Mediat shtetërore ruse mund të përhapin pa pengesa dezinformatat e tyre nga Beogradi – dhe kështu shpesh arrijnë edhe në mediat serbe. Kjo i shkon shumë qeverisë serbe, shkruan në një analizë të gjerë shërbimi publik gjerman ARD.“Ukraina sulmoi Rusinë!” – shkruhej në kopertinat e disa tabloideve serbe pak ditë para luftës së agresionit rus në Ukrainë. Veç kësaj, fjalia: “SHBA po e shtyn botën në kaos”. Raportet nuk përmendën se sulmet e supozuara nga ushtarët ukrainas ndoshta nuk kanë ndodhur kurrë dhe ka të ngjarë të jenë organizuar nga Rusia për të justifikuar një pushtim të mëvonshëm. Dhe kjo padyshim nuk është e rastësishme”, nis një tekst shumë i gjatë nga Paskal Zigelko nga redaksia e kontrollit të fakteve të shërbimit publik gjerman, ARD-faktenfinder.
“Mbulimi i shumë mediave serbe për luftën e agresionit të Rusisë është shumë i njëanshëm dhe i përshtatet narrativës së Kremlinit. Në një moment, Rusia thuhet se ka bërë gjithçka që mundej për të sjellë paqen në Ukrainë. Sulmi rus për herë të dytë paraqitet si përgjigje ndaj kërcënimit të NATO-s. Dhe pastaj është historia e denazifikimit të pretenduar të Ukrainës. Por pse është kështu?” pyet Zigelkov.
Përgjigjja jepet nga Thomas Brey , drejtuesi prej kohësh i agjencisë gjermane të lajmeve dpa për Evropën Juglindore. “Ndikimi i mediave ruse në Serbi është i madh. Narrativa e përhapur nga Kremlini është absolutisht e pranueshme shoqërisht në Serbi”.
Më pas në tekst thuhet se media shtetërore ruse Sputnik prej vitesh ka një degë në Beograd dhe që nga nëntori një media e bllokuar në BE ka qenë e pranishme me emrin RT Balkan.
Më tej thuhet se përmbajtja në ato media shtetërore ruse sillet kryesisht rreth Serbisë, Rusisë dhe SHBA-së, sipas një studimi të Braj për Fondacionin Friedrich Naumann, i cili është i afërt me liberalët gjermanë. Braj thotë se në radhë të parë bëhet fjalë për diskreditimin e Perëndimit dhe lidhjen e Serbisë me Rusinë. Kjo mund të shihet, për shembull, në mbulimin e vaksinave kundër koronës. Ndërsa vaksinat perëndimore janë portretizuar kryesisht negativisht, ka histori të shumta suksesi për vaksinën ruse Sputnik V.
Vuçiq – Putin – Orban
Por në fakt nuk ka nevojë që mediat ruse në Serbi të përhapin narrativën ruse, thotë Aleksandra Tomanić , drejtuese e Fondit Evropian për Ballkanin.
“Disa media serbe të afërta me shtetin shkojnë shumë më larg se ato ruse në raportimin e tyre. Një arsye e rëndësishme pse është kështu është presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, i cili e ktheu Serbinë në një autokraci, të ngjashme me Vladimir Putinin në Rusi apo Viktor Orban në Hungari”.
Kjo është arsyeja pse Vuçiq luan një rol qendror në formësimin e peizazhit mediatik të Serbisë. Meqenëse Vuçiq është në krye të politikës së vendit, gazetarët atje “nuk mund të llogarisin as në sigurinë dhe as në mbrojtjen e shtetit”, shkruan organizata joqeveritare Reporterët pa Kufij. Më tej thotë: “Tregu mediatik është shumë i përqendruar dhe shteti, si donatori dhe reklamuesi më i madh, ka një ndikim të rëndësishëm në raportim”.
“Vuçiq është mjeshtër i propagandës”, thotë Antoineta Nikolova, drejtoreshë e Nismës Ballkanike për Mediat e Lira. “Ai i vuri mediat nën kontrollin e tij. Si ish-ministër i informacionit për sundimtarin serb dhe kriminelin e luftës, Sllobodan Millosheviq, Vuçiç me zgjuarsi përdori narrativën pro-ruse për interesat e tij dhe e ngrohi më tej disponimin në vend. Është e qartë se mediat shtetërore ruse janë të mirëseardhura në Serbi. Për shembull, kur Sputnik Serbia festoi përvjetorin e tij të pestë në shkurt 2020, Vuçiç dhe Daçiq ishin mes Të ftuarit, Miqtë”.
