Presidenti Donald Trump lëshoi disa deklarata tronditëse në Kombet e Bashkuara këtë javë: Ai deklaroi se Ukraina duhet dhe do të rifitojë të gjithë tokën që Rusia ka vjedhur që nga viti 2014; se aleatët e NATO-s duhet të rrëzojnë avionët rusë që shkelin hapësirën e tyre ajrore; dhe se SHBA-të do t’i sigurojnë NATO-s të gjitha armët që i nevojiten për të ndihmuar Ukrainën dhe veten e saj për t’u mbrojtur nga Moska.
Ai gjithashtu pohoi se migrimi i tepërt dhe korrektësia politike ishin kërcënime për qytetërimin perëndimor, por nuk përmendi kërcënimin më të madh për njerëzimin, që është Vladimir Putin, luftërat e tij dhe sabotimi i përpjekjeve paqeruajtëse në OKB.
Rusia është një nga pesë anëtarët e përhershëm të Këshillit të Sigurimit të OKB-së, qëllimi i të cilit është ruajtja e paqes dhe sigurisë ndërkombëtare. Por vendi mbeti në Këshill pasi tanket e saj hynë në Ukrainë në shkurt të vitit 2022. Një vit më vonë, Presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelensky, u shfaq në Këshillin e Sigurimit për të kërkuar që të hiqet e drejta e vetos së Rusisë dhe tha: “vetoja e ka shndërruar Këshillin në një morg, duke bllokuar çdo përpjekje për të ndaluar masakrën”.
Rusisë duhet t’i ndalohet anëtarësimi në OKB dhe të shpallet shtet terrorist.
Përfshirja e saj e vazhdueshme në Këshillin e Sigurimit është e barabartë me vendosjen e një vrasësi serial në krye të NYPD-së. Kjo është ajo që bëri OKB-ja në vitin 1991 kur i lejoi Rusisë të zëvendësonte Bashkimin Sovjetik si një nga pesë anëtarët e përhershëm të Këshillit të Sigurimit të OKB-së me të drejtë vetoje.
Bashkimi Sovjetik ishte gjithashtu abuziv dhe i pari që përdori veton në vitin 1946, por Rusia ka shkuar më tej për të hapur rrugën për luftën e saj. Ajo bllokoi veprimet në Siri duke filluar nga vitet 2010, vuri veton ndaj një rezolute mbi Krimenë në vitin 2014 dhe parandaloi një votim mbi pushtimin e Ukrainës në vitin 2022.
Fuqia e vetos është e diskutueshme dhe disa mbështetës argumentojnë se është e nevojshme sepse: a) OKB-ja do të shpërbëhej nëse do të përpiqej të zbatonte veprime detyruese kundër ndonjë anëtari të përhershëm dhe b) vetoja është një mbrojtje kritike kundër dominimit të Shteteve të Bashkuara . Megjithatë, ajo është përdorur si armë nga Rusia, është jodemokratike, ofron imunitet për anëtarët e tjerë të përhershëm ose aleatët e tyre dhe është arsyeja pas viteve të mosveprimit të Kombeve të Bashkuara kundër luftërave, krimeve të luftës dhe krimeve kundër njerëzimit.
Është një privilegj që është abuzuar. Privilegji i vetos në Këshillin e Sigurimit iu dha pesë anëtarëve të përhershëm që “fituan” Luftën e Dytë Botërore – Rusisë, SHBA-së, Mbretërisë së Bashkuar, Francës dhe Kinës. Dhjetë vende të tjera nga anëtarësia e përgjithshme hyjnë dhe dalin me rotacion në Këshill, por secila prej të pesëve mund të vërë veton ndaj një rezolute edhe nëse të gjithë 14 anëtarët e tjerë e miratojnë atë.
Të pesë shtetet kanë përdorur veton e tyre gjatë viteve për të anashkaluar ligjet ndërkombëtare. Rusia pushton fqinjët e saj ndërsa vë veton ndaj çdo përgjigjeje. Kina mbron aleatët. SHBA-të nisën aventurat e tyre të këqija – Vietnami, Iraku, Libia – pa frikë nga përgjegjësia. Britania dhe Franca kanë përdorur imunitetin e tyre të vetos për të kryer mizori në kolonitë e tyre pas luftës.
Që nga fundi i vitit 2025, Shtetet e Bashkuara, së bashku me të tjerët, kanë përdorur fuqinë e vetos në Këshillin e Sigurimit të OKB-së dhjetëra herë për të bllokuar rezolutat ose për të parandaluar vendosjen e paqeruajtësve.
Ironikisht, Rusisë nuk duhej t’i lejohej të ulej në Këshill. Kur Bashkimi Sovjetik u shemb në vitin 1991, 15 republikat e tij u bënë shtete të pavarura. Ukrainës, e cila kishte luftuar më shumë dhe kishte pësuar më shumë viktima gjatë luftës sesa vetë Rusia, duhej t’i ishte dhënë nderi i një vendi të përhershëm në Këshillin e Sigurimit për ndihmën që i dha në mposhtjen e nazistëve.
Në vend të kësaj, Boris Jelcini thjesht deklaroi se Rusia do të trashëgonte pozicionin e Bashkimit Sovjetik. Asnjë votë ligjore nuk e ratifikoi këtë marrje të kontrollit. Bota thjesht pranoi dhe ky gabim ka paralizuar qeverisjen globale që atëherë.
