Njoftimi i liderit të SNS-së, i cili eshte edhe president i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, për zgjedhjet e mundshme nuk është dalje nga binaret e preocesit te pranimit dhe nenshkrimit te planit francezo-gjerman te raporteve te Serbise dhe Kosoves , andaj edhe nuk presion një reagim të ashpër nga përfaqësuesit e SHBA-së dhe BE-së, të cilët ndërmjetësojnë në atë proces, konsiderojne bashkesbiseduesit e Danas.
Mediat pranë qeverisë raportuan të hënën në mbrëmje se Vuçiq në një mbledhje partiake tha se është i gatshëm të shkojë në zgjedhje dhe të jetë kandidat për kryeministër sepse është i pakënaqur me sjelljen e SPS-së.
Shumë shpejt mediat erdhën në datën e zgjedhjeve, përkatësisht në vjeshtën e këtij viti, pra në gjysmën e dytë të 2023.
Sepse kur Vuçiq së fundi paralajmëroi momente të vështira në kuadër të negociatave për planin franko-gjerman, mund të konkludohet se ai dhe kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, do ta nënshkruajnë këtë marrëveshje kornizë deri në fund të këtij viti.
Mbajtja e zgjedhjeve mund ta vononte këtë nënshkrim, ndaj u shtrua pyetja se si do të reagonin të dërguarit special të SHBA-së, BE-së, Gjermanisë, Francës dhe Italisë nëse vërtet do të ishte marrë vendimi për zgjedhjet.Dushan Janjiq, themelues i Forumit për Marrëdhëniet Etnike, thotë për Danas se shpallja e zgjedhjeve nga Vuçiq nuk është një prishje e procesit të nënshkrimit të planit franko-gjerman, por një variacion i temës që ka efekte shumë praktike.
Sipas tij, asnjë nga të huajt nuk do të reagojë ndaj diçkaje të shpallur si pjesë e një taktike të blerjes së kohës.- Unë supozoj se është në radhë të parë për disiplinën e brendshme të SNS-së dhe SPS-së, pra koalicionit qeverisës. Sepse objektivisht është e vështirë të sigurohet një shumicë dhe kërkohet një shumicë prej dy të tretash në parlament. Unë supozoj se rezistencën më të madhe do ta kenë në koalicionin qeverisës – thotë ai.
Siç shton ai, ajo për të cilën progresistët akuzojnë Daçiqin është në një farë mënyre e vërtetë, ndonëse Daçiq nuk e ka udhëhequr njohjen e Kosovës me iniciativën e tij, por është e vërtetë se ajo është përdorur për propagandë personale dhe partiake.
Ai thotë se nëse do të ketë zgjedhje, ato do të caktohen në fund të këtij viti ose në fillim të vitit të ardhshëm.
– Së pari, zgjedhjet parlamentare ishin planifikuar tashmë. Së dyti, prej kohësh pritej që Vuçiq, si garantuesi kryesor politik i marrëveshjes, këtë mund ta bëjë vetëm nga pozita e kryeministrit. Nga pozicioni i presidentit, ai bën atë që bën, dhe merr elementet e pushtetit personal autokratik, por Quinta përgjigjet nëse i jep atë që i nevojitet – thekson ai.
Siç përfundon ai, tashmë është e qartë se negociatat e bazuara në kornizën franko-gjermane nuk mund të fillojnë përpara prillit ose majit, ndoshta edhe qershorit, derisa të përfundojë stabilizimi i brendshëm.
Janjiq beson se në zgjedhje Vuçiq, nëse merr pjesë në krijimin e kushteve për dialog sipas këtij propozimi, do të shihet si kandidat për kryeministër.
Sipas tij, zgjedhjet përveç që janë një formë serioze e disiplinimit të njerëzve brenda koalicionit qeverisës dhe SNS-së, ato janë edhe ilaç për opozitën, e cila është e guximshme deri në ardhjen e zgjedhjeve.
– Më lejoni t’ju kujtoj, kjo nuk është hera e parë. Kështu ishte me Vance dhe Owen në vitin 1997, kur opozita mendoi se Millosheviçi kishte mbaruar. Ne nuk kemi marrë parasysh efektin e ndikimit të tij në efektin e Dejtonit. Dhe përderisa ne nga opozita thoshim se ai është njeri i luftës, ndodhi në mënyrë të pazakontë që Owen dhe Vance dhanë një intervistë të përbashkët për pPolitica me tezën se Millosheviçi është njeri i paqes dhe që fjalë për fjalë e prishi fushatën e opozitës. Situata është e ngjashme këtu. Një pjesë e opozitës pretendon se Vuçiq e tradhtoi Kosovën, ndërsa të tjerë pretendojnë se ai është prorus dhe autoritar. Unë mendoj se ata do të tronditen në ato platforma. Perëndimi nuk e dëshiron atë rrezik dhe destabilitet. Dhe ne shohim që Vuçiq ka vendosur të fillojë negociatat – shpjegon Janjiq.
Kështu mendon edhe Dragoslav Rašeta, studiues i Rrugës së Tretë të Re, i cili për Danas shprehet se beson se të dërguarit special të BE-së dhe SHBA-së nuk do të shikojnë prapa për një lëvizje të tillë.
– Kërcënimet për shpalljen e zgjedhjeve janë bërë një mjet standard politik në Serbi dhe besoj se qëllimi i një kërcënimi të tillë është një përpjekje për të stabilizuar radhët brenda koalicionit qeverisës. Nuk është e pazakontë që liderët politikë të thërrasin zgjedhje me synimin për të kërkuar mbështetje nga elektorati, përpara se të zbatojnë disa politika jopopullore ose polarizuese. Në atë rast zgjedhjet paraqesin një lloj referendumi – thotë Rasheta.
Siç përfundon ai, Perëndimi, sidomos pas sukseseve të arritura në takimin e së hënës në Prishtinë, do të dëshirojë t’i mbajë të dy palët të fokusuara në negociata dhe nuk do të lejojë që asnjë digresion politik i këtij lloji të ndikojë në arritjen e marrëveshjes.
