Nëse Evropa nuk e përmbush këtë afat, SHBA-të mund të tërhiqen nga disa mekanizma kyç të koordinimit të mbrojtjes brenda NATO-s.
Pentagoni informoi diplomatët në kryeqytetin e SHBA-së se Evropa duhet të marrë përgjegjësinë për shumicën e aftësive mbrojtëse konvencionale të Aleancës deri në vitin 2027.
Kjo përfshin gjithçka përveç armëve bërthamore: nga sistemet e inteligjencës dhe zbulimi satelitor, përmes mbrojtjes nga raketat dhe aviacionit, deri te forcat tokësore dhe logjistika.
Nëse Evropa nuk e përmbush këtë afat, Shtetet e Bashkuara mund të tërhiqen nga disa mekanizma kyç të koordinimit të mbrojtjes brenda NATO-s.
Mesazhi u dha në një takim me dyer të mbyllura këtë javë dhe disa burime të njohura me diskutimin, përfshirë një zyrtar amerikan, e konfirmuan atë për Reuters .
Pentagoni ka shprehur pakënaqësi me ritmin me të cilin Evropa ka forcuar forcat e saj që nga pushtimi rus i Ukrainës në vitin 2022.
Zyrtarët amerikanë vënë në dukje se Uashingtoni dëshiron të çlirojë burime për Indo-Paqësorin, ku e percepton Kinën si kërcënimin kryesor.
Afati i vitit 2027 duket jashtëzakonisht ambicioz, veçanërisht pasi plani i vetë Bashkimit Evropian parashikon që kontinenti të jetë i aftë për mbrojtje të pavarur deri në vitin 2030.
Barra e mbrojtjes po zhvendoset gradualisht në Evropë
Shumë diplomatë evropianë e konsiderojnë kërkesën jorealiste. Nuk mjafton vetëm rritja e buxheteve të mbrojtjes; nevojitet kohë për të ndërtuar infrastrukturën, për të trajnuar personelin dhe për të kapërcyer vonesat në prodhim që prekin të gjithë industrinë.
Për shembull, porositë për tanke, artileri dhe raketa shpesh duhen vite për t’u përmbushur, edhe kur u bëhen prodhuesve amerikanë ose evropianë.
Është edhe më pak e qartë nëse ky ultimatum përfaqëson qëndrimin zyrtar të të gjithë administratës së Presidentit Donald Trump apo vetëm pikëpamjen e një pjese të udhëheqjes ushtarake, pasi ka përçarje të thella në Uashington mbi rolin e ardhshëm të SHBA-së në Evropë.
Një zyrtar i NATO-s konfirmoi se aleatët evropianë tashmë po marrin përgjegjësi më të madhe për sigurinë e kontinentit dhe se është pranuar nevoja për rritje të investimeve.
Megjithatë, ai shmangu një koment të drejtpërdrejtë mbi afatin e vitit 2027, duke theksuar vetëm se barra e mbrojtjes konvencionale po zhvendoset gradualisht nga SHBA-ja në Evropë.
Unilateralizmi i Trumpit—apo diçka më komplekse?
Ky zhvillim nuk është i habitshëm kur shihet në një kontekst më të gjerë. Gjatë fushatës zgjedhore të vitit 2024, Trump kritikoi vazhdimisht aleatët evropianë për mos shpenzime të mjaftueshme për mbrojtje dhe madje kërcënoi të mos i mbronte vendet që nuk paguajnë pjesën e tyre.
Tani që ai është rikthyer në Shtëpinë e Bardhë, politika e ndarjes më të drejtë të barrës po merr formë konkrete dhe një afat kohor.
Megjithatë, ajo që është e re është shpejtësia dhe kërcënimi i tërheqjes së pjesshme nga mekanizmat e koordinimit.
Deri më tani, amerikanët në përgjithësi kanë këmbëngulur në një objektiv prej të paktën dy përqind të PBB-së për mbrojtjen , të cilin shumica e aleatëve e kanë përmbushur ose pothuajse e kanë përmbushur.
Tani, po propozohet një ndryshim shumë më i thellë: Evropa duhet të bëhet forca dominuese në mbrojtjen konvencionale të kontinentit të saj.
