Presidenti serb Aleksandar Vuçiç prej muajsh është përpjekur të kontaktojë Presidentin e SHBA-së Donald Trump, pothuajse në panik. Pas fiaskos së majit në Florida , nga ku, pa e parë Trumpin, ai u kthye papritur në Serbi në rrethana ende misterioze për shkak të “dhimbjeve në gjoks”, fushata diplomatike që mund të quhet edhe “Dua të takoj Trumpin” ka vazhduar, shkruan Deutsche Welle .
Ndërkohë, udhëheqësit e qeverisë kanë folur vazhdimisht për një lloj dialogu strategjik me Amerikën dhe kthimin e marrëdhënieve midis dy vendeve në “nivelin e tyre të mëparshëm”. Në këtë kontekst, në fillim të gushtit u mbajt një takim midis Ministrit të Jashtëm serb Marko Gjuriç dhe Sekretarit të Shtetit të SHBA-së Mark Rubio. Pala amerikane nuk bëri pothuajse asnjë koment për këtë, por megjithatë ministri serb e përshkroi takimin si “historik”.
Dëshirave të presidentit serb iu bashkua edhe ish-presidenti i Republikës Srpska, Milorad Dodik, i cili gjithashtu dëshiron të takohet me Trumpin , dhe e përshkroi shkarkimin e tij si “një përpjekje për ta penguar atë të flasë me Trumpin”. Dodik beson se po minohet nga të ashtuquajturit “bidenistë” dhe se gjithçka do të ishte ndryshe nëse do ta kishte informuar Trumpin për të gjitha detajet.
Bazuar në disa veprime të mëparshme, mund të supozohet se Vuçiç dhe Dodik do të përpiqeshin të paraqiteshin në Amerikë si një lloj “evropianësh konservatorë MAGA”, të cilët, ashtu si Trump, ngacmohen nga forcat e majta, globaliste dhe liberale.
Trump, mbrojtës i autokracisë
Komentatori i politikës së jashtme Boško Jakšić i thotë DW se Aleksandar Vučić është kaq dramatikisht i etur të takohet me Trumpin sepse e sheh atë kryesisht si një mbrojtës të autokracisë: “Bashkimi Evropian, pavarësisht qasjes ndonjëherë llogaritëse të Gjermanisë dhe Francës, ende këmbëngul në disa vlera të demokracisë liberale. Pas presidentëve rusë dhe kinezë, Vučić e sheh edhe Trumpin si një aleat ideologjik, prandaj edhe distancimi i Vučić nga Evropa. Por ka një peng këtu, për shkak se Trump është pragmatik dhe i orientuar drejt biznesit, ai nuk është i interesuar për afërsinë ideologjike. Dhe në këtë fushë biznesi, Serbia praktikisht nuk ka asgjë për të ofruar”, thekson Jakšić.
Milorad Dodik përdor të njëjtën matricë si Vuçiç, vazhdon ai dhe shton se “ata e shohin Trumpin si shpëtimtar”. Por do të ketë zhgënjim pas sloganit ‘Trump, Serbë’. Kur shohim faktin se Serbia mori taksa shumë të larta doganore prej 35 përqind, të cilat janë pasojë e afërsisë së Serbisë me Kinën, është e qartë se ka shumë pak hapësirë për manovrim për të ndryshuar diçka në mënyrë domethënëse”, thekson Boško Jakšiç.
Një shprehje e amatorizmit politik
Asgjë nuk mund të rregullohet ose ndryshohet vetëm nga takimi i Vuçiç dhe Dodik me Trumpin, tha historiani dhe ish-ambasadori në Uashington Milan St. Protiç për DW: “Ata do të donin ta shihnin atë sepse kjo ua rrit rëndësinë dhe disi në mënyrë infantile besojnë se takime të tilla me njerëzit më të fuqishëm në botë arrijnë diçka. Amerika ka gjëra shumë më të rëndësishme për të bërë në botë dhe e gjithë kjo është, për të thënë të paktën, një shprehje e amatorizmit politik”, tha Protiç.
Nëse do të ndodhte një takim i tillë hipotetik, Milan St. Protić thotë se “është vërtet e vështirë të thuhet se çfarë kishin ndërmend t’i thoshin Trumpit, por sa i përket Vuçiçit, kemi një shembull se si u soll ai gjatë takimit të tij të parë në Shtëpinë e Bardhë me të njëjtin president amerikan. Ai as nuk guxoi të kërkonte një karrige të mirë, por u ul në një stol dhe dukej i humbur në hapësirë. Mendoj se ata vetëm sa do të na turpëronin më tej, sepse me punën e tyre deri më tani kanë treguar se nuk janë të denjë për pozicionin që mbajnë”, beson Protić.
