Mijëra njerëz që po largoheshin nga qyteti kyç sudanez i Al Fashir, pasi ai ra në duart e Forcave paraushtarake të Mbështetjes së Shpejtë (RSF), janë bërë shënjestra të grupit në “fushat e vrasjes” përreth, pasi udhëheqja ushtarake siguroi arratisjen e tyre të sigurt. Një hetim i përbashkët nga Sky News, Sudan War Monitor dhe Lighthouse Reports zbulon fatin brutal të civilëve dhe ushtarëve që ikën nga qyteti në orët pasi komandantët e lartë braktisën një divizion këmbësorie.
Më shumë se 60,000 të zhdukur
Më shumë se 60,000 njerëz janë ende të zhdukur dhe organizatat humanitare kanë frikë se 200,000 banorët e mbetur të Al Fashir janë bërë pengje të RSF-së. Sipas Organizatës Ndërkombëtare për Migracionin (IOM), rreth 70,000 njerëz janë larguar nga Al Fashir që kur qyteti u pushtua më 26 tetor , por më pak se 10,000 prej tyre janë regjistruar në zonat më të afërta të sigurta për të zhvendosurit. Në kërkim të të zhdukurve, ekipi i hulumtimit analizoi dhjetëra video që ndiqnin turmat e civilëve që largoheshin nga qyteti.
Një video tregon një grup burrash, grash dhe fëmijësh. Më vonë, në një video tjetër, dy burra nga grupi – njëri me kapuç të verdhë dhe tjetri me çallmë të kuqe – shfaqen midis të burgosurve nën rojet e armatosura të RSF-së.
Pamjet filmike tregojnë gjithashtu gra që ecin lirshëm, duke sugjeruar se burrat ishin të ndarë. Në një video të tretë, një burrë i veshur me një çallmë të kuqe shihet duke qëndruar në një rresht me burra të tjerë të cilët detyrohen të ikin ndërsa luftëtarët e RSF-së i ndjekin dhe i rrahin.
Një burim në terren tha se grupi numëronte rreth 2,000 të burgosur dhe vetëm 200 prej tyre arritën të arrinin në strehën më të afërt në Tawila, rreth 70 kilometra larg. Një nga videot ishte e gjeolokuar rreth pesë kilometra nga qyteti i afërt i Geurnei, ku qindra njerëz mbahen robër në ndërtesat e shkollave.
“Ata do të ekzekutonin njerëz para nesh”
Familjet e mjekëve të mbajtur në Geurnei i thanë Sky News se RSF-të kishin kërkuar shpërblim prej tyre për lirimin e tyre. Një burrë me emrin Abdelhamid, i cili i mbijetoi robërisë me gruan e tij, tha se u mbajt me 300 deri në 400 familje pasi u grabitën gjatë rrugës nga Al Fashir.
“Arritëm në shkollë dhe na kapën. Pastaj filluan të veçonin njerëz – të vjetër dhe të rinj – dhe t’i çonin në paraburgim”, tha ai. “Ata zgjidhnin njerëz dhe i ekzekutonin para nesh, dhe pastaj thoshin – ‘varrosni vëllain tuaj’ – dhe ne i mbulonim me dhe. I pashë duke vrarë 18 persona me sytë e mi, dhe pastaj njerëzit duhej t’i varrosnin me duar të zhveshura.”
Imazhet satelitore të 30 tetorit tregojnë grumbuj dheu që duket se janë varre të reja në një varrezë ekzistuese pranë një shkolle në Geurnei. Të tjerë u ekzekutuan në fushat jashtë Al Fashir. Në një video të shpërndarë në mediat sociale, një automjet i RSF-së po ndjek civilët. Luftëtarët ndalojnë burrin e paarmatosur dhe njëri prej tyre e qëllon nga afër. Shoferi më pas u bën thirrje shokëve të “vrasin të gjithë”.
Tradhtia dhe Tërheqja Kaotike
Ky brutalitet ndodhi pasi RSF-ja rrethoi, la të uritur dhe bombardoi Al Fashirin për 18 muaj në një betejë me ushtrinë për kontrollin e kryeqytetit të fundit të rajonit të Darfurit. Burime të shumta konfirmuan se komandantët e lartë ushtarakë dhe udhëheqësit politikë kishin rregulluar kalimin e tyre të sigurt në një konvoj prej mbi 100 automjetesh, duke u larguar nga qyteti përpara se RSF-ja ta merrte atë më 26 tetor.
Komandanti i përgjithshëm i Forcave të Armatosura Sudaneze (SAF), Abdel Fattah Al Burhan, tha se tërheqja u krye për të shpëtuar qytetin nga shkatërrime të mëtejshme. “Vendimi për t’u tërhequr ishte unanim”, tha ai për Sky News, duke shtuar se forca nuk kishte lënë asnjë ushtar pas. “Ata që mbetën ishin të ngarkuar me detyrën për të siguruar tërheqjen dhe ata e kanë kryer detyrën e tyre.”
Megjithatë, një ushtar që mbeti në qytet përshkruan një pamje krejtësisht të ndryshme. “Komandanti i divizionit u largua nga garnizoni. Ata na braktisën plotësisht dhe papritmas u rrethuam. Pyetëm se çfarë po ndodhte dhe na thanë se të gjithë kishin ikur”, tha ai.
Dëshmia e tij mbështetet nga një civil që iku atë mëngjes: “Nuk kishte koordinim në tërheqje. Rrugët ishin të mbuluara me trupa. RSF-ja hyri në qytet dhe masakroi të gjithë ata që gjetën. Ata nuk bënë dallim midis një fëmije, një civili apo një të moshuari – ata i ekzekutuan të gjithë, një gjenocid i plotë.”
Fati i 200,000 njerëzve është i panjohur.
Shqetësimet po rriten për fatin e rreth 200,000 njerëzve që mbeten në Al Fashir, i cili është në një ndërprerje të plotë të komunikimit. Një komandant i lartë i RSF tha se të paktën 7,000 njerëz u vranë në pesë ditët e para të pushtimit dhe se luftëtarët po shënjestronin sistematikisht civilët nga fiset jo-arabe.
Zyra e OKB-së për Koordinimin e Çështjeve Humanitare (UNOCHA) njoftoi se partnerëve të saj u është mohuar hyrja në qytet. “Civilët janë të bllokuar brenda, gjendja e tyre është e panjohur”, tha ajo në një deklaratë.
RSF i hedh poshtë akuzat
Zëdhënësi i RSF-së, Dr. Alaa Nugud, i hodhi poshtë këto akuza si “absurditet të plotë” dhe pjesë të një “fushate të rreme mediatike”. “Nuk ka ndodhur kurrë që forcat e RSF-së të kenë vrarë civilë në bazë të përkatësisë etnike”, tha ai, duke akuzuar ushtrinë (SAF) për nxitje të konflikteve etnike. Ai shtoi se RSF-ja evakuoi më shumë se 800,000 civilë jashtë Al Fashir dhe se vazhdimi i luftës së detyruar nga SAF është fajtor për krimet.
Lufta sudaneze filloi në prill të vitit 2023. Rreth 150,000 njerëz janë vrarë dhe gati 12 milionë janë zhvendosur. Administrata Biden akuzoi RSF-në për gjenocid në Darfur në vitin 2024, dy dekada pasi i njëjti grup, i njohur atëherë si Janjaweed, u akuzua për herë të parë për të njëjtin krim.
