Gazeta austriake “Der Standard” ka realizuar një artikull të gjatë që pasqyron gjendjen e relacioneve Kosovë – Serbi. Që në titull ata pozicionohen krahë Kosovës, duke dënuar agresionin terrorist serb. “Perëndimi po ia mban anën Serbisë, çmimin detyrohen ta paguajnë fqinjët” është titulli me të cilën shpërfaqin gjendjen e brishtë në Ballkanin Perëndimor.
“Der Standard” shkruan se shtetet e Bashkimit Evropian duan të marrin Vuçiqin në anën e tyre duke pasur parasysh luftën ruse të agresionit, mirëpo, sipas gazetës si rezultat “dhuna dhe paqëndrueshmëria po rriten”.
Plani nuk funksionoi. Për shkak se policia e Kosovës zbuloi herët forcën terroriste që po përpiqej ta destabilizonte Kosovën, plani i tyre u pengua. Hulumtimet janë ende në gjurmim. Por ka shumë arsye bindëse se qarqet politike dhe të shërbimit sekret të Beogradit qëndrojnë pas saj: armët janë nga Serbia, sulmuesit kryesorë janë të lidhur me pushtetarët në Serbi, dhe një nga automjetet e përdorura nga milicia madje kishte një distinktiv nga Ministria e Brendshme e Serbisë.
Për presidentin serb Aleksandar Vuçiq, operacioni i dështuar i shërbimit sekret është një kthim prapa: së pari, makinacionet e liga të aleatëve të tij në Kosovë tani janë bërë edhe më të dukshme, dhe nga ana tjetër, Vuçiq është politikisht në mbrojtje kur bëhet fjalë për interesat e tij, në të ashtuquajturin dialog me Kosovën, thotë gazeta “Der Standard”. Pas sulmit, Perëndimi vështirë se mund të argumentojë se është e drejtë të sakrifikohet integriteti i shtetit të Kosovës në favor të interesave të fuqisë gjeopolitike, siç ka ndodhur muajt e fundit.
Argument i vështirë
Përfaqësuesit e administratës aktuale amerikane, mbi të gjitha përfaqësuesi ballkanik Gabriel Escobar dhe ambasadori amerikan në Beograd, Christopher Hill, me ndihmën e përfaqësuesit të BE-së, Miroslav Lajčák, kishin ushtruar presion të njëanshëm ndaj Kosovës për të futur një asociacion të komuniteteve serbe në veri të Kosovës, ngjashëm me atë që e imagjinon Beogradi. Megjithatë, një bashkim i tillë mund të cenojë sovranitetin e mbrojtur me kushtetutë të shtetit të Kosovës.
Në funksion të luftës së agresionit rus, shqetësimi kryesor i Perëndimit tani është të mbajë Serbinë nën kontroll , siç ishte rasti dikur në Jugosllavi nën Titon. Por Serbisë i ‘lejohet’ të ndërhyjë në shtetet fqinje në një stil hegjemonist. Me fjalë të thjeshta: Shtetet më të vogla si Bosnje-Hercegovinës, Mali i Zi dhe Kosova duhet të paguajnë në mënyrë që Vuçiç të mos hidhet plotësisht në gjoksin e presidentit rus, Vladimir Putin.
Në Ballkan njerëzit ndihen të tradhtuar dhe të tradhtuar nga Perëndimi, ka frikë dhe zhgënjim. Shtrirja hegjemoniste e Serbisë do të thotë se demokratët janë dobësuar, sundimi i ligjit dhe liritë e qytetarëve janë sulmuar dhe nacionalizmi radikal është bërë sërish ideologjia dominuese. Është e qartë se Perëndimi ka hequr dorë nga projekti i tij i demokratizimit. Autokratët mbështeten kryesisht. Pavarësisht sulmit ndaj policisë së Kosovës, deri më tani nuk ka pasur sanksione të BE-së, sepse Hungaria po e mban dorën mbi mikun Vuçiq.
Presidentja e Kosovës Vjosa Osmani tani po përpiqet të përfitojë nga momenti për t’i përfunduar gjërat. Ajo ka sugjeruar që Kosova së bashku me SHBA-në të paraqesin një propozim për asociacion të komunave serbe që është në përputhje me kushtetutën dhe nuk parasheh të drejta ekzekutive. Të gjithë tani janë duke kërkuar nga SHBA-të, duke pritur, sepse Uashingtoni vendos se çfarë do të ndodhë.
Raportime të pavërteta
Megjithatë, ka shumë mundësi se ata janë ende pas Vuçiqit. Kjo përkundër faktit se strategjia e mëparshme nuk funksionoi dhe dhuna dhe paqëndrueshmëria vazhduan të rriteshin. Në të njëjtën kohë, regjimi serb po e shton presionin me zhurma të mprehta dhe kërcënime. Kur lexon faqet e para të gazetave në Beograd këto ditë, e gjen veten krejtësisht të larguar nga realiteti.
Mediat serbe janë plot me urrejtje të tmerrshme kundër qeverisë së Kosovës, Perëndimit, NATO-s dhe “shqiptarëve”.
