Të bësh kompromis apo të mos bësh kompromis – kjo është pyetja kryesore me të cilën përballen shumë ukrainas sot, siç zbuloi Kyiv Post në anketën e saj të opinionit vox populi të kryer në Kiev të martën.
Ndërsa Uashingtoni vazhdon të shtyjë përpara një propozim të modifikuar paqeje prej 28 pikash – një plan që i bën jehonë kërkesave maksimaliste të Moskës , por që tani është reduktuar në 19 pika – ukrainasit përballen me një dilemë tjetër, më të vështirë: Nëse kompromiset janë të pashmangshme, cilat janë ato të pranueshme?
Kyiv Post u bëri vendasve dy pyetje kryesore:
- A e pranoni që Ukraina mund të detyrohet të bëjë kompromise të pakëndshme për hir të paqes?
- Cili do të ishte një kompromis i pranueshëm për ju dhe çfarë do të refuzonit kategorikisht?
Për disa në ushtri, çdo lëshim shihet si tradhti.
“Si një anëtar i shërbimit aktualisht i vendosur me urdhër luftimi në rajonin e Khersonit, deklaroj se çdo urdhër për t’u tërhequr nga këto territore pa luftuar do ta konsideroj një urdhër kriminal dhe nuk do ta zbatoj atë”, shkroi Yaryna Chornohuz , një ushtare ukrainase që ka shërbyer që nga viti 2018.
“U bëj thirrje edhe anëtarëve të tjerë të shërbimit që të deklarojnë gjithashtu se nuk do të tërhiqemi nga territoret ukrainase, nuk do të heqim dorë falas nga i gjithë rajoni i Khersonit, i gjithë rajoni i Donetskut ose Zaporizhzhia, ku kemi mbrojtur prej vitesh, për hir të intrigave politike të udhëheqësve amerikanë dhe interesave të hapura ruse”, shtoi ajo.
Por në Kiev, larg frontit – megjithëse ende duke u tronditur nga një sulm masiv ajror rus natën e kaluar – kompromiset mund të bëhen së shpejti realitet, pavarësisht nëse dikush i dëshiron apo jo.
Shumica besojnë se kompromiset janë të pashmangshme.
«Mendoj se do të na duhet të bëjmë kompromise. Është e rëndësishme të kuptojmë se çfarë është e pranueshme dhe çfarë jo», tha Vyacheslav, një pensionist, për Kyiv Post.
«Sigurisht, do të na duhet të bëjmë disa kompromise», tha Hlib, një student. «Pozicioni evropian është i qartë – të mbështesë Ukrainën në zgjedhjen e saj, dhe kjo është e rëndësishme», shtoi ai.
«Ndoshta do të na duhet. Një kompromis do të thotë të heqësh dorë nga diçka për të arritur një marrëveshje», tha Olga, një studente tjetër.
Ana, gjithashtu një studente, beson se edhe Moska do të detyrohet të bëjë kompromis.
«Ka lajme se do të bëhen lëshime si nga Ukraina ashtu edhe nga Rusia», tha Ana.
Pavlo, një punëtor, ishte më pesimist. Ukraina ka nevojë për armë për të luftuar, por tani nuk ka mjaftueshëm, tha ai.
“Fatkeqësisht, Ukraina nuk ka me çfarë të luftojë; nuk ka mjaftueshëm armë. Kur të kemi armë, atëherë do të ketë diçka për të diskutuar. Është e vështirë të flasësh kur nuk ka armë”, tha Pavlo.
Pa kompromise, ose shpresojmë pa kompromise
Jo të gjithë e pranojnë këtë premisë. Disa besojnë se Ukraina nuk do të bëjë – ose nuk duhet – të bëjë fare kompromis.
«Mendoj se Ukraina nuk do të bëjë kompromise; lufta do të vazhdojë», tha Vladyslav, një punonjës banke, për Kyiv Post.
«Nuk duhet të bëjmë asnjë kompromis kur ushtria jonë lufton për pavarësinë tonë. Duhet të luftojmë për të ndryshuar të gjitha pikat», tha Alina, një studente.
«Shpresoj se nuk do të na duhet të bëjmë kompromise», tha thjesht arkitekti Ihor.
Punonjësja e sektorit të energjisë, Alina, ishte më e drejtpërdrejtë: “Shpresoj se nuk do të na duhet të bëjmë kompromise të pakëndshme. Tashmë kemi sakrifikuar shumë dhe kemi mbijetuar shumë. Kompromiset në favor të armikut nuk do ta ndalojnë, por thjesht do ta zgjasin luftën.”
Kompromise të pranueshme dhe të papranueshme? Zvogëlimi i ushtrisë, pretendime territoriale, përpjekja për në NATO
Kur bëhet fjalë për kompromise specifike, shumica ranë dakord për një gjë: Kastrimi i ushtrisë së Ukrainës – që thuhet se përfshin shkurtime në midis 600,000 dhe 800,000 personel – është jashtë diskutimit.
Megjithatë, lëshimet territoriale – të cilat kanë qenë prej kohësh në axhendën e Kremlinit dhe më parë të propozuara nga SHBA -të – rezultuan më përçarëse.
