Por 10 vjet më vonë, Assad u rrëzua nga pushteti dhe një sërë ngjarjesh të rëndësishme – e fundit prej të cilave ishte marrëveshja e armëpushimit e ndërmjetësuar nga SHBA-të midis Izraelit dhe Gazës – e përmbysën këtë perceptim.
“Rusia nuk ka qenë kaq e izoluar diplomatikisht në Lindjen e Mesme që kur ndërhyri në Siri në vitin 2015”, tha për Radion Evropa e Lirë (RFE/RL) Hannah Note , drejtoreshë për Euroazinë në Qendrën për Studime James Martin.
Ky ndikim i zvogëluar ishte i dukshëm në Egjipt më 13 tetor, kur Presidenti i SHBA-së Donald Trump bashkëkryesoi një samit ku morën pjesë udhëheqës të më shumë se 20 vendeve për të arritur një armëpushim të qëndrueshëm në Gaza. Rusia mungonte në takimin diplomatik, me Ministrin e Jashtëm rus Sergei Lavrov që tha se Moska nuk ishte ftuar.
Kjo ndodhi pasi Kremlini anuloi një samit të planifikuar me udhëheqësit arabë në Moskë, i planifikuar për më vonë këtë javë. Bloomberg citoi burime të njohura me çështjen të kenë thënë se arsyeja e vërtetë e anulimit ishte se shumë pak udhëheqës rajonalë kishin konfirmuar pjesëmarrjen e tyre.
Zyrtarët evropianë, duke folur në kushte anonimiteti, i thanë gjithashtu Radios Evropa e Lirë se marrëveshja dhe samiti i anuluar nënvizojnë ndikimin në rënie të Rusisë në Lindjen e Mesme për momentin.
“Kjo ishte padyshim një tjetër shenjë se roli i Rusisë në rajon po zvogëlohet”, tha për Radion Evropa e Lirë një zyrtar i Bashkimit Evropian që merret me Rusinë dhe Euroazinë. “Samiti i anuluar është një tjetër shenjë. Vetëm dy udhëheqës – nga Siria dhe Iraku – pranuan të shkonin.”
Një tjetër diplomat i BE-së tha se mungesa e Rusisë në samitin në Egjipt ishte “një fitore për Perëndimin”.
“Ishte një pamje mbresëlënëse të shihje udhëheqësit e SHBA-së, vendeve arabe dhe Perëndimit në podium, dhe Rusinë dhe Kinën që nuk kishin asnjë rol në të gjithë këtë ngjarje”, i tha ai Radios Evropa e Lirë.
Moska dhe një Lindje e Mesme që ndryshon me shpejtësi
Kjo vjen në sfondin e një sërë humbjesh ndaj prestigjit të Rusisë në Lindjen e Mesme, gjatë së cilës Moska i ka dhënë përparësi luftës së saj gati katërvjeçare në Ukrainë.
Assad, të cilin Moska e mbështeti ushtarakisht së bashku me Iranin gjatë luftës civile siriane, u rrëzua nga pushteti në fund të vitit 2024 dhe më vonë iku në Moskë.
Sulmet e Hamasit të 7 tetorit 2023, të cilat shkaktuan një luftë më të gjerë midis Izraelit dhe Gazës, e paraqitën Moskën me sfida të reja diplomatike me Tel Avivin.
Kjo u pasua nga sulmet ajrore të SHBA-së dhe Izraelit ndaj Iranit në qershor, të cilat e lanë Teheranin – partnerin kryesor të Moskës në rajon – të dobësuar ushtarakisht dhe Rusinë në hezitim për të furnizuar Teheranin me më shumë armë.
Moska mbetet e përqendruar në luftën në Ukrainë, me pak burime strategjike për t’i devijuar në rajone të tjera të botës.
“Është çështje kapaciteti”, tha Note. “Qoftë paaftësi apo mungesë vullneti, Rusia thjesht ka më pak burime ushtarake për t’i kushtuar vendeve të tjera.”
Pengesa diplomatike me të cilat përballet Moska, janë gjithashtu të ndërlikuara nga rrjeti i partneriteteve dhe nevojave strategjike me të cilat përballet Rusia në Lindjen e Mesme.
Rusia ka mbajtur prej kohësh marrëdhënie të forta me Iranin. Moska mbetet një nga investitorët dhe furnizuesit e saj më të mëdhenj të huaj të armëve, dhe Teherani i siguroi Kremlinit dronë shumë të nevojshëm gjatë vitit të parë të pushtimit të Ukrainës. Gjithashtu ndihmoi Moskën të ndërtonte një fabrikë prodhimi dronësh.
Megjithatë, Presidenti rus Vladimir Putin po kërkon të zhvillojë lidhje më të ngushta me shtetet e Gjirit, siç janë Emiratet e Bashkuara Arabe (EBA) dhe Arabia Saudite.
Moska mbetet në një pozicion të vështirë, ndërsa kërkon të mbështesë partnerin e saj kryesor në rajon, ndërkohë që përpiqet gjithashtu të mbajë gjallë lidhjet e saj me shtetet e Gjirit, të cilat janë thelbësore për mbijetesën e Moskës pas sanksioneve perëndimore.
Në tokë, por jo jashtë loje
Ndërsa marrëveshja e fundit me Izraelin dhe Gazën shënon një përparim diplomatik, një marrëveshje afatgjatë për të arritur paqe të qëndrueshme është ende larg të qenit e sigurt.
Sipas Note, ai shton se megjithëse ndikimi i Rusisë në rajon është më i dobët, përjashtimi i saj nga samiti nuk do të thotë se ajo nuk është më një fuqi me ndikim në Lindjen e Mesme.
“Edhe nëse Rusia nuk do të ishte e përfshirë në Ukrainë, ndoshta nuk do të kishte ndonjë rol në çështjet izraelito-palestineze”, tha Note.
Dhe ndërsa Rusia përballet me pyetje në lidhje me të ardhmen e saj në Lindjen e Mesme, ajo ka arritur të shpëtojë mbetjet e statusit të saj në Siri pas rënies së Asadit.
Ajo ka mbajtur bazat e saj detare dhe ajrore në Siri, dhe gjithashtu ka përdorur ndikimin e saj si anëtare e përhershme e Këshillit të Sigurimit të OKB-së si një gjest pajtimi për të ndërtuar marrëdhënie pozitive me qeverinë e Presidentit sirian Ahmed al-Sharaa .
Sharaa priti personalisht një delegacion të rangut të lartë nga Moska muajin e kaluar dhe duket se po e lë derën hapur për të ndërtuar lidhje më të thella me Rusinë në të ardhmen.
“Hyrja në konflikt me Rusinë tani do të ishte shumë e kushtueshme për Sirinë. As nuk do të ishte në interes të vendit”, tha ai në një intervistë me CBS.
