Në juglindje të Shqipërisë, atje ku malet anojnë butësisht drejt luginave që ndjekin rrjedhën e lumit të fundit të egër të Evropës, Vjosës, ndodhet një vend që pothuajse nuk shfaqet kurrë në guidat turistike dhe ai është Leskoviku, shkruan faqja e njohur turistike dhe e kulinarisë gamberorosso.it.
Leskoviku është një krahinë e vogël dhe e izoluar, që deri pak vite më parë jetonte kryesisht me bujqësi familjare, blegtori dhe prodhimin artizanal të verës, por pak i njohur jashtë Shqipërisë.
Sot, Leskoviku po shfaqet fuqishëm si një nga rajonet më interesante të verës në Shqipëri, falë varieteteve të tij të çmuara vendase dhe një mikroklime unike – diapazoneve të gjera të temperaturave, verave të ngrohta por jo me lagështi, dimrave të ashpër dhe reshjeve të shpeshta të dëborës – si dhe investimeve të familjeve vendase që kombinojnë pasionin, traditën dhe cilësinë moderne.
Ndjenja e identitetit të vreshtarit
Kjo është historia e ”Max Mavrudit”, kantinës së familjes Fejzulla, e themeluar me qëllim rikuperimin dhe ringjalljen e traditës së prodhimit të verës së fshatit, duke nxjerrë në pah jo vetëm varietetet e çmuara vendase të rrushit, por edhe ndjenjën e identitetit të vreshtarit për këtë rajon të largët shqiptar, vetëm një hap larg kufirit grek.
Vreshtat e kantinës ”Max Mavrud” rriten në një fushë të madhe prej 17 hektarësh, me tokë gëlqerore (pH 7,2), në lartësi prej 750-780 metrash mbi nivelin e detit, me një ekspozim nga lindja në perëndim dhe shpate të orientuara nga jugu.
“Të gjitha këto janë elemente ideale për të arritur një ekuilibër të mirë midis aciditetit, pjekurisë dhe freskisë së produktit, dhe për këtë arsye një verë me një shije unike”, shpjegon Maksim Fejzulla, themelues i ”Max Mavrud”-it.
Një territor unik
Pikërisht nga këto vreshta, të fshehura midis rezervateve natyrore Shelegur Germenj dhe Piskal Shqeri, brigjeve të lumit Vjosa, burimeve natyrore të nxehta dhe shpellave nëntokësore, lind një nga verërat e kuqe më të mira të Shqipërisë, që quhet ”Trio3”.
Ajo është prodhuar nga një përzierje origjinale e varieteteve të rrushit: 50% mavrud (një varietet vendas), 30% merlot dhe 20% syrah.
“Ky lloj rrushi rri për katër muaj në fuçi lisi franceze dhe hungareze përpara se të serviret. Ka një shije të thellë dhe intensive, njësoj si territori që përfaqëson”, shpjegon Bledar Laçi, prodhuesi i verës.
Një histori familjare
”Në Leskovik, kultivimi i mavrudit, pinotit, merlotit dhe syrahit si dhe debinës, një varietet tjetër vendas rrushi, si i bardhë ashtu edhe i kuq përdoret për të prodhuar edhe rakinë’’, thekson Erald Fejzulla, familja e të cilit u rikthye për të investuar në tokën e saj.
“Për ne, vera është më shumë sesa thjesht një produkt, ajo është histori, pasion, përkushtim dhe respekt për natyrën e këtij territori unik, të vendosur midis majave të larta, luginave dhe ujërave të pastra”, thotë Eraldi, i cili punon në verë me të atin.
Degustimet janë një mundësi për të shijuar diversitetin e etiketave dhe për të shijuar disa shije tipike lokale, siç janë djathrat e dhisë, reçelet e bëra në shtëpi, petullat dhe perimet sezonale.
Zbulime shkencore
Pikërisht këtu, ku turistët e huaj janë ende të paktë, në fillim të vitit një ekip speleologësh dhe shkencëtarësh çekë zbuluan liqenin termik më të madh nëntokësor në botë, të quajtur Liqeni Neuron, i emëruar sipas sponsorit të ekspeditës, fondacionit ”Neuron”.
Rezultatet e zbulimit treguan se liqeni përmban mbi 8 000 metra kub ujë, ekuivalent me rreth katër pishina me madhësi olimpike.
Për të përkujtuar këtë zbulim historik dhe për të nderuar rajonin, kantina e verës ”Max Mavrud” ka krijuar ”Neuron”-in, një verë të kuqe të prodhuar ekskluzivisht nga rrushi mavrud.
Nuk është vetëm një homazh për një zbulim të jashtëzakonshëm shkencor, por edhe një deklaratë identiteti, pasi ”Neuron” është një verë e rrënjosur në një tokë ende sekrete, që kombinon thellësitë natyrore dhe kulturore.
Në çdo gllënjkë, mund të gjesh karakterin e egër të Leskovikut, ngrohtësinë nëntokësore të liqenit dhe vizionin e atyre që aspirojnë ta transformojnë kujtesën e rajonit në një përvojë shqisash./ atsh
