Kur është fjala për qëndrimin e deputetëve të Parlamentit Evropian ndaj zgjedhjeve në Serbi, dallohen qartë dy rryma. Ajo rreth Partisë Popullore Evropiane (EPP), e cila prej vitesh mbështet ose më saktë minimizon kritikat ndaj regjimit të Aleksandër Vuçiqit dhe mbështetësi kryesor i së cilës është raportuesi i PE për Serbinë, Vladimir Bilçik. E dyta është grupi i të gjelbërve, liberalëve dhe socialistëve, kritikat e të cilëve ndaj autoriteteve në Serbi janë shpesh shumë të ashpra. Në grupin e këtyre eurodeputetëve janë edhe raportuesja e PE për Kosovën Viola von Kramon, përfaqësuese e liberalëve në PE Klemen Grošelj dhe së fundi edhe kreu i delegacionit të Partisë Socialdemokrate të Austrisë në Parlamentin Evropian Andreas Schider.
Parregullsitë në zgjedhjet në Serbi theksuan dallimet mes këtyre dy grupeve të eurodeputetëve.
Raportuesi i PE-së për Serbinë nga radhët e populistëve evropianë, Vladimir Bilçik, u përpoq të pengojë që diskutimi për zgjedhjet në Serbi të futet në agjendën e sesionit të Parlamentit Evropian . Edhe pse një numër i caktuar i eurodeputetëve, kryesisht ata që ishin pjesë e misionit vëzhgues, raportuan një numër të madh të parregullsive dhe përgjithësisht shprehën mendimin se nuk kishin parë kurrë zgjedhje të tilla.
Mes tyre, kreu i delegacionit të Partisë Socialdemokrate të Austrisë në Parlamentin Evropian, Andreas Schieder dhe përfaqësuesi i liberalëve në PE, Klemen Grošelj. Kritika të ashpra për zgjedhjet e dhjetorit në Serbi ka pasur edhe raportuesja e PE për Kosovën dhe deputetja e Gjelbër Viola von Kramon.
Bilçik e ka shfrytëzuar faktin se raporti i ODIHR-it për zgjedhjet në Serbi nuk ka përfunduar ende dhe se duhet pritur publikimi i tij si argument për shtyrjen e një debati të tillë në PE.
Kërkesa e tij nuk u pranua.
Megjithatë, u diskutua për zgjedhjet në Serbi, madje edhe ai grup eurodeputetësh që janë dashamirës ndaj autoriteteve në vendin tonë e zbutën qëndrimin e tyre dhe shprehën kritikat e tyre për zgjedhjet e dhjetorit. Edhe Vladimir Bilchik .
Duke komentuar ekzistencën e këtyre dy rrymave të eurodeputetëve, Nikola Burazer nga European Western Balkans thotë se në Parlamentin Evropian ka grupe të ndryshme dhe se këto grupe kanë partitë e tyre simotra në Serbi. Partitë e qeverisë dhe opozitës.
Dallimet po mjegullohen gjithnjë e më shumë
“Në këtë kuptim, prej vitesh shihet se grupet e të gjelbërve, liberalëve dhe socialistëve mbështesin, ose ndihmojnë në njëfarë mënyre opozitën. Nga ana tjetër, EPP, anëtare e së cilës është SNS, ruan kurrizin e progresistëve në Serbi dhe përpiqet, nëse jo të lavdërojë dhe të ndihmojë, të paktën të zbusë kritikat që vijnë nga grupet e tjera. Kjo është një mënyrë për ta shpjeguar, aq më tepër që kështu ka vite, por jo vetëm me Serbinë. Situata është e tillë në vendet e tjera, ku ndoshta janë përfshirë disa grupe të tjera”, thotë Burazer.
Megjithatë, sipas tij, ai polarizim po bëhet gjithnjë e më i paqartë.
“Ka gjithnjë e më shumë zëra nga PPE që janë kritikë ndaj SNS. Nuk ka më lëvdata kaq të forta, por më shpesh një zë mesatarisht kritik. Edhe pse mund të përpiqen të zbusin më tej kritikat, nuk mohohet se në Serbi ka probleme dhe se duhet bërë diçka për këtë. Sido që të jetë, polarizimi tani është më pak i theksuar se më parë”, shtoi Burazer.
Në mbështetje të kësaj ai thekson se PPE votoi me shumicë të madhe për të mbajtur debat për zgjedhjet në Serbi në Parlamentin Evropian, pavarësisht kundërshtimit të Bilçikut.
I pyetur nëse është e mundur të vlerësohet nëse shumica e anëtarëve të Parlamentit Evropian e mbështesin apo jo qeverinë në Serbi, Burazer thotë:
“Mendoj se është shumë e vështirë të thuhet. Varet nga pyetja specifike, cilat janë propozimet specifike etj. Është mjaft e ndryshueshme. Ajo që padyshim mund të shihet është se ka një shumicë që dëshiron të bëjë diçka në Serbi. Ka një shumicë që është e gatshme të ndikojë që disa gjëra në Serbi të ndryshojnë dhe të thonë se ka gjëra të diskutueshme. Megjithatë, ende nuk ka një shumicë që do të ishte ashpër kundër qeverisë në Serbi, që do të votonte për një lloj sanksioni e të ngjashme. Por ne shohim që gjërat po ndryshojnë dhe se ka shumë vende anëtare që kërkojnë një qëndrim më të ashpër të BE-së ndaj Serbisë”.
Në këtë kontekst, kujton letrën e nënshkruar nga presidentët dhe nënkryetarët e komisioneve të politikës së jashtme të parlamenteve të vendeve anëtare të BE-së dhe atë më të rëndësishmet.
“Gjermania, Franca, Italia, Danimarka, Republika Çeke, Polonia, Greqia… Kjo është diçka që na tregon qartë se disa zëra nga BE-ja janë më të ashpra, se kjo temë është shumë më e rëndësishme për ta se sa ishte më parë. Pra, PE në vetvete mund të jetë ende i ndarë ideologjikisht, por këto zëra që vijnë gjatë javëve të fundit thonë se gjërat po ndryshojnë. Të krijohet përshtypja se me kalimin e kohës do të ketë gjithnjë e më shumë mesazhe të tilla. T’i kushtojmë vëmendje gjendjes së demokracisë në Serbi dhe zgjedhjeve”, beson Bursać.
Kur është fjala për raportin e ODIHR-it për zgjedhjet në Serbi, i cili pritet në shkurt, por edhe për periudhën pas tij dhe pritshmëritë, Burazer thotë:
“Ai do të duhet të përmend disa gjëra që kanë ndodhur normalisht. Ai mund të mos jetë aq i mprehtë në tonin e tij sa pritej. Frika ime është nëse ai mund të përfshijë edhe këto pretendime të fundit se në Serbi ka pasur një migrim masiv të votuesve të regjistruar në adresa të rreme. Nëse po, ajo shkon përtej procesit zgjedhor dhe vlen për Ministrinë e Punëve të Brendshme dhe Ministrinë e Administratës Shtetërore dhe Vetëqeverisjes Lokale. Ky është një problem sistematik me shtetin e Serbisë, i cili tërësisht shkon përtej kushteve zgjedhore dhe procesit zgjedhor. Për mua kjo është ndoshta një temë më e rëndësishme se parregullsitë në qendrat e votimit. Kjo është shumë më e rëndë dhe nuk e di nëse ODIHR do të mund t’i analizojë këto akuza”, përfundon Burazer.
