Ndërsa situata politike në Serbi mbetet shpërthyese, publikimi i një bisede private kontroverse tregon përpjekje për të kontrolluar mediat e rralla që ende mbajnë një qëndrim kritik ndaj autoriteteve në Beograd, shkruan portali italian “Osservatorio Balcani e Caucaso Transeuropa”.
Në peizazhin mediatik të Serbisë, të shënuar nga rënia e shpejtë dhe progresive e lirisë së informacionit, televizioni N1 dhe Nova S janë të vetmet media të rëndësishme që ofrojnë rregullisht një perspektivë kritike mbi punën e qeverisë dhe institucioneve shtetërore, kujton “Osservatorio Balcani e Caucaso Transeuropa”, raporton N1 .
Gjatë verës së shënuar nga protesta dhe dhunë të shpeshta në shumë qytete të Serbisë, këto dy stacione televizive, sipas portalit italian, raportuan rregullisht drejtpërdrejt nga protestat. Gazetarët e tyre, shpesh të veshur me helmeta mbrojtëse, e gjetën veten në skena që i ngjanin një lufte urbane dhe herë pas here u ekspozuan ndaj fyerjeve, ngacmimeve dhe sulmeve, si nga mbështetësit e qeverisë ashtu edhe nga policia. Këto ditë, asnjë media tjetër në Serbi nuk i transmeton protestat drejtpërdrejt.
Ndërsa situata politike në Serbi mbetet shpërthyese, publikimi i një bisede private kontroverse tregon përpjekje për të kontrolluar mediat e rralla që ende mbajnë një qëndrim kritik ndaj autoriteteve në Beograd, shkruan portali italian ” Osservatorio Balcani e Caucaso Transeuropa “.
Në peizazhin mediatik të Serbisë, të shënuar nga rënia e shpejtë dhe progresive e lirisë së informacionit, televizioni N1 dhe Nova S janë të vetmet media të rëndësishme që ofrojnë rregullisht një perspektivë kritike mbi punën e qeverisë dhe institucioneve shtetërore, kujton “Osservatorio Balcani e Caucaso Transeuropa”.
Gjatë verës së shënuar nga protesta dhe dhunë të shpeshta në shumë qytete të Serbisë, këto dy stacione televizive, sipas portalit italian, raportuan rregullisht drejtpërdrejt nga protestat. Gazetarët e tyre, shpesh të veshur me helmeta mbrojtëse, e gjetën veten në skena që i ngjanin një lufte urbane dhe herë pas here u ekspozuan ndaj fyerjeve, ngacmimeve dhe sulmeve, si nga mbështetësit e qeverisë ashtu edhe nga policia. Këto ditë, asnjë media tjetër në Serbi nuk i transmeton protestat drejtpërdrejt.
Regjistrimi i bisedës midis drejtorëve të Telekom dhe UG tërhoqi vëmendje të madhe.
Kjo është arsyeja pse publikimi i një regjistrimi të bisedës midis Drejtorit Ekzekutiv të Telekom Srbija, Vladimir Lučić, dhe Drejtorit Ekzekutiv të United Group, Sten Miller, shkaktoi vëmendje të madhe.
Telekom Srbija është në pronësi të shtetit, ndërsa United Group zotëron United Media, e cila zotëron N1 dhe Nova. Videoja u publikua nga OCCRP (Projekti i Raportimit të Krimit të Organizuar dhe Korrupsionit) dhe KRIK (Rrjeti i Kërkimit të Krimit dhe Korrupsionit), organizata që janë në ballë të zbulimit të krimit dhe korrupsionit në rajon.
Intervista u zhvillua në fillim të gushtit. Miller komentoi në hyrje se “Serbia po na shpërthen nën vithe”. Fokusi më pas u zhvendos te Aleksandra Subotic, drejtoreshë ekzekutive e United Media.
Gjatë bisedës, Miller i tha Lucic se nuk mund ta shkarkonte menjëherë Subotic, siç ishte rënë dakord, por se së pari duhet ta zvogëlonte dhe ta ndante kompaninë në disa pjesë. Ai shtoi se e kupton që presidenti është shumë i pakënaqur.
Luciç u përgjigj se Presidenti Vuçiç e kishte diskutuar tashmë këtë me Nikos Statopoulos, presidentin e grupit britanik që kontrollon United Group. Sipas fjalëve të tij, Vuçiç kërkoi që të shkarkohej vetëm Subotiç, dhe jo drejtorët e N1 dhe Nova S, sepse aktualisht është e vështirë të zëvendësohen edhe ata. Miller shtoi se ai vetë ka kundërshtime serioze ndaj punës së saj.
Përpjekje për të heshtur N1 dhe Nova S
Publikimi i videos shkaktoi menjëherë reagime të forta nga mediat e pavarura, të cilat i dhanë shumë publicitet historisë dhe e vlerësuan atë si një përpjekje për të heshtur N1 dhe Nova S.
