Një diplomat veteran amerikan po hedh dyshime serioze mbi përpjekjet e fundit të Shtëpisë së Bardhë për të ndërmjetësuar përfundimin e luftës së Rusisë në Ukrainë, duke argumentuar se Moska po e shfrytëzon procesin në avantazhin e saj dhe se qasja e Presidentit Donald Trump është e destinuar të “dështojë”.
Në një intervistë me Kyiv Post të hënën, Steven Pifer, i cili shërbeu si ambasador i SHBA-së në Ukrainë nga viti 1998 deri në vitin 2000, foli troç për stuhinë e fundit diplomatike që përfshin Moskën dhe Kievin.
Takimi në Shtëpinë e Bardhë: Rezultati “zhgënjyes”
Pifer beson se vizita e Presidentit Volodymyr Zelensky në Shtëpinë e Bardhë javën e kaluar u kompromentua nga angazhimi i mëparshëm i Presidentit të SHBA-së me homologun e tij rus.“Është e qartë se Presidenti Trump u tall përsëri nga Putini në telefonatën e së enjtes”, deklaroi Pifer. “Mendoj se patët një rezultat shumë të ndryshëm të premten nga ai që mund të kishit pasur dy ditë më parë”, shtoi ai.
Frustrimi kryesor, sipas Pifer, rrjedh nga shtytja e dukshme e Trump që Ukraina të lëshojë territor. “Duhet të jetë shumë frustruese për Presidentin Zelensky dhe ukrainasit që duket se Shtëpia e Bardhë nuk e kupton pse nuk janë të përgatitur të heqin dorë nga i gjithë Donetsku”, tha ai.
Ai e përforcoi këtë pikë duke theksuar një keqkuptim më të thellë nga pala amerikane. “Më zhgënjeu gjithashtu fakti që me sa duket z. [Steve] Witkoff tha përsëri, ‘meqenëse të gjithë në Donetsk flasin rusisht, duan të jenë rusë’, gjë që mendoj se nuk është aspak e vërtetë”, tha ai.
Pifer theksoi se mbajtja e vijës mbrojtëse në Donbas është një imperativ strategjik: “Heqja dorë nga ai territor do të thoshte dorëzimin e vijave mbrojtëse që e kanë ndaluar ushtrinë ruse tani për tre vjet e gjysmë”, tha ai, duke shtuar, “Jam thjesht i habitur pse ata nuk e kuptojnë pse kjo është thjesht, në këtë pikë, diçka që Ukraina nuk mund ta bëjë.”
Ky vlerësim përputhet me komentet e mëparshme të Trump për Air Force One se Ukraina thjesht duhet “të ndalet në vijat ku është – vijat e betejës… të shkojë në shtëpi, të ndalojë së vrarësh njerëz dhe të mbarojë”, duke ngrirë në mënyrë efektive konfliktin ku ndodhen aktualisht forcat ruse.
Shpresat për ndihmë nga Shtëpia e Bardhë po shuhen
Pifer sheh pak mundësi për mbështetje domethënëse nga Shtëpia e Bardhë, veçanërisht në presionin ndaj Rusisë. Ai argumenton se Trump “nuk është i përgatitur të bëjë investime në arritjen e një zgjidhjeje”.
“Nëse do ta kishte seriozisht këtë,” argumentoi Pifer, Trump “do të kërkonte mënyra për të ushtruar presion shtesë mbi Rusinë.” Pifer shpjegoi se si duhet të dukej ky presion: “Ai do të ushtronte presion mbi Moskën që të ndryshonte atë llogaritje nga Putini, për ta bërë Putinin të kuptonte se vazhdimi i përpjekjes për të fituar në fushën e betejës do të dështojë dhe do të thotë vetëm më shumë kosto politike, ekonomike dhe ushtarake për Rusinë.”
Ai beson se pa pasoja për mosrespektimin e rregullave, përpjekjet e Shtëpisë së Bardhë do të jenë të kota. “Trump, mënyra se si po i ndjek përpjekjet e tij të ndërmjetësimit tani, do të dështojë sepse nuk është i përgatitur t’i bëjë gjëra Putinit kur Putini nuk negocion seriozisht”, argumenton ai.
