Për shkak të Rusisë, Serbia rrezikon ndërprerjen e negociatave me Bashkimin Evropian dhe Moska zyrtare përdor rastin e Kosovës për të justifikuar marrjen e territoreve të Ukrainës. Në njoftimin zyrtar të Ministrisë së Punëve të Jashtme, Rusia i referohet “gjykimit” të Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë për Kosovën nga viti 2010, për të vërtetuar se referendumet për aneksimin e pjesëve të Ukrainës në Federatën Ruse janë në përputhje. me të drejtën ndërkombëtare.
Së bashku me Bjellorusinë, Serbia është i vetmi vend në Evropë që nuk e ka dënuar agresionin e Rusisë kundër Ukrainës me sanksione dhe tani aneksimin e pjesëve të territorit të Ukrainës në Federatën Ruse. Përkatësisht, në ato zona u mbajtën referendume dhe Moska njoftoi se banorët e Donbasit, si dhe të rajoneve Kherson dhe Zaporizhia, “bënë një zgjedhje të vetëdijshme dhe të lirë në favor të Rusisë”.
Ministria e Punëve të Jashtme ruse bëri të ditur se referendumet janë mbajtur në përputhje të plotë me standardet dhe parimet e së drejtës ndërkombëtare dhe më pas iu referua rastit “Kosova”.
“Populli ushtroi të drejtën e tij legjitime për vetëvendosje në përputhje me Kartën e OKB-së, marrëveshjet ndërkombëtare për të drejtat e njeriut të vitit 1966, Aktin Përfundimtar të OSBE-së të Helsinkit të vitit 1975 dhe aktgjykimin e Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë të OKB-së për Kosovën më 22 korrik 2010. Ky i fundit konfirmoi se shpallja e njëanshme e pavarësisë së një pjese të vendit nuk cenon asnjë normë të së drejtës ndërkombëtare”, thuhet në njoftim.
Deri në përfundimin e kësaj çështjeje nuk pati asnjë reagim nga zyrtarët shtetërorë serbë ndaj njoftimit të Ministrisë së Punëve të Jashtme të Rusisë. Nuk foli as ministri Nikola Selakoviq, i cili së fundi nënshkroi Planin Konsultativ të Ministrive të Punëve të Jashtme për vitin 2023 dhe 2024 me kolegun e tij rus Sergej Lavrov.
Nuk është hera e parë që dëgjojmë nga Rusia, e cila gjoja mbron interesat tona për Kosovën dhe Metohinë në Kombet e Bashkuara, duke iu referuar rastit të Kosovës, por tani ky precedent përmendet për herë të parë në një deklaratë zyrtare, me qëllim për të justifikuar aneksimin e pjesëve të territorit ukrainas.
Fjala vjen, në vitin 2010, Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë nuk ka nxjerrë aktgjykim për shpalljen e njëanshme të pavarësisë së Kosovës, por ka nxjerrë një opinion këshillimor jodetyrues. Gjykata, rikujtojmë, ka bërë të ditur se me shpalljen e njëanshme të pavarësisë së Kosovës nuk janë shkelur dispozitat e përgjithshme të së drejtës ndërkombëtare, sepse ai ligj nuk përmban ndalim për deklarata të tilla.
Dragan Šormaz, anëtar i Bordit Kryesor të SNS-së dhe ish-deputet, thotë për “Nova” se Moska tani i referohet opinionit të Gjykatës Ndërkombëtare, edhe pse përfaqësuesi i tyre votoi kundër opinionit të paraqitur në vitin 2010. Ai beson se Serbia duhet të vendosë menjëherë sanksione ndaj Rusisë.
– Mendoj se pas asaj që kanë bërë tani, ne duhet t’i bashkohemi paketave të sanksioneve të BE-së kundër Rusisë. Ky (njoftim) është zyrtar. Këtu u vu vula e shtetit. Është kundër interesave të Serbisë. Nuk e kuptoj pse nuk duhet të vendosim sanksione që janë në interes të Serbisë, pavarësisht se ato janë në kundërshtim me interesat e Rusisë. Dhe Rusia bëri diçka që është kundër interesave tona”, përfundon Shormaz.
I pyetur nëse qeveria do ta bëjë këtë, ai thotë se vendimi i parë i qeverisë së ardhshme, sapo të zgjidhet, duhet të jetë vendosja e sanksioneve.
Shormaz thotë se nuk është i befasuar nga ftesa e Moskës në Kosovë, sepse Vladimir Putin ka folur tashmë për këtë në të paktën dy raste, si dhe ka thënë në tre raste se Rusia duhet të parandalojë një gjenocid të ri në Donbass, siç ishte rasti. në Srebrenicë.
“Ne ende mund të presim që Rusia të mbrojë interesat serbe rreth Kosovës në OKB, sepse qeveria ruse nuk është konsistente në atë që bën… Nëse thonë se do të vazhdojnë të na ndihmojnë në Këshillin e Sigurimit, as kjo nuk do të më befasonte, ndonëse është e kundërta e asaj që kanë njoftuar zyrtarisht. Rusia po i bën të gjitha këto në interesin e saj”, beson ai.
Edhe Nikola Burazer, drejtor programi i Qendrës për Politikë Bashkëkohore, kujton se Rusia në disa raste i është referuar precedentit të Kosovës kur bëhet fjalë për veprimet e saj fillimisht në Gjeorgji dhe më pas në Ukrainë.
“Këto paralele janë tërhequr shumë herë. Pothuajse në çdo rast kur vihej në dyshim legjitimiteti i asaj që po zbatonte Rusia, thirrej precedenti i Kosovës. Nuk ka asgjë të re këtu dhe ka ndodhur në vitet e mëparshme, por është intensifikuar tani në këtë luftë në Ukrainë. Është më se e qartë se Rusia po e përdor rastin e Kosovës si një precedent që justifikon politikën ruse. Në një farë mënyre, Rusia po e përdor Kosovën për nevojat e veta. Nuk ka lidhje me vetë Serbinë”, shpjegon Burazer për “Nova”.
Ai beson se Beogradi nuk do të reagojë shumë ashpër ndaj kësaj dhe se është i vetëdijshëm se mbështetja ruse në lidhje me Kosovën gjithmonë ka qenë kryesisht e motivuar nga interesat ruse dhe arsyetimi i politikës ruse në pjesë të tjera të botës.
“Mendoj se Serbia në një moment të caktuar do të detyrohet që të paktën deri diku të respektojë sanksionet e BE-së kundër Rusisë. Megjithatë, kjo nuk do të jetë e motivuar nga qëndrimi rus ndaj Kosovës apo nga referimi në rastin e Kosovës, por nga fakti se Serbia nuk do të jetë në gjendje të balancojë përgjithmonë në këto rrethana të luftës në Ukrainë dhe të mbajë iluzionin se është duke lëvizur drejt BE-së, ndërsa në të njëjtën kohë shumë hapur refuzon të pajtohet me atë që aktualisht është një çështje shumë e rëndësishme për BE-në”, përfundon Burazer.
