Konflikti më intensiv midis Izraelit dhe Iranit filloi javën e kaluar, kur forcat izraelite nisën sulme ajrore mbi objektet ushtarake dhe bërthamore, si dhe mbi infrastrukturën civile.
Kur Irani nisi kundërpërgjigjen e tij, një seri prej qindra raketash fillimisht dështoi të arrinte Izraelin. Edhe pse një pjesë e mirë u neutralizua nga forcat izraelite, si dhe nga partnerët ndërkombëtarë të vendit si SHBA-të, roli i vendeve arabe në rajon është veçanërisht interesant.
Jordani si rasti më interesant
Vende të tilla si Iraku, Siria dhe Jordania janë përfshirë në mënyrë indirekte në këtë konflikt, duke rrëzuar raketa iraniane që fluturojnë drejt Izraelit.
Ndërsa është e qartë se ka ndodhur ndryshim regjimi në Irak dhe Siri, të cilat tani mund të konsiderohen pro-perëndimore, Jordania është rasti më interesant, duke pasur parasysh se ky vend ka një qeveri të qëndrueshme nën mbretin Abdullah bin Al Hussein.
Historia e marrëdhënieve midis Jordanisë dhe Izraelit filloi në vitin 1948, kur, gjatë luftës arabo-izraelite, Jordania mori kontrollin e Bregut Perëndimor dhe pjesës lindore të Jerusalemit.
Ata e mbajtën kontrollin mbi atë pjesë të Palestinës deri në vitin 1967, kur Izraeli mori kontrollin e territorit gjatë Luftës Gjashtëditore, dhe gjashtë vjet më vonë, gjatë Luftës së Yom Kippur, Jordania e uli ndjeshëm praninë e saj ushtarake në Palestinë.
Megjithatë, për t’i vendosur marrëdhëniet midis Jordanisë dhe Izraelit në kontekst, duhet të përmendim edhe “Shtatorin e Zi”, domethënë luftën midis Organizatës për Çlirimin e Palestinës (PLO) dhe ushtrisë jordaneze.
Konflikti filloi për shkak të grupeve palestineze të mbledhura në OÇP, të cilat kërkonin përmbysjen e dinastisë mbretërore hashemite, e cila kishte marrë pushtetin në Jordani në vitin 1921.
Lufta që u zhvillua midis OÇP-së dhe Jordanisë shpejt përfshiu edhe Sirinë, dhe gjatë konfliktit u përfshi edhe Izraeli, në anën e qeverisë jordaneze. Ky konflikt i forcoi më tej lidhjet midis Tel Avivit dhe Amanit.
Viti që çimentoi marrëdhëniet e mira
Edhe pse zyrtarisht i dhanë fund konfliktit të tyre në vitin 1973, Jordania dhe Izraeli nënshkruan një armëpushim në vitin 1994 dhe vendosën marrëdhënie diplomatike, duke e bërë Jordaninë shtetin e dytë arab, pas Egjiptit, që e njeh Izraelin si vend të pavarur.
Me premtimin amerikan për faljen e borxhit dhe nën kërcënimin se OÇP-ja, e urryer nga familja mbretërore jordaneze, do të bëhej më e fortë pas Marrëveshjeve të Oslos, Mbreti Hussein nënshkroi një marrëveshje paqeje.
Përveç faljes së borxhit me vlerë 698.4 milionë dollarë, Jordania mori gjithashtu një marrëveshje tregtare të nënshkruar në vitin 1996, si dhe një numër projektesh ekonomike. Përveç kësaj, Jordanisë iu dha pozicioni i partnerit kryesor të SHBA-së në rajon, së bashku me Izraelin dhe Arabinë Saudite.
Lidhjet e familjes mbretërore me Palestinën dhe Profetin Muhamed
Familja mbretërore jordaneze është unike në lidhjet e saj me profetin e fundit, Muhamedin, nga i cili rrjedh drejtpërdrejt udhëheqja hashemite e Jordanisë.
Gjithashtu, Mbretëresha Rania Al Abdullah e Jordanisë është me origjinë nga Bregu Perëndimor. Që nga fillimi i konfliktit midis grupit palestinez Hamas dhe Izraelit në tetor 2023, ajo ka folur publikisht për krimet e shumta të Izraelit në Gaza.
Megjithatë, duke gjykuar nga fakti që Jordania vazhdon të rrëzojë raketa nga Irani, si dhe nga grupi Houthi në Jemen, duket se këto fakte nuk kanë pasur ndikim në marrëdhëniet midis Amanit dhe Tel Avivit.
Edhe pse rrëzimi i raketave justifikohet me “mbrojtjen e hapësirës ajrore”, është e qartë se Jordania zgjedh stabilitetin, i cili, siç mund të interpretohet periudha nga viti 1994 deri më sot, sjell partneritet me Izraelin, indirekt me SHBA-në, mbi solidaritetin me vendet e tjera arabe, si dhe me Palestinën, në rajon.
