Shkruan: Gurakuç KUÇI Hulumtuesi i Lartë në Institutin për Studime të Luftës Hibride “OCTOPUS”
- Parimet kryesore të marrëveshjes dhe procesit të negociatave
Ndërprerje e plotë dhe e pakushtëzuar e zjarrit në qiell, tokë dhe det si parakusht i domosdoshëm për negociata paqësore.
Masat për ndërtimin e besimit – zgjidhja e çështjeve humanitare: kthimi i pakushtëzuar i të gjithë fëmijëve ukrainas të dëbuar dhe të zhvendosur në mënyrë të paligjshme. Këmbimi i të gjithë të burgosurve (“të gjithë për të gjithë”). Lirimi nga Rusia i të gjithë të burgosurve civilë.
Mos-përsëritja e agresionit: Qëllimi i negociatave është rikthimi i paqes dhe sigurisë afatgjatë dhe garantimi që agresioni nuk do të ndodhë më.
Garanci sigurie dhe përfshirja e bashkësisë ndërkombëtare: Ukraina duhet të marrë garanci të forta sigurie. Palët do të ftojnë bashkësinë ndërkombëtare të marrë pjesë në negociata dhe të ofrojë garanci për zbatimin e marrëveshjeve.
Sovraniteti: Ukraina nuk detyrohet të jetë neutrale. Ajo mund të zgjedhë të jetë pjesë e bashkësisë euroatlantike dhe të lëvizë drejt anëtarësimit në BE. Anëtarësimi në NATO varet nga konsensusi brenda Aleancës. Nuk mund të vendosen kufizime në numrin, vendosjen ose parametrat e Forcave të Armatosura të Ukrainës apo trupave të vendeve mike në territorin ukrainas.
- Hapi tjetër – pajtimi për armëpushim dhe rendi i ditës për takimin e liderëve
Pas takimit në Stamboll, palët do të vazhdojnë negociatat të fokusuara në:
- Armëpushim të plotë dhe të pakushtëzuar: kushtet dhe monitorimi
- Masa për ndërtimin e besimit
- Përgatitja dhe pajtimi mbi rendin e ditës për negociatat e ardhshme të liderëve
Negociatat do të zhvillohen me pjesëmarrjen e SHBA-së dhe Evropës.
III. Armëpushimi
Armëpushim i plotë dhe i pakushtëzuar në ajër, tokë dhe det për të paktën 30 ditë (me mundësi zgjatjeje çdo 30 ditë), si parakusht për negociatat paqësore.
Monitorimi i armëpushimit do të kryhet nga SHBA dhe mbështetur nga vende të treta.
- Masat për ndërtimin e besimit
Pas këmbimit të suksesshëm të të burgosurve të luftës (PoWs) në bisedimet e Stambollit, palët vazhdojnë me këmbimin e të gjithë të burgosurve (“të gjithë për të gjithë”).
Marrëveshje për kthimin e pakushtëzuar të të gjithë fëmijëve ukrainas të dëbuar dhe të zhvendosur dhe lirimin e të gjithë të burgosurve civilë nga Rusia. Këto masa vlejnë për të gjithë kategoritë e personave të përmendur, duke nisur nga shkurt 2014.
- Takimi i liderëve
Liderët e Ukrainës dhe Rusisë do të takohen për të rënë dakord mbi çështjet kryesore të zgjidhjes përfundimtare paqësore.
Çështjet kryesore që do të trajtohen:
- Ndërprerje e përhershme e luftimeve: kushtet, monitorimi, sanksionet për shkelje
- Garanci sigurie dhe mos-përsëritje e agresionit
- Çështje territoriale
- Ekonomia, kompensimi, rindërtimi
- Sanksionet për shkelje të marrëveshjes
- Finalizimi i marrëveshjes përfundimtare paqësore
- Zbatimi
Rënie dakord mbi një hartë rruge të qartë, të balancuar dhe të zbatueshme për implementimin dhe zbatimin e marrëveshjeve.
Çështjet territoriale
Fitimet territoriale të bëra nga Rusia që nga shkurti 2014 nuk njihen nga bashkësia ndërkombëtare. Vija e kontaktit është pika e fillimit për negociata. Çështjet territoriale trajtohen vetëm pas një armëpushimi të plotë dhe të pakushtëzuar.
Sanksionet
Disa sanksione mund të hiqen, por në mënyrë graduale, me një mekanizëm për rivendosjen e tyre nëse është e nevojshme (snapback). Asetet sovrane të ngrira ruse përdoren për rindërtimin e Ukrainës ose qëndrojnë të ngrira deri në pagesën e reparacioneve.
