Siç u zgjua “bota serbe” nga ngritja ushtarake e Rusisë, ashtu edhe me disfatën ushtarake të Putinit në Ukrainë, do të mposhtet edhe në Ballkanin Perëndimor, shkruan autori (EPA).
Një pamje e paprecedentë. Ushtria ruse ikën nga vijat e para të rajonit të Kharkiv, duke lënë pas tanke, artileri dhe municione. Videoklipet e regjistruara nga dronët me momente komike të arratisjes së ushtrisë së dytë të botës vërshuan internetin. Kjo nuk ishte vetëm fitorja e dytë e madhe e forcave të armatosura ukrainase, pas Kievit në pranverë, por ishte edhe një poshtërim publik i Putinit.
Lavdërimet po vërshojnë nga jashtë, ndërsa Kievi zyrtar është krenar dhe i përmbajtur optimist. Ajo festohet në Ukrainë. Fitoret e tilla flasin për faktin se Davidi mund ta mposhtë Goliathin, por ne nuk duhet të gëzohemi shumë shpejt. Ushtria ruse mund të mos jetë në gjendje të arrijë në Odessa, aq më pak në Varshavë, por perandoria e keqe e Putinit ka burime të mjaftueshme për të vazhduar të shkaktojë dëme masive në Ukrainë. Megjithatë, ajo që është mjaft e imagjinueshme pas kundërsulmit të Kharkovit dhe Khersonit është humbja e plotë ushtarake e Rusisë në Ukrainë.
Zgjimi i Serbisë së Madhe
Vetëm pas gjithë tmerreve të më shumë se 200 ditëve të agresionit rus, është e qartë se Putini është përgatitur për këtë lloj lufte në Ukrainë që nga Maidan në 2014. Projekti i Serbisë së Madhe, i mundur në bombardimet e NATO-s, ishte partneri ideal i Kremlinit për “frontin e dytë” në Evropë. “Bota serbe” si eufemizëm për idenë e rigjallëruar të “Serbisë së Madhe” u modelua sipas “botës ruse” dhe fondamentalizmit ortodoks të Aleksandër Duginit.
Flamuri rus 600 metra në litia në Beograd, portretet e Putinit dhe Z-Omanit në Serbi nuk janë aspak spontane. “Revolucioni i Litiumit” dhe ardhja e faktorit politik të Kishës Ortodokse Serbe në krye të Malit të Zi është vetëm një korrigjim ndaj grushtit të shtetit të dështuar rus në Podgoricë. Shkatërrimi i BiH dhe Dejtonit nga Dodik si një ndikim amerikan në Ballkanin Perëndimor është gjithashtu një detyrë ruse.
Pyetja themelore është, a luftoi Rusia për praninë e saj në Ballkan, apo thjesht hyri pa pengesa? Komuniteti ndërkombëtar priste që pajtimi në rajon të ndodhte vetë, pa u përballur me përgjegjësinë dhe të kaluarën. Nuk kishte këmbëngulje për një ndalim në rajon për mohimin e krimeve të luftës të gjykuara nga Tribunali i Hagës, dhe veçanërisht mohimin e gjenocidit. Në vend që ligje të tilla dhe zbatimi i tyre të bëheshin pjesë e procesit të integrimit euroatlantik në fillim të viteve 2000, pritej që politikanët të udhëhiqnin pajtimin ndërshtetëror dhe ndodhi krejt e kundërta.
Vetëm gjysmë viti pas nënshkrimit të Marrëveshjes së Paqes në Minsk, paqja e rreme e Putinit në Ukrainë, vetoja ruse për miratimin e Rezolutës së Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara në njëzet vjetorin e gjenocidit në Srebrenicë ishte një thirrje e qartë nga Moska për një zgjimi i ri i “Serbisë së madhe”. Që atëherë, gjërat kanë ecur me shpejtësi në drejtim të konvergjencës së atyre dy “botëve” – serbe dhe ruse.
Lindja e despotizmit evropian
Pas aneksimit të Krimesë dhe luftës në Donbas, Perëndimit nuk i vuante as ushtrimet ushtarake serbo-ruse, as armatimi i Serbisë dhe as misioni ushtarak rus pranë qeverisë serbe. Mbështetja e Trump për shkëmbimin e territoreve tani, në kushtet e luftës në Ukrainë, do të nënkuptonte një konflikt të caktuar ushtarak përgjatë gjithë plagëve të vjetra dhe të pashëruara të ish-Jugosllavisë.
Edhe pse kishte kuptim në ndryshimin e kufijve, nismat perëndimore për të bashkuar rajonin ishin krijuar për të favorizuar liderët populistë dhe krijimin e një stabilizimi. Nismat e Ballkanit të Hapur dhe Procesi i Berlinit vazhdojnë të tolerojnë autokracinë dhe Putinofilinë. Doli se “bota serbe” funksionon shumë mirë së bashku me ato dy iniciativa perëndimore. Edhe pse të gjithë betohen se nuk është kështu, Ballkani i Hapur dhe Procesi i Berlinit janë bërë zëvendësues i integrimit evropian, me të cilin disa liderë, si Aleksandar Vuçiq, janë edhe më të kënaqur se anëtarësimi në BE. Në këtë mënyrë Serbia mund të lidhet me Perëndimin me vite të tëra, pa pasoja të mëdha për shkak të rënies së vlerave demokratike. Lindja e despotizmit evropian.
“Bota serbe” është vetëm një histori boshe
Siç u zgjua “bota serbe” nga ngritja ushtarake e Rusisë, ashtu do të mposhtet në Ballkanin Perëndimor nga disfata ushtarake e Putinit në Ukrainë. Do të jetë disfata e dytë e madhe e “Serbisë së madhe”, këtë herë pa gjuajtje.
Kur kjo të ndodhë, Perëndimi nuk duhet ta neglizhojë përsëri atë vakum. Le të shpresojmë që ndërkohë, “Milosheviçi i madh” – Putin – do të jetë në bankën e të akuzuarve të ndonjë gjykate. Nëse kjo ndodh, Rusia do ta gjykojë atë ose do ta dorëzojë në një gjykatë ndërkombëtare, si Serbia e Millosheviçit, jo sepse i vjen keq për viktimat e njerëzve të tjerë, por sepse humbi luftën në Ukrainë.
Frymëzimi nga Rusia natyrisht mund të shuhet në Serbi. U harrua shpejt se si talleshin me rusët në Serbi në vitet tetëdhjetë dhe nëntëdhjetë. Humbja e tyre në Luftën e Ftohtë, rënia e BRSS, dobësia ushtarake, pafuqia politike, varfëria në të cilën u gjendën jo vetëm rusët, por edhe të gjitha ish-republikat sovjetike. Në atë kohë, edhe me rrogat e Markoviqit, Serbia qeshte me burrat dhe gratë ruse që nga dëshpërimi lanë shëndetin dhe jetën e tyre në kantieret e huaja të ndërtimit dhe bordellotë botërore. Serbisë në asnjë moment nuk i vinte keq për Rusinë dhe as pas disfatës ushtarake dhe poshtërimit në Ukrainë. Do të jetë i vetmi zhgënjim i madh, sepse “bota serbe” pa Rusinë është vetëm një histori boshe.
Boris Varga/Al jazeera /Përktheu dhe përshtati Kosovatimes/
