Vendimi i Pentagonit për të ndaluar disa dërgesa armësh në Ukrainë i habiti edhe ata që informohen rregullisht për lëvizje të tilla – përfshirë anëtarë të Kongresit, zyrtarë të Departamentit të Shtetit dhe aleatë kryesorë evropianë, sipas gjashtë personave të njohur me situatën.
Çfarë është ndaluar e gjitha?
Sipas burimeve të shumta nga NBC News, midis armëve, dërgesat e të cilave janë ndaluar aktualisht janë:
- Dhjetëra raketa për sistemin Patriot, thelbësore për mbrojtjen kundër raketave ruse
- mijëra predha 155 mm për obusë
- më shumë se 100 raketa Hellfire
- më shumë se 250 GMLRS (sisteme raketash të drejtuara me lëshim të shumëfishtë)
- dhjetëra raketa Stinger për mbrojtje ajrore
- dhjetëra raketa avionësh AIM
- dhjetëra granatahedhës
Ndikim disproporcional i një zyrtari të lartë
Lëvizja e papritur e djeshme shkaktoi shqetësim dhe frustrim, përfshirë edhe midis republikanëve kryesorë, sepse një zyrtar i lartë i Pentagonit dukej se kishte ndikim joproporcional mbi vendimin.
Siç raportoi Politico, vendimi për pauzë u udhëhoq nga shefi i politikës së Pentagonit, Elbridge Colby, dhe një rreth i vogël këshilltarësh, për shkak të shqetësimeve se rezervat amerikane të armëve të caktuara ishin rrezikshëm të ulëta.
Edhe aleatët e Presidentit të SHBA-së, Donald Trump, kanë shprehur pakënaqësi, duke akuzuar zyrtarë si Colby – i cili udhëhoqi një shqyrtim të mëparshëm të stoqeve të municioneve amerikane – se e kanë shtyrë përpara vendimin pa informuar pjesën tjetër të administratës ose palët e tjera të interesuara përkatëse.
Ata theksuan se vendimi u mor me koordinim minimal brenda administratës, pasi Këshilli i Sigurisë Kombëtare u reduktua në një hije të thjeshtë të institucionit të tij të mëparshëm.
“Ekziston një përçarje e brendshme në Shtëpinë e Bardhë”
“Mendoj se drejtori i politikave në DOD, ai Colby, vendosi gjithçka. Ne nuk kemi realisht një këshilltar për sigurinë kombëtare”, tha kongresmeni Michael McCaul, republikan i Teksasit. “Nuk jam as i sigurt nëse është konsultuar Sekretari i Shtetit Marco Rubio… Ka një përçarje të brendshme në Shtëpinë e Bardhë.”
Vendimi shkaktoi tronditje dhe konfuzion në Ukrainë dhe ngriti pyetje midis partnerëve evropianë nëse SHBA-të po tërhiqnin përgjithmonë mbështetjen ushtarake për Kievin – në një kohë kur Trump dukej se po bëhej më i prirur të ofronte ndihmë shtesë në mbrojtje kundër sulmeve ruse.
Kongresmeni Brian Fitzpatrick, republikan i Pensilvanisë dhe anëtar i Komitetit të Inteligjencës, kërkoi të martën një informim urgjent nga Shtëpia e Bardhë dhe Pentagoni mbi ngrirjen e ndihmës, e cila ishte miratuar më parë gjatë administratës Biden.
Departamenti i Shtetit u habit gjithashtu.
Një zyrtar amerikan tha se vendimi i Pentagonit ishte i pakoordinuar dhe e zuri në befasi Departamentin e Shtetit. Këtij zyrtari, ashtu si burimeve të tjera, iu dha anonimiteti në mënyrë që të mund të fliste për biseda të ndjeshme.
Dy zyrtarë të tjerë amerikanë thanë se udhëheqja e Pentagonit nuk u konsultua me Departamentin e Shtetit, Ambasadën e SHBA-së në Kiev apo ekipin e të dërguarit ukrainas Keith Kellogg përpara se të ndalonte dorëzimin e armëve kyçe që ndodheshin tashmë në Poloni. Disa anëtarë të Shefave të Përbashkët të Shtabit gjithashtu kundërshtuan ndërprerjen, konfirmuan zyrtarët dhe një person tjetër i njohur me diskutimet.
Shtëpia e Bardhë dhe Departamenti i Shtetit hodhën poshtë pretendimet se vendimi e zuri pjesën tjetër të administratës në befasi. “Kjo nuk është e vërtetë”, tha një zyrtar i Shtëpisë së Bardhë, i cili foli në kushte anonimiteti për të diskutuar shqyrtimin aktual. “Presidenti dhe zyrtarët e lartë presin që Pentagoni të shqyrtojë rregullisht shpërndarjet e ndihmave për t’u siguruar që ato janë në përputhje me axhendën “Amerika e Para”.
Çfarë thotë njeriu që mori vendimin kyç?
Por zyrtari nuk specifikoi saktësisht se kur presidenti dhe ndihmësit e tij më të ngushtë u informuan për vendimin, duke thënë vetëm se ata e dinin “para se historia të publikohej dje” në Politico.