Zyra e Presidentit Vuçiç, kur u pyet për një koment, njoftoi se presidenti “nuk ndikon në politikën editoriale të medias, as nuk është i interesuar për të”. Telekom Srbija fillimisht refuzoi të komentonte, dhe më pas njoftoi padi kundër të gjithë atyre që ishin të përfshirë, jo për shkak të përmbajtjes kontraverse, por sepse regjistrimi nuk ishte dorëzuar më parë në Telekom për verifikim të autenticitetit. Luciç e mohoi kategorikisht përfshirjen e Vuçiç.
Megjithatë, United Group konfirmoi se biseda ishte zhvilluar me të vërtetë dhe se përmbajtja ishte e besueshme, por hodhi poshtë akuzat se kompania po përpiqej të minonte pavarësinë e medias së vet. Në të njëjtën kohë, u theksua se është e paligjshme të regjistrohen bisedat private.
Ndërsa N1, Nova S dhe portalet e pavarura e ndoqën gjerësisht zhvillimin e ngjarjes, mediat pro-qeveritare e raportuan lajmin vetëm dy ditë më vonë, kur Lučić dha një shpjegim për RTS dhe njoftoi padi. Tabloid Informer, pranë qeverisë, u përqendrua në kritikat e Lučić ndaj Subotić për shkak të menaxhimit të keq të supozuar dhe dëmit që, sipas tij, ajo i shkaktoi United Group dhe Telekom.
Ndërsa në Serbi reagimet pasqyrojnë polarizimin e thellë të shoqërisë, jashtë vendit pati një dënim unanim të përpjekjeve për të kufizuar pavarësinë e N1 dhe Nova S. Organizatat e mbledhura në kuadër të projektit të Përgjigjes së Shpejtë për Lirinë e Medias (MFRR) lëshuan një deklaratë duke dënuar përpjekje të tilla dhe duke u bërë thirrje institucioneve evropiane të reagojnë. Disa ditë më vonë, Komisionerja Evropiane për Zgjerimin, Marta Kos, deklaroi qartë se presionet politike dhe ekonomike mbi median po dëmtojnë demokracinë.
Sinjale shqetësuese
Frika e ekspertëve dhe vëzhguesve për lirinë e medias në Serbi nuk është e pabazuar. Në shkurt, United Group ia shiti operatorin kabllor SBB (që përfshin N1 dhe Nova S) Telekom Srbija. Shitja ka shkaktuar shumë shqetësime në lidhje me ndikimin e mundshëm negativ në liritë e medias.
Disa javë më vonë, United Group ia shiti gjithashtu komponentin e saj satelitor Total TV, i cili shpejt ia rishiti atë Telekom Srbija. Pak më vonë, N1 dhe Nova S u hoqën nga oferta satelitore e Telekom.
Lëvizje të tilla i alarmuan më tej ekspertët, të cilët i panë ato si përpjekje të koordinuara për të zvogëluar dukshmërinë e stacioneve televizive të pavarura. Pakënaqësia e Presidentit Vuçiç me këto media është e njohur prej kohësh – në qershor ai i quajti veprimet e tyre “terrorizëm të pastër”, duke pritur reagimin e prokurorisë. Ky qëndrim u përsërit edhe pas ngjarjeve të fundit në Novi Sad.
E përjavshmja Vreme njoftoi së fundmi se qëllimi i Vuçiçit është të mbyllë N1 dhe Nova S deri në nëntor 2025. Një afat i tillë kohor konsiderohet strategjik, pasi zgjedhjet e reja pritet të mbahen deri në dhjetor të të njëjtit vit.
Disa media të regjimit jashtë kontrollit
“Osservatorio Balcani e Caucaso Transeuropa” i hedh një vështrim skenës mediatike në Serbi në një tekst tjetër, duke deklaruar se në të njëjtën kohë disa media të regjimit, të tilla si Pink dhe Happy, veprojnë jashtë kontrollit.
Pronari i TV Happy, biznesmeni kontrovers Predrag Ranković Peconi, lejoi që në lajme të raportohej se në protestën e studentëve kishte shumë njerëz. Me këtë, ai shkaktoi zemërimin e autoriteteve, por gjithashtu shprehu pakënaqësinë e tij sepse, pas dekadash evazioni, shteti i kërkoi të paguante taksat.
E njëjta gjë është edhe me Željko Mitrović, pronarin e Pink dhe një bashkëpunëtor i ngushtë i Vučić, i cili u kritikua së fundmi se dyshohet se nuk është angazhuar mjaftueshëm në mbrojtjen e presidentit.
Në shekullin e 21-të, në Serbi, në zemër të Evropës, ka ende shumë të burgosur politikë të cilët janë privuar në mënyrë të paligjshme nga liria e tyre për një kohë të gjatë.
Kjo është fotografia e Serbisë sot, përfundon “Osservatorio Balcani e Caucaso Transeuropa”.
