“Rusia ka të drejtë të përdorë armë bërthamore nëse është e nevojshme”, thotë Dmitry Medvedev. Një takim i ushtrisë për përdorimin e armëve bërthamore në Ukrainë është mbajtur në Moskë, raportojnë mediat perëndimore. Nuk është aq e lehtë të përdorësh armë bërthamore, kujton komentatori politik Yury Fedorov ne nje publikim ne “Istorie”.
Kërcënimet e Kremlinit
Kur u përgjigjen pyetjeve në lidhje me përdorimin e mundshëm të armëve bërthamore në luftën me Ukrainën, zyrtarët rusë zakonisht i referohen doktrinës ushtarake të Federatës Ruse. Versioni i fundit i saj, i miratuar në vitin 2010, thotë se Rusia mund të përdorë armë bërthamore në përgjigje të përdorimit të armëve të shkatërrimit në masë kundër saj ose aleatëve të saj, si dhe në rast agresioni duke përdorur armë konvencionale, “kur vetë ekzistenca e shteti është i kërcënuar”. Është formula e fundit që lidhet me luftën në Ukrainë: Kievi nuk ka armë bërthamore dhe vendet perëndimore nuk do t’i furnizojnë ato. Por çfarë saktësisht nënkuptohet me kërcënim për ekzistencën e shtetit nuk është e specifikuar në doktrinë.
Një tjetër dokument kyç, Bazat e Politikës Shtetërore të Federatës Ruse në fushën e parandalimit bërthamor, i miratuar nga Putin në vitin 2020, përsërit tezën për kërcënimin ndaj ekzistencës së shtetit, por në të njëjtën kohë thekson se qëllimi i parandalimi bërthamor është “për të parandaluar përshkallëzimin e armiqësive dhe ndërprerjen e tyre në pozicione të pranueshme për Rusinë dhe/ose kushtet e aleatëve të saj”. Me fjalë të tjera, Kremlini rezervoi të drejtën për të përdorur armë bërthamore në një luftë konvencionale, jo vetëm në rast të një kërcënimi për ekzistencën e shtetit, por edhe për të detyruar kundërshtarin të pranojë kushtet “të pranueshme për Rusinë”. një armëpushim nëse situata në fushën e betejës nuk zhvillohet.në favor të Rusisë. Në fakt, kjo është doktrina e “përshkallëzimit për de-përshkallëzimin”.
Në lidhje me luftën në Ukrainë, qëllimet dhe kushtet për përdorimin e armëve bërthamore nga Rusia u formuluan në mënyra të ndryshme. Duke shpallur fillimin e agresionit, Putin kërcënoi se do të përdorte armë bërthamore për Perëndimin nëse ai ngrihej në mbrojtje të viktimës së agresionit dhe ndërhynte në ngjarjet në vazhdim: do t’ju çojë në pasoja që nuk i keni përjetuar kurrë më parë në historinë tuaj. Jemi gati për çdo zhvillim të ngjarjeve. Janë marrë të gjitha vendimet e nevojshme në këtë drejtim.”
Deri në fund të shtatorit, kërcënimet për përdorimin e armëve bërthamore nga Moska i drejtoheshin kryesisht Perëndimit, megjithëse objektivat e sulmeve bërthamore, si qendrat e transportit për ndihmë ushtarake, ndodheshin në Ukrainë. Me sa duket, Moska u përpoq të reduktonte furnizimin me armë moderne në Ukrainë. Megjithatë, pas çlirimit të pjesës së pushtuar të rajonit të Kharkiv në shtator, eliminimit të trupave ruse pranë Izyum dhe Liman, ofensivës së Forcave të Armatosura të Ukrainës në rajonin Kherson, retorika e Kremlinit ndryshoi.
Në javët e fundit, Putini ka promovuar me këmbëngulje tezën e përdorimit të armëve bërthamore për të mbrojtur integritetin territorial të Rusisë. Në nenin përkatës të doktrinës ushtarake, tha ai, duke folur para klubit Valdai, se “Rusia e konsideron të mundur përdorimin e armëve të shkatërrimit në masë në formën e armëve bërthamore për të mbrojtur sovranitetin e saj, integritetin territorial, për të garantuar sigurinë e popullit rus”. Fjalët e Putinit nuk kanë të bëjnë fare me dispozitat e doktrinës ushtarake të cilës ai iu referua. Ekzistenca e një shteti, me gjithë paqartësinë e këtij termi, nuk është aspak e barabartë me sovranitetin dhe integritetin territorial. Nuk është e qartë, për shembull, saktësisht se cilat territore mund ose duhet të humbasë një shtet në mënyrë që ekzistenca e tij të kërcënohet. Në veçanti, territori i Federatës Ruse, nga këndvështrimi i Moskës, përfshin rajonet ukrainase dhe Krimenë e pushtuar nga Rusia, dhe për këtë arsye perspektiva e dëbimit të trupave ruse prej andej mund të bëhet pretekst për fillimin e një lufte bërthamore.