Si pjesë e këtyre përpjekjeve, ka pasur një kthesë gjithnjë e më të madhe drejt Izraelit në një përpjekje për të fituar një mbështetje më të fortë amerikane. Aleksandar Vuçiç pothuajse është mburrur se Serbia është tani i vetmi vend evropian që furnizon armë Izraelin , dhe një kontratë e rëndësishme ushtarake për të blerë armë nga Izraeli me vlerë 1.64 miliardë dollarë u njoftua së fundmi. Në fillim të korrikut të këtij viti, Kryetarja e Parlamentit serb, Ana Brnabiç, gjithashtu shkoi në një vizitë tre-ditore në Izrael, duke deklaruar se ky ishte fillimi i një bashkëpunimi më intensiv politik dhe ekonomik midis dy vendeve.
Supozimi i autoriteteve në Beograd është ndoshta ky: Trump mbështet pa kompromis Izraelin, dhe kështu ne do të fitojmë favorin amerikan në një mënyrë të tërthortë. Në këtë drejtim, të dy bashkëbiseduesit edhe një herë i kushtojnë vëmendje takimit të parë midis Vuçiç dhe Trump, i cili supozohej t’i kushtohej Kosovës, por në fund tema kryesore ishte Izraeli – një palë e tretë që nuk ka të bëjë fare me të.
Boško Jakšić vëren se kjo është një përpjekje për të arritur Trumpin përmes një dere anësore, por, thotë ai, kjo mund t’i kushtojë seriozisht Serbisë: “Vetëlavdërimi i Vučić-it se Serbia është i vetmi vend që i shet armë Izraelit, në një kohë kur ajo që shumë tashmë e quajnë gjenocid po ndodh në Gaza, kërcënon se Serbia do të përmendet si bashkëpunëtore në të. Ky është një çmim shumë i lartë për t’iu afruar Trump-it dhe mund ta imagjinoj se sa shumë u intereson autoriteteve izraelite lobimi për Vučić-in në Uashington”, vëren Jakšić për DW.
Vuçiç e injoron Evropën
Evropa po e kritikon me droje, por gjithnjë e më me zë të lartë represionin në Serbi, dhe kjo është sigurisht arsyeja pse autoritetet serbe po i drejtohen gjithnjë e më shumë Amerikës. Anëtarët e regjimit nuk hezitojnë më t’u përgjigjen ashpër zyrtarëve evropianë, gjë që mund të jetë një shenjë se ata nuk e konsiderojnë më Evropën një aktor serioz politik dhe se mendojnë se në fund regjimi do të mbahet me ndihmën e Trump dhe Amerikës, të cilët kanë fjalën e fundit.
Milan St. Protić beson se “ky është një këndvështrim i shkurtër i botës, sepse as Europa nuk është lënë pas dore dhe as Amerika nuk është aq e fuqishme. Europa është mjedisi ynë dhe një faktor vendimtar për ne. Trump do ta përfundojë mandatin e tij, ajo politikë do të kthehet shpejt në normalitet dhe Europa do të mbetet aty ku është. Si Vuçiç ashtu edhe Dodik janë kundërshtarë të demokracisë dhe për këtë arsye kërkojnë bashkëbisedues aty ku mendojnë se ka një bazë për një marrëveshje pavarësisht nga institucionet demokratike”, paralajmëron ish-ambasadori serb në Amerikë.
Një injorim kaq i dukshëm i Evropës, të cilin Vuçiç e tregon, “është i rrezikshëm dhe strategjikisht shumë i gabuar. Jo vetëm për shkak të gjeografisë, por në rregullimin aktual të marrëdhënieve botërore, nuk është vetëm një detyrë politike dhe ekonomike, por edhe morale të jesh në anën e Evropës në vend të Amerikës, Rusisë apo Kinës. Vuçiç ka vetëm një llogaritje këtu, dhe ajo është të qëndrojë në pushtet dhe që askush të mos e dënojë represionin në Serbi. Pra, kjo është një tendencë shumë e rrezikshme për të cilën Serbia tashmë po paguan, dhe ndoshta do të vazhdojë të paguajë një çmim të lartë”, përfundon Jakshiç për DW.
