Presidenti armen, Nikol Pashinyan kohët e fundit nxiti dyshimet se marrëdhëniet midis vendit të tij dhe Rusisë nuk janë aq të forta sa dikur. Ai refuzoi të nënshkruajë deklaratën e Organizatës së Traktatit të Sigurisë Kolektive (CSTO), të hartuar në samitin e mbajtur në Armeni. Kjo organizatë njihet edhe si “NATO-ja e Putinit” dhe përbëhet nga ish-shtete sovjetike, të cilat Rusia i ka bashkuar në një aleancë që është homologe e Aleancës së Atlantikut të Veriut. Si arsye, Pashinyan përmendi dështimet e Putinit ndaj Armenisë në të kaluarën, të cilat tani, me sa duket, do t’i kushtojnë më shumë se dy herë më shumë.
Gjegjësisht, në samitin e mbajtur javën e kaluar në Jerevan, një anëtare e CSTO-së, Pashinyan refuzoi të nënshkruajë një deklaratë ku thuhet se sulmi ndaj një anëtari të CSTO-së trajtohet si sulm ndaj të gjithëve. Pikërisht për shkak të këtij rregulli, kjo organizatë e vendeve sovjetike lindore konsiderohet si konkurrente e aleancës së NATO-s.
Kështu, Armenia do të detyrohet t’i përgjigjet çdo sulmi ndaj Rusisë, i cili mund të rezultojë nga përshkallëzimi i mëtejshëm i luftës me Ukrainën.
Si arsye, Pashinyan deklaroi se ishte i zemëruar nga fakti që CSTO nuk e mbrojti Armeninë kur ajo u sulmua përsëri nga Azerbajxhani në shtator.
Të dy vendet kanë qenë në një mosmarrëveshje dhe konflikt të armatosur për rreth tridhjetë vjet për Nagorno-Karabakh, një enklavë brenda Azerbajxhanit ku shumica e popullsisë përbëhet nga armenë etnikë. Gati treqind njerëz vdiqën në përleshjet e shtatorit.
“Është dëshpëruese që anëtarësimi i Armenisë në CSTO nuk i pengoi veprimet agresive të Azerbajxhanit”, tha Pashinyan gjatë samitit të Jerevanit.
Një lëvizje gjatë një seti fotografik zbuloi gjithçka
Se përçarja është më e thellë dhe se gjithçka nuk do të përfundojë vetëm me mosnënshkrimin e deklaratës, dëshmojnë edhe veprimet e Pashinin pas konferencës. Gjegjësisht, gjatë fotosesionit protokollar, presidenti armen është larguar nga Putini, i cili i qëndronte në të majtë.
Pastaj bëri diçka që askush nuk e priste. Ai i drejtoi një kërkesë presidentit francez Emmanuel Macron për të zhvilluar negociatat e paqes me Azerbajxhanin. Nëse lideri i Francës pajtohet me të, Putini do të duket se e ka humbur plotësisht aleatin e tij besnik deri vonë. Nga rruga, presidenti rus ndërmjetësoi midis marrëveshjes së mëparshme midis Armenisë dhe Azerbajxhanit.
Çfarë është ODKB?
Se Armenia dhe Rusia kishin më shumë se marrëdhënie të mira, vërtetohet nga anëtarësimi i të dy vendeve në CSTO. Përveç tyre, kjo aleancë përfshin Bjellorusinë, Kazakistanin, Kirgistanin dhe Taxhikistanin. Këto gjashtë vende nënshkruan një marrëveshje bashkëpunimi saktësisht 20 vjet më parë. Ajo marrëveshje mori formën e saj aktuale në vitin 2002 dhe përmban një nen të ngjashëm me atë të Traktatit të Atlantikut të Veriut, i cili ka të bëjë me një përgjigje të përbashkët në rast të një sulmi ndaj njërit prej anëtarëve.
Arsyeja e formimit të tij ishte kolapsi i Paktit të Varshavës, i cili përfaqësonte një aleancë të tetë shteteve socialiste dhe reagimin e Bashkimit Sovjetik ndaj NATO-s në 1991. Më pak se një vit më vonë, Rusia dhe pesë aleatët e saj nënshkruan një Traktat të ri të Sigurisë Kolektive, i cili hyri në fuqi në 1994.
Çfarë do të thotë CSTO për Rusinë?
CSTO është një mjet i dobishëm për të mbajtur aleatët e saj të bashkuar. Organizata praktikisht ka shpinën e Putinit dhe atë në momentin kur Rusia po bën një luftë kundër Ukrainës, të cilën shumica e botës e ka dënuar ashpër.
Gjithashtu, me këtë marrëveshje Rusia vendosi objekte ushtarake në vendet anëtare. Fakti që Moska ka të drejtën e vetos për të gjitha bazat e tjera të huaja në rajon i jep asaj një avantazh ndaj të tjerave. Në këmbim, anëtarët e CSTO-së përfitojnë nga bashkëpunimi me forcat e armatosura të avancuara të Rusisë, duke përfshirë trajnimin dhe shitjet me zbritje të armëve.
Ambiciet e kësaj aleance filluan të rriten rreth dhjetë vjet më parë. Në vitin 2007, CSTO ra dakord të formonte një forcë paqeruajtëse prej 3600 trupash dhe dy vjet më vonë krijoi një forcë të reagimit të shpejtë prej 20,000 trupash elitare që janë gjithmonë në gatishmëri. Aleanca gjithashtu ka mbajtur gjithnjë e më shumë stërvitje të përbashkëta, duke përfshirë një seri stërvitjesh të profilit të lartë kundër terrorizmit verën dhe vjeshtën e kaluar, në përgjigje të kaosit në rritje në Afganistanin e afërt.
Sipas statutit zyrtar të CSTO, organizata ka për qëllim ruajtjen e paqes, sigurinë dhe stabilitetin ndërkombëtar dhe rajonal, mbrojtjen mbi baza kolektive të pavarësisë, integritetit territorial dhe sovranitetit të vendeve anëtare. Prioriteti është aplikimi i mjeteve politike përgjithësisht të pranuara.
CSTO punon për të ruajtur rendin demokratik, bazuar në parimet e njohura përgjithësisht të së drejtës ndërkombëtare. Drejtimet kryesore të veprimtarisë së CSTO janë zhvillimi i bashkëpunimit politik shumëpalësh, zhvillimi dhe bashkëpunimi në fushën ushtarake, kundërmasat kundër terrorizmit dhe ekstremizmit ndërkombëtar, tregtia e paligjshme e narkotikëve, armëve dhe mjeteve të tjera të rrezikimit.