Ky skepticizëm nënvizohet nga ndryshimi i qëndrimit të Trump ndaj një kërkese kyçe të Ukrainës. Pasi sugjeroi se ai mund të siguronte raketa Tomahawk me precizion të gjatë, Presidenti i SHBA-së e tërhoqi idenë, duke thënë: “Duhet të kujtojmë një gjë: Ne kemi nevojë për to edhe për veten tonë. E dini, nuk mund t’ia japim të gjitha armët tona Ukrainës.”
Pifer këshillon Kievin dhe aleatët evropianë që të përshtasin pritjet e tyre. “Do t’i vendosja këto shanse në më pak se dhjetë përqind” që Trump në fund të fundit të jetë një faktor i dobishëm.
Samiti i Budapestit: Loja e Putinit
Ish-diplomati e sheh zgjedhjen e Budapestit për samitin e ardhshëm Trump-Putin si një fitore për Moskën.
Pifer shpjegoi më tej: “Mendoj se rusët janë sigurisht të lumtur që shkojnë në Budapest. Është një nga vendet e pakta në Evropë ku ata mund të ishin takuar.”
Ai paralajmëroi se takimi mund të jetë thjesht “një përsëritje e asaj që ndodhi në Alaska, ku dukej sikur Presidenti Trump u bind nga Putini të binte dakord me këtë të ashtuquajtur ‘mirëkuptim’, i cili kishte një numër kurthesh për Ukrainën”.
Pifer dyshon shumë se samiti do të arrijë ndonjë përparim: “Nuk jam i sigurt, duke qenë se, të paktën publikisht, qëndrimi rus mbetet i pandryshuar, pse mendon dikush se Budapesti do të japë një rezultat të ndryshëm nga ai i Alaskas?”
Zelensky tashmë e ka hedhur poshtë publikisht zgjedhjen e vendit, duke deklaruar: “Nuk besoj se një kryeministër që bllokon Ukrainën kudo mund të bëjë diçka pozitive për ukrainasit apo edhe të ofrojë një kontribut të ekuilibruar”, një referencë e qartë për udhëheqësin miqësor të Kremlinit të Hungarisë, Viktor Orbán.
Zelensky paralajmëroi gjithashtu kundër simbolikës historike të vendndodhjes: “Një tjetër ‘skenar i Budapestit’ nuk do të ishte pozitiv”, një referencë e qartë për memorandumin e vitit 1994 që dështoi të mbronte integritetin territorial të Ukrainës.
Pifer pajtohet: “Nuk e di nëse rusët po mendonin apo jo për simbolikën e shkuarjes në vendin ku u nënshkrua Memorandumi i Budapestit. Mendoj se Presidenti Trump as nuk është në dijeni të Memorandumit të Budapestit”, tha ai, duke shtuar, “Unë thjesht mendoj se për shkak se Trump e pëlqen Orbán-in, ai është i prirur të shkojë në Budapest.”
Këshilla për Kievin dhe Evropën: Mbajeni derën hapur
Pavarësisht perspektivës së zymtë, Pifer ofroi një këshillë të qartë për Presidentin Zelensky: “Mos i digjni urat me Uashingtonin.”
“Duhet ta mbash hapur mundësinë që diçka e mirë të ndodhë”, tha ish-Ambasadori. Ai sugjeron se Zelensky po e trajton situatën e vështirë “sa më mirë të jetë e mundur”, duke vënë në dukje se “ai nuk po djeg asnjë urë me Trumpin”.
Pifer gjithashtu dha këshilla specifike për Evropën: “Mendoj se evropianët duhet të ndjekin shembullin e Presidentit Zelensky. Ata nuk duhet të djegin urat me Shtëpinë e Bardhë”, tha ai, duke shtuar, “Por mendoj se evropianët ndoshta në këtë pikë duhet të arrijnë në një përfundim, ashtu si ukrainasit, se Trump nuk do të jetë shumë i dobishëm.”
Ai këshillon një strategji të dyfishtë: “Zelensky duhet të ndjekë supozimin se Shtetet e Bashkuara nuk do të ofrojnë ndihmë” dhe në vend të kësaj të përqendrohet në linja alternative furnizimi, siç është shitja e armëve nga SHBA-të te NATO-ja që ata t’ia kalojnë.
Rekomandimi përfundimtar i Piferit për Shtëpinë e Bardhë mbetet përqendrimi në përgatitje dhe pasoja të qarta: “Ju dëshironi që takimi të jetë i përgatitur… Atëherë bëjeni të qa