Skenarët bërthamorë
Politikanët dhe gazetarët rusë militantë por analfabetë zakonisht shkruajnë dhe flasin për armët taktike bërthamore si një lloj mjeti absolut për të detyruar Ukrainën të kapitullojë. Sa më gjatë që Kremlini vonon vendimin për ta zbatuar atë, argumentojnë ata, sa më shumë humbje të pësojë ushtria ruse, aq më të rënda janë pasojat e sanksioneve ekonomike.
Në fakt, megjithatë, kur vendoset nëse do të përdorësh armë bërthamore, duhet t’u përgjigjen disa pyetjeve. Çfarë duan të arrijnë me këtë? Cilat armë bërthamore dhe çfarë fuqie planifikohet të përdoret? Në çfarë sasie? Kundër çfarë qëllimesh? Shtabi i Përgjithshëm rus, si çdo tjetër, ka plane të ndryshme për sulme bërthamore. Informacioni rreth tyre është i klasifikuar, por logjika e përpilimit është përgjithësisht e qartë.
Disa plane kanë për qëllim frikësimin. Përdorimi i armëve bërthamore do të shkaktojë një tronditje psikologjike si në popullatë ashtu edhe në udhëheqjen ushtarako-politike, do ta paraqesë Rusinë si një forcë monstruoze, të pamëshirshme, rezistenca e së cilës është e kotë. Si rezultat, Ukraina, e cila është bërë viktimë e një sulmi bërthamor, duhet të arrijë vetë në përfundimin se dorëzimi është e vetmja mënyrë për të mbijetuar. Objektivat më të mundshëm për një bombardim bërthamor në këtë rast do të ishin një ose më shumë qytete të mesme si Hiroshima dhe Nagasaki.
Është e pamundur të përjashtohet një zhvillim i tillë i ngjarjeve. Por bazimi i planifikimit strategjik në supozime spekulative rreth reagimeve të njerëzve ndaj përdorimit të armëve bërthamore është jashtëzakonisht i rrezikshëm. “Hiroshima ukrainase” ka të ngjarë të shkaktojë në shoqërinë ukrainase jo një gatishmëri për kapitullim, por një dëshirë për t’u hakmarrë ndaj agresorëve rusë.
Planet e tjera për të përdorur armë taktike bërthamore kundër Ukrainës kanë për qëllim shkatërrimin e forcave të saj të armatosura. Sidoqoftë, kjo nuk kërkon një ose dy sulme bërthamore, por të paktën disa dhjetëra. Me një fuqi të shpërthimit të ajrit në tokë ose të ulët prej 20 kilotone (si në Hiroshima dhe Nagasaki), rrezja e zonës së paaftësisë së personelit si rezultat i humbjeve të kombinuara në zona të hapura është 1.7 kilometra, dhe zona e dëmtimit mesatar të tankeve është rreth gjysmë kilometri. Një armë bërthamore e një fuqie të tillë mund të çaktivizojë, për shembull, një grup taktik batalioni, por në asnjë mënyrë një grupim të madh trupash.
Në të njëjtën kohë, siç shkruan historiani dhe teoricieni i njohur ushtarak britanik, Lawrence Friedman , në luftën në Ukrainë “rrallëherë gjenden formacione të mëdha, që veprojnë si në mbrojtje ashtu edhe në sulm. Njësitë priren të shpërndahen.” Duke folur për situatën në bregun e djathtë të rajonit Kherson, ai vazhdon: “Ukrainasit ia dolën mbanë duke ndërprerë linjat e furnizimit ruse, duke përparuar jo në grupe të blinduara … por duke përdorur grupe të vogla këmbësorie që “zvarriten” midis barrierave ujore … Gjetja e një objektivi të dobishëm për përdorimin e armëve bërthamore në kushte të tilla do të ishte e vështirë. Duke marrë parasysh sa i vogël do të ishte rezultati, kjo është një mënyrë e çuditshme për të nisur një luftë bërthamore.
Me fjalë të tjera, nëse Putini megjithatë rrezikon të kalojë pragun bërthamor, ai nuk ka gjasa të jetë në gjendje të kufizohet në një ose më shumë sulme bërthamore kundër objektivave civile dhe aq më tepër ushtarake. Në këtë rast, ai ka shumë të ngjarë thjesht të mos arrijë rezultatin e dëshiruar, dhe më pas ai ose do të duhet të pranojë dështimin ose të kalojë në një nivel më të lartë përshkallëzimi.