Së pari, Shtetet e Bashkuara nuk kanë plane për t’u larguar nga Aleanca ose për të tërhequr të gjitha trupat nga Evropa.
Ombrella bërthamore mbetet amerikane, ashtu si shumica e aftësive strategjike që Evropa thjesht nuk mund t’i kopjojë shpejt.
Së dyti, Uashingtoni nuk po i kërkon Evropës të bëhet plotësisht e pavarur; ai dëshiron vetëm që Evropa të marrë përsipër shumicën e përgjegjësive që kanë të bëjnë me forcat konvencionale.
Ky është një hap logjik, duke pasur parasysh se SHBA-të kanë financuar rreth shtatëdhjetë përqind të kapaciteteve totale të NATO-s për dekada të tëra.
Pse viti 2027?
Pyetja kryesore nuk është nëse Evropa duhet të bëjë më shumë, por pse pikërisht deri në vitin 2027.
Kjo datë nuk është e rastësishme. Kina ka njoftuar publikisht se do të ketë një ushtri gati për një pushtim të mundshëm të Tajvanit deri në vitin 2027.
Strategët amerikanë duan të çlirojnë sa më shumë burime të jetë e mundur për Paqësorin , që do të thotë se Evropa duhet të mbajë barrën e përballjes me Rusinë e vetme.
Nëse Moska sheh që NATO mbetet e fortë pa angazhimin e plotë konvencional të SHBA-së, parandalimi në fakt forcohet.
Paradoksalisht, ky lloj presioni mund ta bëjë Aleancën më elastike sesa ka qenë në dekadat e fundit, kur Evropa ndihej shumë rehat nën mburojën amerikane.
Bashkimi Evropian ka nisur një plan ambicioz riarmatimi me vlerë rreth tetëqind miliardë euro.
Nëse Evropa nuk arrin të përmbushë pritjet deri në vitin 2027, pasojat nuk do të jenë rënia e NATO-s, siç kanë frikë disa.
Ka më shumë të ngjarë që Shtetet e Bashkuara thjesht do të zvogëlojnë praninë e tyre në fusha të caktuara, të tilla si ndarja e inteligjencës ose planifikimi i përbashkët i mbrojtjes në vendet baltike dhe Evropën Lindore.
Kjo do t’i detyronte evropianët të përshpejtonin iniciativat e tyre, të tilla si zhvillimi i një sistemi evropian të mbrojtjes ajrore ose krijimi i një komande të përbashkët për reagim të shpejtë.
Në planin afatgjatë, kontinenti mund të dalë më i fortë dhe më koheziv, më pak i varur nga vullneti i një administrate të vetme përtej Atlantikut.
Një thirrje zgjimi apo një justifikim për hezitim të mëtejshëm?
Megjithatë, ekziston një rrezik i konsiderueshëm. Nëse presioni është shumë intensiv dhe shumë i shpejtë, ai mund të shkaktojë përçarje të brendshme brenda Evropës.
Vende si Polonia dhe shtetet baltike shpenzojnë tashmë më shumë se tre përqind të PBB-së për mbrojtje dhe janë të përgatitura për përparim më të shpejtë.
Pa një konsensus të qartë, një ultimatum nga Uashingtoni mund të ketë efektin e kundërt: në vend të përshpejtimit, mund të shkaktojë paralizë.
Në thelb, ky mesazh nga Pentagoni nuk ka të bëjë vetëm me paratë apo armët. Ai përfaqëson një ndryshim themelor në marrëdhënien transatlantike që ka zgjatur për shtatë dekada.
Shtetet e Bashkuara nuk duan më të jenë polici i Evropës; ato duan të jenë një lojtar global me fokus në Azi. Evropa ka dy vjet për të demonstruar se mund të qëndrojë e vetme.
Nëse ia del mbanë, NATO do të bëhet një aleancë më e pjekur partnerësh të barabartë. Nëse dështon, Aleanca do të hyjë në një periudhë pasigurie që mund ta ndryshojë peizazhin e sigurisë së kontinentit më shumë se çdo tank rus.
Afati është caktuar. Tani u takon evropianëve të vendosin nëse do ta trajtojnë këtë si një thirrje zgjimi apo si një justifikim për hezitim të mëtejshëm.
Shihni origjinalin këtu .