Shumica e serbëve mbështesin Rusinë
Dashuria serbe për Rusinë nuk është e re, thotë Nikolova. Në vitet 1990, Serbia ishte e fokusuar në Rusi. “Përveç afërsisë së gjuhës sllave dhe kulturës ortodokse, kujtimet e ndërhyrjes së NATO-s në Kosovë në vitin 1999 janë shumë të freskëta, plus që as Rusia nuk e njeh Kosovën.
Nën Vuçiqin, megjithatë, ajo u intensifikua përsëri – ndër të tjera për shkak të propagandës mediatike. Prandaj, media ruse gjen terren pjellor në mesin e popullatës. Sipas hulumtimit të institutit të Beogradit Crta, në këtë luftë 58 për qind e serbëve mbështesin Rusinë, vetëm 22 për qind mbështesin Ukrainën. 64 për qind fajësojnë Perëndimin në formën e SHBA-së, NATO-s apo BE-së për luftën, dhe vetëm 15 për qind fajësojnë Rusinë. Përveç kësaj, presidenti rus Putin konsiderohet politikani i huaj më i njohur.
“Është një rreth vicioz,” thotë Brey, një ekspert për Evropën Juglindore. ” Serbët janë të ndikuar që në moshë të re nga tregimi se rusët janë vëllezërit e tyre ortodoksë, të cilët historikisht kanë qenë gjithmonë më të afërt me ta. Ky tregim mbështetet nga kisha, shkollat dhe mediat. Përveç kësaj, pikëpamja ruse për botën është absolutisht e njëjtë me atë të Vuçiqit, kështu që ndikimi rus inkurajohet edhe politikisht . ” Serbia është një nga vendet e pakta evropiane që nuk vendosi asnjë sanksion ndaj Rusisë dhe ishte vendi i parë i huaj që prodhoi vaksinën ruse të koronës Sputnik V. Rusia, nga ana tjetër, mbështet Serbinë në konfliktin në Kosovë dhe e furnizon atë me gaz në kushte të favorshme. kushtet.
“Sigurisht, ka media serbe që janë të pavarura në raportimin e tyre,” thotë Kirsten Schenefeld, kreu i zyrës në Beograd të Fondacionit Friedrich Ebert, i cili është i afërt me socialdemokratët.
“Ata raportojnë shumë ndryshe. Megjithatë, ata janë qartësisht në pakicë, veçanërisht në mesin e mediave tradicionale, për shembull, të shkruara. Nga ana tjetër, raportimi i medias shtetërore është më pak i diferencuar dhe i afërt me qeverinë. Mbi të gjitha, tabloidët dhe gazetat e përditshme me tirazh të lartë përhapin narrativa pro-ruse dhe antiperëndimore”.
Në tekstin e ARD-së, më tej citohen të dhënat e Fondacionit Friedrich Ebert, të cilat nga ana e tyre u referohen gazetarëve, gjegjësisht mediave, se Serbia ka lidhje shumë më të ngushta ekonomike me BE-në sesa me Rusinë.
Qëllimi më i rëndësishëm i Rusisë në Ballkan është jostabiliteti
Por media shtetërore ruse po përpiqet gjithashtu të përcjellë narrativën e saj tek popullsitë në vendet e tjera të Ballkanit. Tomanić nga Fondi Evropian për Ballkanin thotë se ai është veçanërisht i suksesshëm në vendet ku jetojnë shumë serbë, si Republika Srpska në Bosnje dhe Hercegovinë. Presidenti Milorad Dodik ka kërcënuar me shkëputje për një kohë të gjatë dhe Serbia dhe Rusia e mbështesin atë.
Disa ditë më parë, në paradën nacionaliste dhe antikushtetuese në Sarajevën Lindore morën pjesë një nëngrup i bandës nacionaliste të motoçiklistëve “Ujqërit e natës”, me origjinë nga Rusia. Gjithashtu Putin mori urdhrin më të lartë për “kujdesin dhe dashurinë patriotike ndaj Republika Srpska”, përcjell DW.
Synimi më i rëndësishëm i Rusisë është t’i bëjë vendet e Ballkanit sa më të paqëndrueshme, në mënyrë që trazirat atje të krijojnë një lloj krize në çdo moment, thotë korrespondenti prej kohësh i dpa-së, Thomas Brey.
Nga pikëpamja ruse, pranimi i Malit të Zi në NATO dhe integrimi i disa vendeve ballkanike si Kroacia në strukturat euroatlantike ishin disfata serioze për këtë qëllim kryesor.
Megjithatë, përderisa një pjesë e madhe e mediave përhapin narrativën ruse, është e pamendueshme që edhe popullata serbe të afrohet më shumë me BE-në, thotë Brey. “Politikanët e BE-së paraqiten rregullisht negativisht në publik. Përderisa nuk bëhet asgjë kundër këtij pushteti mediatik, situata është e pashpresë.” Andaj Brey bën thirrje për fjalë më të qarta nga BE-ja në drejtim të Serbisë.