“Qentë e luftës së Kurtit qëlluan të plagosurit”, raporton gazeta “Informer” dhe lë të kuptohet se viktimat kanë qenë sulmuesit serbë. “Veçernje novosti” shkruan: “Kurti fsheh kufomat e serbëve të vrarë” dhe “Alo!” thotë: “Përbindëshi: mercenarët e Kurtisit vranë brutalisht serbët”. Gazeta “Politika” dyshon për një komplot perëndimor: “Kurti është porositur nga Berlini dhe Londra”. Dhe “Srpski telegraf” përpiqet të fajësojë qeverinë e Kosovës për aktin terrorist: “Për shkak të terrorit të Kurtit: Kryengritja e serbëve në Kosovë”.
Madje, ministri i Jashtëm serb, Ivica Daçiq, ka thënë se pamjet e terroristëve nuk janë bërë të dielën, sepse në video gjoja shihet bora. Shefi i zyrës në Kosovë, Petar Petkoviq, ka bërë të ditur se serbët e plagosur, domethënë milicitë terroriste, janë vrarë me gjakftohtësi nga policia. Vuçiq hedh dyshime edhe mbi faktet. Nga jashtë, mashtrimet, gënjeshtrat dhe propaganda e mbulimit duken të rëndomta dhe të turpshme. Por nuk duhet anashkaluar fakti se shumica dërrmuese e qytetarëve serb në Serbi e veri të Kosovës dhe boshnjakët në Serbi mendojnë se kjo është e vërteta.
Gishtat e Kremlinit
Situata është gjithashtu kaq e rrezikshme, sepse Kremlini qartë ka një dorë në të. Dy ditë para aktit terrorist të së dielës, ministri i Jashtëm rus, Sergei Lavrov u takua me Daçiqin. Pas aktit terrorist, në Moskë u shfaqën postera me flamurin rus dhe serb dhe sloganin: “Ne vajtojmë së bashku me Serbinë – Një ngjyrë, një besim, një gjak”. Serbia dhe Rusia kanë të njëjtat ngjyra flamuri. Një vit më parë, Serbia përfundoi një marrëveshje të politikës së jashtme me Rusinë. Avionët luftarakë MiG iu dorëzuan Serbisë edhe nga Rusia dhe Bjellorusia.
Ngjashëm me pushtimin e Ukrainës nga ushtria ruse, të dielën është paralajmëruar edhe sulmi ndaj integritetit të Kosovës. Gjatë verës, në Serbi u shfaqën mbishkrime me sloganin “Kur ushtria të kthehet në Kosovë”, kriminelët e luftës u bënë homazhe publikisht dhe Vuçiç u përpoq ta diskreditonte Kurtin duke e quajtur atë “llum terrorist” dhe duke pretenduar se Kurti po përpiqej të shfaroste serbët nga Kosova apo të bëjnë spastrim etnik ndaj serbëve.
Kjo të kujton retorikën e viteve 1990, kur Vuçiq ishte, ndër të tjera, ministër i propagandës në kohën e Sllobodan Millosheviqit. Në atë kohë popullata në Serbi ishte e bindur se ndaj tyre po përgatitej gjenocid – në fakt gjenocidin e boshnjakëve në Bosnje e bënë racistët serbë. Kjo propagandë me sa duket synon të “legjitimojë” vendimet e ardhshme. Vuçiq ka kërcënuar disa herë se do të dërgojë forcat serbe të sigurisë në Kosovë. Trupat vazhduan të afroheshin pranë kufirit.
Rrugë të reja për diplomacinë e BE-së
Një teori është se operacioni i shërbimit sekret në veri të Kosovës kishte për qëllim të provokonte një konflikt për të justifikuar marshimin e ushtrisë serbe në veri të Kosovës “për të mbrojtur popullin serb” dhe duke sjellë kështu ndarjen e Kosovës. Vuçiq kërkon patjetër që veriu i Kosovës t’i aneksohet Serbisë. Për shkak se ai nuk ishte në gjendje ta arrinte këtë përmes negociatave, pavarësisht nga investimet e kushtueshme lobuese dhe diskutimet për një shkëmbim territoresh gjatë administratës Trump, tani me sa duket po kërkohen rrugë të tjera. Ndër të tjera, Vuçiç duhet të “marrë diçka”, siç e quajnë diplomatët, përmes dialogut të BE-së.
Ajo që shqetëson shumë njerëz në Ballkan është se Perëndimi nuk është i gatshëm të ndalojë dhunën dhe provokimet e vazhdueshme të grupeve si milicia serbe në Kosovë. Shumë humbën jetën dhe të ardhmen e tyre në vitet 1990, kur Perëndimi u largua me frikë dhe pavarësisht të gjitha fjalimeve të këndshme të së dielës për “kurrë më”, lejoi spastrimin etnik dhe shkatërrimin e shteteve si Bosnje-Hercegovina për vite me radhë. Dikush mund të mendojë se duhet mësuar nga kjo histori. Por me sa duket njerëzit e shikojnë Ballkanin me një vështrim gjysmë kolonial, gjysmë arrogant dhe krejtësisht injorant, sikur të mos ishte vërtet Europa.
