipas tij, elita politike ukrainase ndihet “plotësisht e çorientuar dhe e tronditur”, sepse është e vetëdijshme se pa mbështetjen e Shteteve të Bashkuara, Ukraina nuk mund t’i mbijetojë luftës.
Disa politikanë ukrainas kanë theksuar publikisht ditët e fundit se rivendosja e marrëdhënieve me Trump është një prioritet kyç për vendin. Midis tyre janë Kryetari i Parlamentit të Ukrainës Ruslan Stefanchuk, anëtar i ekipit të Zelensky dhe ish-kryetari i parlamentit Dmytro Razumkov, i cili tani vepron si deputet i pavarur. Razumkov bëri thirrje për një seancë urgjente parlamentare për të formuar një grup të posaçëm pune për të mbikëqyrur marrëdhëniet me SHBA.
Vendimi i Trump për të ndërprerë ndihmën ushtarake për Ukrainën këtë javë ka trazuar më tej Kievin dhe ka nxitur politikanët ukrainas të rrisin kontaktet me ekipin e Trump.
