Strategjia e Dodikut: Konfrontim në vend të dialogut
Oxford Analytica thekson se Dodik, pasi u dënua më 26 shkurt për mosrespektim të vendimeve të Zyrës së Përfaqësuesit të Lartë (OHR) dhe Gjykatës Kushtetuese të BeH, e refuzon me vendosmëri vendimin si të motivuar politikisht.
Në vend që të pranonte vendimin, Dodik filloi një sërë masash që, sipas analistëve, synojnë qartë krijimin e një rendi juridik paralel në RS. Oxford Analytica thekson se ligjet e miratuara nga Asambleja Kombëtare e RS më 27 shkurt kanë krijuar efektivisht kaos ligjor, pasi kufijtë territorialë dhe juridiksionale midis institucioneve shtetërore dhe entiteteve janë vendosur në konflikt të drejtpërdrejtë.
Sipas analizës, Dodik tregoi në këtë mënyrë se ai preferon konfrontimin sesa dialogun, i cili është në përputhje me kërcënimet e tij të kahershme për shkëputjen e mundshme të RS. Oxford Analytica beson se hapat e Dodik nuk kishin për qëllim të detyronin Sarajevën në negociata, por përkundrazi të realizonin vizionin e tij të gjatë për pavarësinë de facto për RS. Ata gjithashtu theksojnë se ai shpejt tregoi se preferon të luajë në sulm sesa në mbrojtje.
Ata gjithashtu përmendin tre ndikime të rëndësishme pasuese:
- Paqëndrueshmëria e brendshme në Serbi ka të ngjarë të pengojë presidentin serb Aleksandar Vuçiç të ndërhyjë në krizën në Bosnje dhe Hercegovinë.
- Zyrtarët perëndimorë shprehën mbështetje për integritetin e BiH, por hezituan të vepronin derisa të ishin shterur të gjitha kanalet ligjore lokale.
- Partitë e opozitës në RS kundërshtojnë krijimin e krizës nga Dodik.
Dilemat e serbëve në institucione dhe veprimtari opozitare
Punonjësit e RS-së në institucionet shtetërore përballen me një dilemë, duke qenë se, sipas analistëve, ligjet e miratuara në Asamblenë Kombëtare të RS kanë sjellë në mënyrë efektive anarkinë ligjore, e cila potencialisht mund të çojë në incidente të dhunshme ndërmjet agjencive të sigurisë shtetërore dhe entiteteve, pasi juridiksionet dhe mandatet e tyre bien në konflikt.
“Kështu kriza i ngjan një loje “pule”, në të cilën agjencitë policore të nivelit shtetëror ose të entitetit do të dorëzohen, ose do të ndodhë një incident i dhunshëm”, thonë ata.
Zyrtarët publikë, thonë ata, janë vënë gjithashtu në një pozitë të vështirë, të detyruar të zgjedhin midis ndjekjes së ligjeve të BiH dhe vendimeve në nivel njësie, duke zemëruar potencialisht qeverinë e RS ose duke e ekspozuar veten ndaj problemeve ligjore.
“Zgjedhjet e tyre individuale kanë fuqinë për t’i kthyer gjërat në favor ose kundër Dodik,” thotë analiza e Oxford Analytica.
Pasi dërgoi fillimisht mesazhe të përziera rreth vendimit të Dodik, opozita e RS ka kritikuar ashpër lëvizjet e tij të mëvonshme, thonë analistët.
Gjykata Kushtetuese e BeH dhe mundësia e ndërhyrjes ndërkombëtare
Megjithëse zyrtarët perëndimorë kanë shprehur mbështetje për integritetin territorial të BiH-së, Oxford Analytica thekson se ata janë të kujdesshëm në marrjen e çdo veprimi derisa të jenë ezauruar të gjithë mekanizmat ligjorë vendas. EUFOR, megjithatë, ka dërguar tashmë përforcime në BiH dhe ka rritur aktivitetin e tij në vend, duke treguar seriozitetin e situatës.
Perceptimi i Dodik për politikën jo-ndërhyrëse të SHBA-së
Sipas Oxford Analytica, Dodik po mbështetet në perceptimin se SHBA, nën administrimin e Presidentit Trump, do të kalojë në një politikë jo-ndërhyrëse. Megjithëse Sekretari i Shtetit i SHBA Marko Rubio i përshkroi veprimet e Dodik si “një kërcënim për sigurinë dhe stabilitetin e BiH” më 8 mars, ai u bëri thirrje krerëve vendas që të përfshihen në “dialog konstruktiv dhe të përgjegjshëm”.
