Trump mund të kërkojë të forcojë “marrëdhënien speciale” me një marrëveshje të re për energjinë bërthamore, por ultimatumi i tij i fundit ndaj Rusisë e lë Britaninë në një situatë të vështirë diplomatike.
Vizita e dytë shtetërore e Presidentit të SHBA-së Donald Trump në Mbretërinë e Bashkuar, që fillon sot, është një çështje me rreziqe të larta e karakterizuar nga pompozitet mbretëror, marrëveshje ambicioze ekonomike dhe një përçarje e thellë diplomatike mbi çështjen më urgjente të sigurisë me të cilën përballet Evropa: Rusia.
Ndërsa administrata Trump është e prirur të nxjerrë në pah një partneritet në rritje me Mbretërinë e Bashkuar për gjithçka, nga teknologjia te mbrojtja, mosmarrëveshja kryesore se si të trajtohet agresioni i Moskës varet shumë nga ngjarjet e koreografuara me kujdes.
Vijë e çarë diplomatike
Vetë Trump ka vendosur një kusht të qartë, dhe disa mund ta quajnë të diskutueshëm, për sanksionet e ardhshme të SHBA-së ndaj Rusisë. “Jam gati të vendos sanksione të mëdha ndaj Rusisë dhe Kinës”, deklaroi ai gjatë fundjavës në platformën e tij Truth Social, “kur të gjitha vendet e NATO-s të kenë rënë dakord dhe të kenë filluar të bëjnë të njëjtën gjë, dhe kur të gjitha vendet e NATO-s të NDALOJNË BLERJEN E NAFTËS NGA RUSIA”.
Kjo qasje “ti i pari” është një sfidë e drejtpërdrejtë për kryeministrin britanik Keir Starmer, i cili e ka pozicionuar qeverinë e tij si lider në ushtrimin e presionit ndaj Kremlinit.
Mbretëria e Bashkuar ka qenë një nga aleatët më të vendosur të Kievit, duke shtyrë përpara një front të unifikuar, por kërkesa e Trump për një embargo kolektive të naftës dhe tarifa ndaj vendeve si Kina shihet nga disa si një pengesë për përparimin.
Rilindja e energjisë bërthamore, një tabelë shahu gjeopolitike
Përtej fërkimeve diplomatike, qëllimi i vizitës është të prodhojë marrëveshje të prekshme, asnjëra më e rëndësishme se një partneritet historik në energjinë bërthamore, siç shpjeguan zyrtarë të lartë të administratës Trump gjatë një konference telefonike me gazetarët të hënën në mëngjes.
Zyrtarët amerikanë zbuluan se të dy vendet kanë rënë dakord të “përshpejtojnë dhe përmirësojnë ndjeshëm” procesin rregullator për dizajnet e reja të reaktorëve, me qëllim “zvogëlimin e tij me një faktor prej dy ose më shumë”.
Kjo është më shumë sesa thjesht një marrëveshje energjitike; është një përpjekje strategjike për të zvogëluar ndikimin e Rusisë. “Ky partneritet synon të na ndihmojë të arrijmë pavarësi të plotë nga karburanti bërthamor rus deri në vitin 2028”, shpjegoi një zyrtar i lartë amerikan.
“Kjo përqendrohet vërtet në bashkëpunimin midis SHBA-së dhe Mbretërisë së Bashkuar”, vuri në dukje një zyrtar tjetër, “por ka vërtet implikime më të gjera, sepse ndërsa zhvillojmë këto teknologji… kjo i bën ato të disponueshme për të kontribuar në qëndrueshmërinë më të gjerë të energjisë evropiane.”
Pompë, shkëlqim dhe pyetje të mprehta
Përtej ceremonive të praruara dhe banketeve madhështore, një tension i prekshëm pritet të shënojë ndërveprimet midis Trump dhe kryeministrit Keir Starmer.
Të dy udhëheqësit, ndërsa përmendin publikisht “marrëdhënien e veçantë”, po veprojnë sipas udhëzimeve thelbësisht të ndryshme për çështjet më urgjente të sigurisë globale.
Për Mbretërinë e Bashkuar, vizita është një mundësi për të forcuar aleancën transatlantike dhe për të siguruar një front të unifikuar kundër agresionit rus.
Starmer tha gjatë një vizite në Shtëpinë e Bardhë në fillim të këtij viti se “historia duhet të jetë në anën e paqebërësit, jo të pushtuesit”. Ai gjithashtu ka deklaruar se Mbretëria e Bashkuar është “e gatshme të dërgojë trupa në tokë dhe aeroplanë në ajër për të mbështetur një marrëveshje”.
Nga ana tjetër e tryezës, Trump mban një pikëpamje të dallueshme dhe shpesh transaksionale të marrëdhënieve ndërkombëtare.
Një zyrtar i lartë amerikan, duke folur për sfondin të hënën, tha se qasja e Trump bazohet në “logjikën e shëndoshë” dhe se “nëse dëshiron paqe, duhet të flasësh – me të dyja palët”.
Kjo perspektivë është në kontrast me këmbënguljen e Mbretërisë së Bashkuar se nuk mund të arrihet paqe e qëndrueshme pa pëlqimin e Ukrainës dhe pa një mesazh të qartë për frenim kundër agresionit të mëtejshëm rus.
Përplasja e lirisë së fjalës
Një zyrtar i lartë i Shtëpisë së Bardhë konfirmoi gjithashtu se gjatë takimit dypalësh, Trump pritet të ngrejë shqetësimet e tij në lidhje me qasjen e Mbretërisë së Bashkuar ndaj lirisë së fjalës.
“Është padyshim një çështje për të cilën po mendojmë”, tha zyrtari i Trump, “jo vetëm liria e fjalës në Mbretërinë e Bashkuar, por liria e fjalës edhe gjetkë, është diçka në të cilën ne në këtë administratë jemi shumë të përqendruar.”
Dinamika e takimit ka të ngjarë të jetë plotësisht e dukshme. Siç vuri në dukje një zyrtar i lartë, Trump është i bindur në aftësinë e tij për të negociuar një marrëveshje paqeje, por paralajmëroi se “nëse nuk ndodh shpejt, mund të mos ndodhë fare”.
Një zyrtar i Trump shtoi se çështja e lirisë së fjalës “mund të lindë, por mund të mos lindë”, gjatë diskutimit dypalësh.
Madhështia dhe rrethanat mund të ofrojnë një shkëlqim të përkohshëm. Por nuk mund t’i fshehin mosmarrëveshjet themelore që do të formësojnë të ardhmen e aleancës transatlantike dhe peizazhin global të sigurisë për vitet që vijnë.