Përgatitja për luftë
Perëndimi nuk sheh shenja përgatitjesh për një sulm bërthamor në Ukrainë. Shtrohet pyetja: a mund të zbulojë inteligjenca e Shteteve të Bashkuara dhe shteteve të tjera udhëheqëse të NATO-s shenja të tilla? Teknikisht është e mundur.
Pra, nëse po flasim për armë bërthamore strategjike, atëherë para se të jepet një urdhër për përdorimin e tyre, raketat e lëvizshme ruse Yars, për shembull, duhet të largohen nga hangarët e fortifikuar në të cilat ndodhen dhe të përparojnë në pozicionet luftarake, gjë që është pothuajse e pamundur. fshihuni nga satelitët e pajisur me kamera dhe radarë. Nëndetëset me raketa që janë në baza – për të shkuar në det. Sipas një praktike të trashëguar nga Lufta e Ftohtë, nëndetëset gjuetare monitorojnë vazhdimisht bazat detare dhe gjurmojnë lëvizjen e nëndetëseve armike.
Armët bërthamore taktike nuk janë në trupa, por në baza speciale të ruajtjes së centralizuar, vendndodhjet e të cilave dihen. Para përdorimit, municionet bërthamore duhet të sillen në gatishmëri luftarake, t’u dorëzohen trupave me mjete speciale, të instaluara në transportues etj. E gjithë kjo, për shembull, lënia e perimetrit të bazës së magazinimit për mjete speciale, është pothuajse e pamundur t’i fshihet shërbimeve të inteligjencës të vendeve anëtare të NATO-s.
Reagimi perëndimor
Meqenëse përgatitjet e Rusisë për një sulm bërthamor nuk mund të fshihen, forcat ushtarake të NATO-s mund të marrin masa parandaluese, të tilla si shkatërrimi i armëve bërthamore gjatë transportimit të tyre në njësitë ushtarake të ngarkuara me përdorimin e tyre në fushën e betejës. Teknikisht, kjo është e mundur, por deri më tani në kryeqytetet perëndimore flitet për veprime hakmarrëse të ndërmarra pas sulmit bërthamor të Rusisë. Josep Borrell, i cili është përgjegjës për politikën e jashtme të Bashkimit Evropian, ishte i qartë : “Një sulm bërthamor në Ukrainë do të provokojë një përgjigje nga BE, SHBA dhe NATO. Nuk do të jetë bërthamore, por fuqia e saj nga pikëpamja ushtarake do të jetë e madhe.” Masat hakmarrëse ushtarake të Perëndimit “do të çojnë në shkatërrimin e ushtrisë ruse”. Mund të supozohet se planet për një përgjigje jo-bërthamore të shteteve perëndimore ndaj një sulmi bërthamor rus në Ukrainë janë zhvilluar dhe miratuar.
Kjo ngre pyetjen për Moskën: si t’i përgjigjet sulmeve masive jo-bërthamore që në fakt shkatërrojnë trupat ruse në territoret e pushtuara të Ukrainës (dhe ndoshta në rajonet e Rusisë në kufi me të) me armë konvencionale me precizion të lartë, me shumë mundësi detare, ajrore. dhe raketa me bazë tokësore? Nuk ka përgjigje zyrtare për këtë pyetje, por ekspertët pranë Kremlinit zakonisht e bëjnë të qartë se në këtë rast Rusia do të shkojë në përdorimin masiv të arsenalit të saj bërthamor, përfshirë atë strategjik. “Çfarë do të bëjë Rusia pas kësaj është pyetja kryesore. Ajo nuk ka asgjë për t’iu përgjigjur kësaj, dhe, për këtë arsye, atëherë me siguri do të përdorë armët bërthamore më masivisht. Dhe këtu mekanizmi i përshkallëzimit do të zbutet në maksimum”, shkruanteAkademiku Aleksey Arbatov, një ekspert kryesor rus për çështjet ushtarako-politike.
Kjo dhe deklarata të ngjashme, të cilat shfaqen vazhdimisht në botimet e grupeve shkencore ruse, i drejtohen kryesisht asaj pjese të qarqeve akademike dhe politike perëndimore që këmbëngulin që Shtetet e Bashkuara dhe vendet evropiane të bindin Kievin të pranojë një kapitullim de facto dhe të pajtohet me humbjen e të paktën disa rajone për hir të parandalimit të luftës bërthamore. Thelbi i mesazhit që akademiku Arbatov dhe kolegët e tij u dërgojnë herë pas here homologëve të tyre perëndimorë është se Moska është e vendosur të shkatërrojë gjysmën e globit për të kënaqur ambiciet e udhëheqjes së Kremlinit.
Është e pamundur të parashikohet nëse Kremlini do të rrezikojë fillimin e një lufte bërthamore. Është e qartë, megjithatë, se e vetmja mënyrë për të shmangur këtë është refuzimi i Perëndimit për t’iu nënshtruar shantazhit bërthamor.
