Mashtrimi me subvencione bujqësore dhe të tjera nga fondet evropiane nuk është një problem i kufizuar vetëm në Greqi apo Sllovaki, por po nxit korrupsionin në të gjithë bllokun, paralajmëroi të enjten Kryeprokurorja Evropiane Laura Codruța Kövesi.
Paralajmërimi i saj vjen pasi Athina u trondit këtë vit nga një mashtrim masiv në të cilin BE-ja u dëmtua me qindra miliona euro përmes subvencioneve bujqësore të paguara në mënyrë të padrejtë, dhe që çoi në dorëheqjen e disa ministrave grekë dhe zëvendësve të tyre, shkruan Politico .
Problemi është i pranishëm në të gjitha shtetet anëtare
Megjithatë, kreu i Zyrës së Prokurorit Publik Europian (EPPO) theksoi në një intervistë se Greqia nuk është aspak një rast i izoluar. “Nuk do të thoja se Greqia është shumë ndryshe. Ne kemi vënë re mashtrime me subvencione në pothuajse të gjitha shtetet anëtare, ndryshimi është se sa dhe sa raste kemi”, tha aktivisti rumun kundër korrupsionit.
Ajo shtoi se rasti grek është specifik në mënyrën e tij sistematike dhe të organizuar të ekzekutimit. “Në Greqi, zbuluam se mënyra se si u krye aktiviteti kriminal ishte shumë sistematike dhe shumë mirë e organizuar, me përfshirjen e zyrtarëve disi të rangut të lartë. Por ne shohim të njëjtat gjëra në shtetet e tjera anëtare”, shpjegoi ajo.
Subvencionet e mëdha bujqësore të Bashkimit Evropian, të cilat përbëjnë deri në një të tretën e buxhetit të përgjithshëm të BE-së, janë një objektiv joshës për skemat e korrupsionit. Kövesi zbuloi gjithashtu në një konferencë për shtyp se kishte marrë një letër nga një fermer grek i cili pretendonte se aplikantët e ndershëm nuk ishin në gjendje të kishin akses në fonde sepse të tjerët përdornin ryshfete. “Le të flasim për këtë: si fermerëve të ndershëm iu mohua aksesi”, tha ajo.
Fondi i rimëkëmbjes është gjithashtu i synuar
Një tjetër objektiv i madh për kriminelët është bërë Mekanizmi i Rimëkëmbjes dhe Rezistencës, i krijuar pas pandemisë së koronavirusit për të ndihmuar ekonomitë e shteteve anëtare. Zyra e Prokurorit Publik Evropian aktualisht po heton qindra raste që lidhen me këtë fond.
“Tani kemi këto fonde të Mekanizmit të Rimëkëmbjes dhe Rezistencës. Sigurisht, krimi i organizuar e ka kthyer vëmendjen drejt kësaj sepse aty mund të fitojnë para”, tha Kövesi për Politico.
“Rregullat e lojës kanë ndryshuar”
Duke folur nga një zyrë doganore në Pire, porti më i madh i Greqisë, i rrethuar nga mijëra kontejnerë të sekuestruar me mallra kineze, Kövesi u dërgoi një mesazh të ashpër kriminelëve. Ekipi i saj kishte zbuluar një skemë masive për të shmangur detyrimet anti-dumping për importet nga Kina. “Rregullat e lojës kanë ndryshuar, nuk ka më strehë të sigurta për ju. Ne kemi zbuluar një kontinent të ri krimi. Krimi i organizuar po fiton forcë duke mashtruar buxhetet e BE-së dhe ato kombëtare”, tha ajo.
Për të luftuar këto fenomene në mënyrë më efektive, Kövesi po kërkon të forcojë ekipin e saj, si në Athinë ashtu edhe në shtetet e tjera anëtare, duke përfshirë më shumë prokurorë evropianë të deleguar dhe hetues financiarë të specializuar. “Nuk ka vend të pastër. Të gjithë preken nga korrupsioni dhe mashtrimi financiar”, theksoi ajo.
Pengesa politike dhe hetimi për tragjedinë në Tempi
Hetimet e EPPO-së shpesh hasin pengesa, veçanërisht kur ka dyshime për përfshirje politike. Në Greqi, ekipi i saj po heton dhjetëra raste, përfshirë keqpërdorimin e supozuar të fondeve të BE-së të lidhura me aksidentin tragjik hekurudhor në Tempi, i cili vrau 57 persona. Megjithatë, qeveria konservatore greke e hodhi poshtë kërkesën e EPPO-së për të hapur procedurat kundër dy ish-ministrave. “Korrupsioni mund të vrasë. Tempi është një nga këto shembuj”, përsëriti Kövesi.
Bllokada mbi kushtetutën greke
Qeveria ka bllokuar gjithashtu një hetim ndaj ministrave që dyshohet se janë përfshirë në mashtrimin bujqësor të lartpërmendur. EPPO po heton një skemë që përfshin biznesmenë, politikanë dhe punonjës të agjencisë shtetërore OPEKEPE, e cila është përgjegjëse për mbikëqyrjen e pagesës së subvencioneve të BE-së. “OPEKEPE është bërë një akronim për korrupsion, nepotizëm dhe klientelizëm”, tha Kövesi, duke shtuar: “Ashtu si në rastin Tempi, ky hetim penal nuk mund të zhvillohej plotësisht për shkak të kushtetutës greke”.
Sipas specifikave të kushtetutës greke, vetëm parlamenti ka autoritetin për të hetuar dhe ndjekur penalisht anëtarët aktualë dhe ish-anëtarët e qeverisë. EPPO-ja ka informuar Komisionin Evropian dhe autoritetet greke për këtë çështje dhe, siç thotë ajo, ka marrë garanci se kjo dispozitë kushtetuese do të ndryshohet.
Kur u pyet për hetimin që po zhvillohet në parlamentin grek, Kövesi foli edhe për përpjekjet për të frikësuar hetuesit e saj. “Drejtësia nuk mund të bëhet një reality show televiziv. Një mace me zile nuk mund të kapë minj”, tha ajo me gjallëri, duke përfunduar: “EPPO është këtu për të qëndruar. Pavarësisht përpjekjeve për frikësim, ne jemi shumë krenarë për ekipin e EPPO-së në Athinë.”