“Kompromis – ndoshta duhet të ndalemi përgjatë vijës aktuale të kontaktit. Ajo që nuk do të lejoja është zvogëlimi i ushtrisë, mosbashkimi me NATO-n e kështu me radhë”, tha Vladyslav.
“Për mua, të gjitha kompromiset janë të papranueshme, për të qenë i sinqertë. Nëse po flasim për lëshime, atëherë Donetsku, Luhansku dhe Krimea mund të konsiderohen si kompromis. Zvogëlimi i ushtrisë as që duhet diskutuar”, tha Yuliana.
Hlib vendosi vijat e tij të kuqe: “Në asnjë rrethanë nuk duhet ta prekim ushtrinë, ta kufizojmë atë ose të krijojmë kuota për partitë politike, gjuhën ruse ose pakicat kombëtare.”
Por për sa i përket lëshimeve territoriale, ai ishte më pragmatik. “Sa i përket territoreve të pushtuara, ato mund të jenë çështje diskutimi; nuk mund t’i marrim mbrapsht tani.”
Të tjerë mbështetën qëndrimin zyrtar se territoret nuk mund të cedohen sipas Kushtetutës së Ukrainës.
«Nuk do të pajtohesha kurrë me lëshime territoriale. Është toka jonë, njerëzit tanë jetojnë atje – është një tabu për mua. Çdo gjë tjetër duhet të merret nga politikanët», tha Alina.
Kultura ruse
Ideja e përfshirjes së gjuhës dhe kulturës ruse në ligjin ukrainas – duke i dhënë Moskës një fitore simbolike – shkaktoi gjithashtu kundërshtim të ashpër nga punonjësja e sektorit të energjisë, Alina.
“Një “jo” kategorike ndaj reduktimit të aftësisë sonë mbrojtëse, forcave tona të armatosura. Një “jo” kategorike ndaj sulmeve ndaj identitetit, gjuhës dhe kulturës sonë, të cilat Rusia i shtyn vazhdimisht përpara. Çështja më e vështirë është ajo territoriale dhe këtu është e vështirë t’i përgjigjemi, por nuk mund të pranojmë, sepse kjo inkurajon agresorin”, tha ajo.
Studentja Olga mbajti një pikëpamje të ndryshme, duke shprehur besim në aftësinë e ukrainasve për t’i rezistuar ndikimit rus edhe nëse ai kthehet.
«Mendoj se kthimi i kishës ruse dhe i medias ruse nuk do të jetë kritik për ne, sepse e dimë që ukrainasit janë tashmë një popull i pjekur dhe i vetëdijshëm për kombësinë, dhe nuk do të bien pre e kësaj, që do të thotë se jemi mjaftueshëm të fortë për t’i rezistuar», tha Olga.
Paqe afatgjatë
Pavlo, një punëtor, ofroi një këndvështrim më filozofik: Realiteti i sotëm është një gjë, por çfarë do të ndodhë nesër?
“Nuk mund të ketë kompromise këtu. Çdo gjashtë muaj plani ndryshon… Sot një pozicion, nesër një tjetër – sot njëra palë po fiton, nesër po humbet pak…” tha Pavlo për Kyiv Post.
Pensionisti Vyacheslav e përsëriti këtë pasiguri. Për sa kohë që Ukraina mbijeton, tha ai, do të ketë kohë për një raund tjetër.
“Para së gjithash, lufta duhet të ndalet, nuk kemi më askënd për të luftuar. Në një mënyrë ose në një tjetër, do të jetë një armëpushim i përkohshëm, na duhet një pushim. Dhe pas një farë kohe rrethanat do të ndryshojnë”, tha Vyacheslav.
“Siç tregon historia, të gjitha marrëveshjet janë të përkohshme dhe jo të përhershme. Por për të shpëtuar njerëzit, shtetësinë tonë, për të ndaluar luftën – kompromisi është i mundur, edhe nëse paraqitet si ‘i përhershëm’. Ne duhet ta ruajmë shtetësinë tonë”, shtoi ai.
Studenti Hlib e kishte besimin e tij te lidershipi.
“Kjo duhet të përcaktohet nga udhëheqja jonë shtetërore, krerët e vendeve evropiane dhe SHBA-të. Ata sigurisht që dinë më shumë se unë dhe mund të formulojnë kushte më të sakta për paqen që do të ishin dinjitoze për ne”, tha Hlib.
Hlib, një specialist i ri, i intervistuar nga Kyiv Post pranë Universitetit Taras Shevchenko në Kiev më 25 nëntor 2025. (Foto nga Sergii Kostezh / Kyiv Post)
Për studenten Anna, pyetja sfidonte përgjigje të lehta.
“Kjo është një pyetje shumë e vështirë, është e vështirë për mua t’i përgjigjem,” pranoi ajo.
Shkurt, intervistat zbuluan një qytet të bashkuar në një pikë – shkurtimet ushtarake janë të papranueshme – por të ndarë në pothuajse çdo gjë tjetër. Pas vitesh sakrificash, llogaritja e kompromisit mbetet e paqartë.
Për momentin, Kievi përballet me një pyetje të pamundur: Paqja me çfarë çmimi?
