Bota e kujton Viktor Yushchenkon për vitin e tij të trazuar 2004 dhe shenjat nga helmimi që pësoi gjatë zgjedhjeve presidenciale janë ende të dukshme në fytyrën e tij. Pasi qindra mijëra njerëz protestuan në Revolucionin Portokalli kundër mashtrimit zgjedhor që i dha fitoren Viktor Janukoviçit, pro-rus, zgjedhjet u përsëritën. Jushçenko u bë presidenti i parë ukrainas që mbështeti pa mëdyshje ndërprerjen e lidhjeve me Rusinë.
Sot, 71-vjeçari Jushçenko bën një jetë publike të izoluar, duke shmangur vëmendjen e medias sepse, siç pranon ai, është lodhur nga lufta politike. Duke folur me gazetarët në zyrën e tij në Kiev, ish-presidenti shprehu pesimizëm në lidhje me strategjinë diplomatike të Donald Trump për të negociuar me Vladimir Putinin për t’i dhënë fund luftës. Ai e quajti samitin me Putinin një “rrugë pa krye”.
“Askush nuk duhet t’i japë dorë një vrasësi”
“Ai është kriminel, duhet të kalbet pas hekurave si një kafshë, askush nuk duhet t’i japë dorë një vrasësi”, ishte i ashpër për Putinin. “Dialogu me të është humbje kohe, paqja është një disfatë për të, ky do të ishte fundi i tij politik dhe ndoshta fizik”, shtoi ai, duke shpjeguar se presidenti rus po blen kohë vetëm me iniciativa boshe sepse i frikësohet më shumë paqes.
Jushçenko bëri një paralele me situatën në prag të Luftës së Dytë Botërore, duke paralajmëruar se kushdo që nënshkruan një marrëveshje me autokratin rus mund të përsërisë gabimin e kryeministrit britanik Neville Chamberlain në vitin 1938. “Më duket se jemi tmerrësisht afër të njëjtit skenar tragjik”, tha ai, duke kujtuar miratimin e heshtur të Evropës për pushtimin e Gjeorgjisë nga Rusia në vitin 2008 dhe aneksimin e Krimesë në vitin 2014.
Jushçenko e sheh zgjidhjen e vetme si forcimin e ushtrisë ukrainase me ndihmë ndërkombëtare dhe presion mbi Kinën. “Vetëm një fjalë nga Xi Jinping mund të bëjë një ndryshim të madh në këtë luftë”, pohon ish-presidenti, duke theksuar se Evropa ka fuqi të mjaftueshme për të ndikuar në Pekin. Ai gjithashtu mbështet zbatimin pa kushte të sanksioneve dytësore kundër vendeve që ndihmojnë Kremlinin të anashkalojë kufizimet.
Edhe pse sondazhet tregojnë se shumica e ukrainasve duan që lufta të përfundojë sa më shpejt të jetë e mundur, ata janë gjithashtu të bindur se një paqe e qëndrueshme me Rusinë si fqinj është e pamundur. “Sado e vështirë të jetë ta pranosh, ne kurrë nuk do të jemi të sigurt për sa kohë që ekziston Rusia”, përmblodhi së fundmi politikania dhe ushtarja ukrainase Oksana Sirojid.
“Rusia duhet të ndahet në 25 pjesë”
Jushçenko ndan një mendim të ngjashëm. Ai beson se zhdukja e “regjimit të Putinit” dhe demokratizimi i Rusisë janë të nevojshme për paqen në Evropë, por nuk beson se shoqëria ruse është gati për këtë. “Problemi i Rusisë nuk është vetëm Putini. Pas regjimeve cariste dhe sovjetike, u zhvillua mentaliteti i bujkrobërve, një vizion në të cilin liria nuk vlerësohet, në të cilin liria nuk luftohet”, tha ai.
Prandaj, përfundon Jushçenko, e vetmja mundësi e zbatueshme është që Federata Ruse të pushojë së ekzistuari, duke nxitur rebelimin e pakicave të saj kombëtare. “Mendoj se shansi ynë më i mirë do të ishte të formulonim mënyrën e saktë të nxitjes së lëvizjeve çlirimtare kombëtare të dhjetëra shoqërive indigjene. Nuk besoj se Rusia është e zbatueshme në të ardhmen. Unë them se ajo duhet të ndahet në 25 pjesë, i njëjti numër që kishte kur ishte pjesë e Perandorisë Mongole”, përfundoi ai.
