Çfarë përfundimesh mund të nxirren nga një tjetër raund i pasuksesshëm i negociatave ndërmjet Serbisë dhe Kosovës me ndërmjetësimin e Bashkimit Evropian, pyet gazeta zvicerane “Noje Zircher Zeitung” . Dhe ofron tre përgjigje.
“Tetë orë negociata mes Serbisë dhe Kosovës të hënën në Bruksel dhe rezultati? Asgjë”, shkruan Noah Zircher Zeitung. Gazeta zvicerane thekson se pas takimit “josep Borelj i disponuar ka kritikuar para gazetarëve mosrespektimin e detyrimeve ligjore ndërkombëtare, duke iu referuar Kosovës. Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, nuk hezitoi gjatë me përgjigjen, duke shkruar në Facebook se Borelj nuk është një ndërmjetës asnjanës dhe se gjithmonë përpiqet ta kënaqë agresorin (d.m.th. Serbinë).
“Personi i tretë që përfiton nga kjo mosmarrëveshje”, sipas autorit të analizës, “është presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq. Por ai preferon të imitojë një student model të shqetësuar, ndaj tha se pas netëve pa gjumë e presin ditë të vështira, por do të vazhdojë të dëgjojë këshillat e përfaqësueses së lartë të Borelit”.
“Në skenë kanë hyrë amerikanët që nuk janë të përfshirë drejtpërdrejt në negociata”, shkruan më tej ai. Ata i kërkuan Kurtit ngrirjen e masës për 48 orë për të gjetur zgjidhje. Dhe Kurti u pajtua menjëherë”.
“Çfarë përfundimesh mund të nxirren nga e gjithë kjo”, pyet autori Andreas Ernst dhe ofron këto përgjigje:
E para: Kosovarët nuk i besojnë Bashkimit Evropian. Borelj është spanjoll dhe kryenegociatori i tij Miroslav Lajçak është sllovak. Pra, të dy janë shtetas të vendeve anëtare të BE-së që nuk e njohin Kosovën (si dhe Rumania, Greqia dhe Qiproja). Kjo do të thotë se dy ndërmjetësuesit, me të drejtë apo pa të drejtë, kanë problem kredibiliteti me kosovarët. Kjo tashmë është bërë e qartë dhe e ditur publikisht në nivelin më të lartë. Nga ana tjetër, për shkak të rolit të tyre në luftë, amerikanët konsiderohen si çlirimtarë, dhe nganjëherë pothuajse themelues të vendit të ri. Nëse Brukseli kërkon koncesione nga Prishtina, do të ishte mirë që në negociatat mes Kosovës dhe Serbisë të përfshijë edhe SHBA-në.
Së dyti: Bashkimi Evropian duhet të ndryshojë tani marshin dhe të paraqesë një program intensiv negociues.” Ka ikur koha kur flitet për targa, formalitete kufitare dhe ‘çështje të tjera teknike’. Sepse, me thënë të drejtën, këto çështje nuk janë asnjëherë teknike, por shumë politike dhe mund të zgjidhen vetëm në kuadër të një marrëveshjeje gjithëpërfshirëse paqeje. Dhe vendosja e një afati për këtë, siç bën Borelj, është marrëzi. Sepse në fund të fundit vlen vetëm cilësia e marrëveshjes dhe kjo matet me shkallën e pranimit në të dyja vendet”.
E treta: çelësi i marrëveshjes qëndron në veri të Kosovës”. Popullsisë serbe duhet t’i gjendet statusi i autonomisë në mënyrë që ajo të vetëqeveriset, pa cënuar funksionimin e shtetit të Kosovës. Është i vetmi koncept i mundshëm për një Kosovë multietnike. Çdo zgjidhje tjetër e përhershme do të kërkonte rihartimin e kufijve ndërmjet Serbisë dhe Kosovës”, përfundon Noye Zircher Zeitung zvicerane.
Kriza e ardhshme e pashmangshme?
Për të njëjtën temë shkruan Austrian Standard dhe tekstin e nis me këtë deklaratë: “Në fakt, bëhet fjalë vetëm për disa numra dhe shkronja, por prapa mosmarrëveshjes afatgjatë me targat mes Serbisë dhe Kosovës qëndron një pyetje themelore. : nëse të gjithë qytetarët e Kosovës, përfshirë serbët që jetojnë në veri, ata e mbështesin shtetin e Kosovës, respektojnë dhe njohin administratën dhe ligjet e tij. Shumë prej tyre nuk e kanë bërë deri më tani, dhe kjo ka të bëjë me faktin se politikanët në Serbinë fqinje po ua kërkojnë një gjë të tillë dhe u bëjnë presion”.
Autorja e punimit vjenez, Adelheide Welfl, citon kreun e Qendrës për Studime të Evropës Juglindore në Universitetin e Gracit, Florian Biber, në pjesën më të madhe të tekstit, i cili thekson se “si Serbia ashtu edhe Kosova aktualisht kanë pak arsye për të gjetur një kompromis”. Meqenëse presidenti i Serbisë, Vuçiq, ka hequr dorë nga integrimi në BE, Bashkimi aktualisht nuk po ofron asnjë nxitje. Përveç kësaj, një zgjidhje afatgjatë kërkohet në propozimin e ri franko-gjerman. Dhe gjithashtu u jep të gjithëve një arsye për të bllokuar fillimisht, në vend që të bëjnë kompromis shumë paraprakisht.”
Bieber beson, dhe Standard raporton, se si Kurti ashtu edhe Vuçiq përfitojnë nga situata aktuale, “por rreziku i përshkallëzimit nënkupton edhe rrezikun e daljes së situatës jashtë kontrollit”. Kjo është arsyeja pse ne shohim përfshirje të shtuar të SHBA. Një kompromis mund të gjendej në momentin e fundit, por atëherë kriza e radhës është e pashmangshme”.
Në fund, Bieber vlerëson se është “skeptik se mund të gjendet një zgjidhje afatgjatë”. Stimujt për këtë duhet të jenë shumë të qarta, veçanërisht për Serbinë. Në fund të fundit, Vuçiq duhet të marrë nën kontroll propagandën e tij.
E autori Welfl po ashtu shton se të martën është bërë e ditur në mediat kosovare se nga 1 janari 2024 qytetarët e Kosovës do të mund të udhëtojnë në zonën Shengen pa viza dhe thekson se është “shteti i fundit në juglindje. Evropës së cilës iu mohua kjo e drejtë për vite me radhë”.