Gjatë një informimi për Kongresin të premten, ku morën pjesë zyrtarë të Departamentit të Shtetit dhe Pentagonit, nuk u përmend asnjë ndërprerje dhe ata mbeten të papërgjigjur ndaj pyetjeve zyrtare, tha një ndihmës i Kongresit.
Bashkëpunëtori shtoi se Ukraina “ka një nevojë urgjente për një rimbushje të vazhdueshme të llojeve të ndryshme të armëve në funksion të sulmeve të vazhdueshme ruse” – veçanërisht për mbrojtjen ajrore si interceptorët Patriot, raketat me rreze të gjatë veprimi dhe artileria konvencionale, dërgesat e të cilave janë ndalur.
Dhe Zelensky është i tronditur
Në Evropë, diplomatët dhe ekipi i Presidentit ukrainas Volodymyr Zelensky po përpiqeshin të kuptonin pse SHBA-të kishin ngrirë papritur ndihmën pasi Shtëpia e Bardhë konfirmoi lajmin. As Zelensky dhe as Bashkimi Evropian nuk ishin njoftuar paraprakisht, sipas një zyrtari evropian dhe një këshilltari ukrainas.
SHBA-të dhe Ukraina po punojnë për të organizuar bisedime midis Trump dhe Zelensky, konfirmuan dy persona të njohur me përgatitjet. Kjo filloi dje, pasi filluan të qarkullonin informacione se Uashingtoni kishte ndaluar dërgesën e armëve.
“Ukraina u informua për vendimin sot në Kiev dhe një telefonatë midis Trump dhe Zelensky do të organizohet shumë shpejt”, tha një diplomat evropian, duke shtuar: “SHBA-të pretendojnë se kjo nuk është një pauzë apo pezullim”.
“Ne duhet të mbrojmë njerëzit tanë”
Zelensky tha dje se zyrtarët ukrainas janë në kontakt me partnerët amerikanë për të sqaruar situatën. “Në një mënyrë ose në një tjetër, ne duhet të sigurojmë mbrojtje për popullin tonë”, tha presidenti ukrainas.
Ky episod nxjerr më tej në pah rolin e madh që Colby luan aktualisht në Pentagon – dhe se si vendimet përqendrohen në një rreth të ngushtë brenda niveleve të larta të Departamentit të Mbrojtjes.
Një ish-zyrtar i Pentagonit tha se Colby, si një nga të paktët me përvojë të mëparshme në qeveri, “e kupton se si merren vendimet zyrtarisht, ndryshe nga shumica e zyrtarëve aktualë”. Ai shtoi se niveli i lartë i Pentagonit është bosh, ashtu si edhe Këshilli i Sigurisë Kombëtare në Shtëpinë e Bardhë.
Roli i Colby-t
Colby ishte një nga autorët kryesorë të Strategjisë Kombëtare të Mbrojtjes të vitit 2018 gjatë mandatit të parë të Trump. Ai gjithashtu po udhëheq aktualisht shqyrtimin e Pentagonit të marrëveshjes së sigurisë së nëndetëseve AUKUS me Australinë dhe Mbretërinë e Bashkuar – një shqyrtim që i zuri në befasi edhe zyrtarët kryesorë të administratës Trump.
Në të njëjtën kohë, ligjvënësit nga të dyja partitë shprehën habi për vendimin e administratës Trump, me disa që vunë në pikëpyetje pse Kongresi nuk u konsultua paraprakisht – gjë që do të ishte e detyrueshme përpara se të ndaleshin dërgesat e miratuara tashmë.
“Me administratën Biden, ne do të merrnim një listë të nevojave të Ukrainës, njerëzit tanë do të thoshin se çfarë mund të ofrojmë dhe pastaj do të flisnim për atë që do të ndodhë tani dhe çfarë do të ndodhë më vonë”, tha kongresmenja Betty McCollum, një demokrate e Minesotës dhe anëtare e lartë e Komitetit të Buxhetit të Pentagonit. “Nuk ka biseda të tilla tani.”
“U habita”
“Ata po bëjnë një inventar tani. Ekzistojnë tre kategori municionesh ku jemi pak nën nivelin që konsiderohet i sigurt për qëllimet tona”, tha përfaqësuesi Mike Rogers i Alabamës, kryetar i Komitetit të Shërbimeve të Armatosura të Dhomës së Përfaqësuesve. “Po përpiqemi të marrim të dhëna përfundimtare se cilat janë këto kategori.”
Rogers arriti në përfundimin se Pentagoni duhet të sqarojë publikisht arsyet e pezullimit të ndihmës. “Ata thjesht duhet të jenë më të hapur në lidhje me këtë, sepse njerëzit po e ngatërrojnë atë me mbështetjen tonë për Ukrainën”, tha ai. “Dhe kjo nuk ka të bëjë fare me këtë.”
Demokrati më i lartë në komision, kongresmeni Adam Smith i Uashingtonit, tha: “U habita – sepse kjo administratë nuk po komunikon fare me ne.”
