“Festa nuk është afruar akoma te ne. Ajo do të afrohet kur lufta të përfundojë dhe të fitojë Ukraina”, thotë Lyudmila Makey për Radion Evropa e Lirë.
Lyudmila është një prej disa gazetarëve ukrainas që kanë gjetur strehim në Kosovë, pak javë pasi Rusia ka nisur pushtimin e vendit të tyre, më 24 shkurt.
Për festat e këtij fundviti, thotë se ka vendosur të mos e zbukurojë fare shtëpinë e saj të përkohshme në Prishtinë, por ka punuar disa zbukurime për bredhin e Vitit të Ri, për t’ua dhuruar njerëzve që i takon.
Edhe pse Kosovën e sheh si shtëpi të dytë dhe është falënderuese për mikpritjen që i është ofruar, Lyudmila nuk harron dot ëndrrat e saj për këtë fundvit që i mbetën të parealizuara.
“Krishtlindjet e kaluara ishin shumë interesante për ne, sepse erdhi vajza ime më e vogël, e cila u fejua me të dashurin e saj. Festa ishte shumë interesante, sepse ne mirëpritëm një anëtar të ri të familjes sonë. Po të mos ishte lufta, do të ishin martuar këtë vit”, rrëfen Lyudmila.
Asaj i mungojnë veçanërisht traditat e fundvitit që nuk i harronin asnjëherë në shtëpinë e prindërve të saj. Kujton me mall historinë e njohur për këdo në familjen e saj se si, kur ishte ende e vogël, një ditë para Krishtlindjeve, i kishte humbur nënës së saj rrugës për në shtëpinë e gjyshes, si pasojë e borës së madhe që kishte mbuluar rrugët e Kirohovradit në Ukrainë.
Edhe aroma e portokajve ia kthen në mendje fëmijërinë, pasi që çdo vit merrte një pako dhuratash nga daja i saj që jetonte në Shën Petersburg të Rusisë – një pako të mbushur me portokaj, lodra e bonbone.
Frika se vendlindja e saj mund të goditet kurdo nga raketat ruse dhe “nuk do t’i shohë kurrë më” familjarët dhe miqtë, bën që gazetarja ukrainase të ketë një dëshirë të vetme.
“Ne do t’i lutemi Zotit dhe, kur të jetë qielli i hapur, Zoti do t’i dëgjojë lutjet tona që lufta të përfundojë dhe ne të kthehemi në Ukrainë”, thotë ajo, duke iu referuar besimit në Ukrainë se në ditën e Krishtlindjeve, qielli është i hapur dhe Zoti dëgjon dëshirat e njerëzve.
Edhe pse rreth 1.600 kilometra larg vendlindjes, Lyudmila ka disa bashkëkombas pranë.
Janë së paku 13 gazetarë ukrainas që janë vendosur në Kosovë përmes programit “Journalists in Residence – Kosovo” – i iniciuar nga dy organizata evropiane të gazetarëve dhe i mbështetur financiarisht nga Qeveria e Kosovës.
Një prej tyre është edhe Iryna Synelnyk, që ka arritur në Kosovë në korrik të këtij viti. Ajo thotë se asnjëherë nuk e ka imagjinuar se Krishtlindjet do t’i presë këtë vit në Kosovë, pasi që më herët nuk ka ditur asgjë për këtë vend.
Krishtlindjet në familjen e saj nuk janë karakterizuar nga gjëra të reja dhe ndryshime të mëdha – ajo thotë se e dekoronin bredhin me të njëjtat zbukurime që kanë qenë pjesë e familjes që nga koha e gjyshërve të saj.
Por, këtë herë, Iryna nuk do ta dekorojë fare shtëpinë e saj të përkohshme në Prishtinë.
Viti 2022 ka qenë veçanërisht i vështirë për të, pasi që përveçse është detyruar ta lërë vendlindjen e saj, ka humbur babanë shkaku i sëmundjes COVID-19 dhe ka përfunduar projekti ku punonte si gazetare.
“Vitin e kaluar, dëshira ime ishte, si gjithmonë, të jemi të shëndetshëm dhe të gjej një punë të re sepse përpara festës së Vitit të Ri përfundoi projekti im për të cilin po punoja. Vitin e Ri 2023 e mirëpres me shpresën se 2023-ta do të jetë një vit fitimtar për Ukrainën”, thotë Iryna për Radion Evropa e Lirë.
Ajo tregon se nuk e ka aspak ndjenjën festive dhe se nuk do të zbukurojë bredh e as të blejë dhurata, pasi që i duket “sikur po e tradhton vendin” e saj.
“E kuptoj në mendje që është festë, por shpirti nuk më lejon të festoj. Dekorimet dhe qytetin e dekoruar i shikoj shumë larg, sepse e kuptoj që lufta vazhdon ende në vendin tim”, thotë Iryna.
Irynas i mungon lumturia që kishte në fëmijëri kur shihte një babadimër me një thes të madh me dhurata pranë bredhit të zbukuruar në shkollën e saj. Ai babadimër gjithmonë bënte që Iryna ta kishte një pyetje të vetme në mëndje.
“Gjithmonë pyesja veten se çfarë vendoste në të. Çfarë kishte në çantë se ai ishte aq e madhe”, thotë Iryna me zërin e ndryshuar nga e qeshura që e kaplon teksa kujton fëmijërinë e saj.
Ajo mërzitet që nuk po arrin ta shijojë edhe fëmijërinë e mbesës së saj, por shprehet e kënaqur që të paktën ka ukrainas tjerë përreth vetes në Kosovë.
“Është shumë mirë që të mos mbetem vetëm”, thotë Iryna.