Analistët besojnë se Dodik beson se sanksionet amerikane kundër tij do të lehtësohen, gjë që do t’i lejojë atij të vazhdojë me politikat e tij pa frikë nga pasoja të rënda ndërkombëtare.
Roli i Serbisë dhe Hungarisë në krizë
Oxford Analytica thekson se presidenti serb Aleksandar Vuçiç shprehu mbështetje për Dodik përpara vendimit, duke bërë thirrje për unitet midis serbëve të Bosnjës për të ushtruar presion mbi opozitën në RS. Megjithatë, Vuçiq po përballet me trazira të brendshme në Serbi, ku protestat masive po vazhdojnë, gjë që kufizon aftësinë e tij për të ofruar mbështetje materiale për Dodik.
Nga ana tjetër, kryeministri hungarez Viktor Orban është kthyer në një nga aleatët më të aftë të Dodik, duke qenë se edhe Vladimir Putin është i zënë me problemet e tij.
“Në ditën e vendimit, anëtarët e forcave speciale hungareze ishin zyrtarisht në BiH për të kryer stërvitje të përbashkëta me policinë e RS. Megjithatë, duke cituar burime të rangut të lartë, media investigative hungareze VSquare raportoi javën e kaluar se forcat hungareze kishin marrë udhëzime për të ndihmuar Dodikun të shmangte arrestimin dhe ta çonte atë në Hungari”, thuhet në analizë.
Sipas Oxford Analytica, Dodik ka vendosur të përballet me të gjitha sfidat në vend që të dorëzohet. Hapat e tij po krijojnë kaos ligjor dhe politik që mund të çojë në përshkallëzim të mëtejshëm të krizës. Megjithëse fuqitë perëndimore janë të kujdesshme në marrjen e masave, analistët besojnë se përshkallëzimi mund të detyrojë komunitetin ndërkombëtar të ndërhyjë. Ndërkohë, Dodik mbështetet në mbështetjen e Hungarisë dhe në perceptimin se SHBA do të qëndrojnë pasive, gjë që mund të çojë në përkeqësim të mëtejshëm të situatës.
Dodik nuk do të dorëzohet.
Oxford Analytica arrin në përfundimin se rezultati i krizës do të varet kryesisht nga mënyra sesi institucionet vendase, komuniteti ndërkombëtar dhe aleatët e Dodik do të pozicionohen në javët e ardhshme. Një gjë është e sigurt: Dodik nuk tregon shenja të lëshimit, dhe loja e tij në avantazh mund të ketë pasoja të gjera për stabilitetin e Bosnje-Hercegovinës dhe rajonit.
Oxford Analytica është një kompani ndërkombëtare analizash dhe konsulence që ofron njohuri dhe parashikime strategjike mbi çështjet globale politike, ekonomike dhe të sigurisë. Ajo u themelua në vitin 1975 dhe e ka selinë në Oksford, Angli. Kompania konsiderohet si një nga burimet kryesore në botë për analizën e rrezikut dhe tendencës politike, dhe klientët e saj përfshijnë qeveritë, korporatat, institucionet financiare dhe organizatat ndërkombëtare.
Oxford Analytica kombinon ekspertizën e akademikëve, ish-diplomatëve, analistëve politikë dhe profesionistëve të tjerë për të ofruar analiza dhe parashikime të thella për çështje komplekse globale. Analizat e tyre shpesh bazohen në hulumtime të hollësishme, intervista me palët kryesore të interesit dhe monitorimin e tendencave politike, ekonomike dhe të sigurisë.
Kompania përdor një rrjet prej më shumë se 1000 ekspertësh në mbarë botën, duke përfshirë profesorë nga universitete prestigjioze, ish-nëpunës civilë dhe ekspertë nga fusha të ndryshme. Këta ekspertë ofrojnë njohuri dhe informacion që Oxford Analytica më pas sintetizon në analizat e saj. Raportet e tyre njihen për neutralitetin, objektivitetin dhe fokusin në implikimet afatgjata të ngjarjeve politike dhe ekonomike.