Rusia përdori veton e saj për të mbrojtur sulmet e saj vrasëse në Siri dhe gjetkë. Më keq akoma, Putini e caktoi pushtimin e Ukrainës për shkurtin e vitit 2022 pikërisht sepse atëherë Rusia mbante presidencën e rradhës të Këshillit.
Në ditët para sulmit, Moska i mbushi seancat e Këshillit me operativë që përhapnin gënjeshtra rreth “nazistëve” ukrainasë. Kur filloi pushtimi, Rusia vuri veton edhe ndaj një dënimi simbolik. Asambleja e Përgjithshme e dënoi pushtimin, por mosveprimi i Këshillit të Sigurimit nënkuptonte se nuk do të kishte kurrë përpjekje për ruajtjen e paqes.
Për të larguar Rusinë, vetë Karta e OKB-së duhet të ndryshohet, por kjo nuk mund të ndodhë sepse procesi është i manipuluar. Përjashtimi i një anëtari të Këshillit të Sigurimit kërkon një rekomandim nga vetë Këshilli i Sigurimit – por Rusia ose anëtarët e tjerë të përhershëm mund të vënë thjesht veton ndaj përjashtimit të tyre. Shahmat. Ky rregull është arsyeja pse Kombet e Bashkuara nuk mund të ruajnë paqen ose të kontrollojnë luftënxitjen globale të Putinit.
Edhe NATO është e shkatërruar. E themeluar në vitin 1949, ajo tani ka 32 anëtarë. Por çdo veprim kërkon unanimitet, që do të thotë se Hungaria pro-Putin mund ta paralizojë aleancën. Kjo kërkesë unanime i pengoi Ukrainën dhe Gjeorgjinë të bashkoheshin, duke i lënë të dyja të ekspozuara ndaj grabitjeve ruse.
Për vite me radhë, kushtetuta pacifiste e Gjermanisë bllokoi mbështetjen vendimtare të NATO-s për Ukrainën. Dhe tani e njëjta çështje e “vetokracisë” prek Bashkimin Evropian (BE) me 27 anëtarë. Ashtu si me OKB-në ose NATO-n, kërkesa për unanimitet të BE-së e ka shndërruar veton në një armë të mosfunksionimit masiv. Dhe Putini ka përfituar nga një paralizë e tillë.
Këshilli i Sigurimit duhet të demokratizohet dhe Ukrainës dhe Indisë duhet t’u jepen gjithashtu vende të përhershme. Secila prej tyre kontribuoi jashtëzakonisht shumë në mposhtjen e Hitlerit, kriteri për çdo mbajtës të vetos në Këshillin e Sigurimit. Ukraina humbi deri në 14 milionë njerëz gjatë Luftës së Dytë Botërore, më shumë sesa Rusia, sepse betejat më të ashpra të Frontit Lindor u zhvilluan në tokën e saj.
India, nën komandën britanike, dërgoi 2.5 milionë vullnetarë për të luftuar nazistët; 87,000 vdiqën dhe tre milionë civilë vdiqën nga uria kur Britania devijoi dërgesat e ushqimit për të ndihmuar përpjekjet e luftës së Evropës.
Tani, Ukraina ka forcën ushtarake më efektive të Evropës dhe e mbron Evropën nga Rusia, dhe India është forca e dytë më e madhe ushtarake në botë dhe ofron më shumë paqeruajtës për Kombet e Bashkuara sesa shumica e anëtarëve.
Megjithatë, India pengohet të bashkohet me Këshillin e Sigurimit si anëtare e përhershme nga rivalja e saj e betuar, Kina, e cila vë veton në kërkesat e saj për anëtarësim në Këshill. Po kështu, Rusia pretendon të jetë “shteti fitues”, edhe pse shkatërron pikërisht vendin – Ukrainën – pa rezistencën e së cilës Hitleri do të kishte triumfuar dhe pushtuar Rusinë. India lobon hapur për një vend të përhershëm, dhe kështu duhet të bëjë edhe Ukraina.
Vetot e Rusisë pengojnë stabilitetin dhe zgjidhjet. Gjykata Ndërkombëtare Penale gjithashtu nuk mund të veprojë pa autorizimin e Këshillit të Sigurimit. Kjo do të thotë që vetë Putini, një i akuzuar për krime lufte, duhet të japë pëlqimin për ndjekjen e tij penale. Ky nuk është ligj ndërkombëtar. Është një farsë ndërkombëtare. OKB-ja dhe Këshilli i Sigurimit janë neutralizuar. Asambleja e Përgjithshme është një shoqëri debatuese. NATO dhe BE-ja janë gjithashtu të penguara nga vetot.
Ndërkohë, Putini kryen tërbim ndërsa institucionet e pasluftës, të paralizuara, shikojnë nga anët. Civilët bombardohen dhe fëmijët rrëmbehen me mijëra. Realiteti është se për sa kohë që Rusia mbetet në Këshillin e Sigurimit, OKB-ja do të jetë e parëndësishme dhe dëmtuese.Sipas përbërjes aktuale, OKB-ja i jep Rusisë një licencë për të vrarë dhe përmbysur botën. Ky është mesazhi që Presidenti Trump duhet ta kishte dhënë këtë javë.
dianefrancis@substack.com – Diane Francis
