Imagjinoni sikur, organet e ndjekjes penale ne Kosove , të bënin vetëm një të pestën e asaj që bëri…Nuk duhet harruar përballja e tyre me diktatorin Nicolae Ceauşescu dhe sesi pa luftë, të zhytur në krim dhe korrupsion, u bënë një vrimë e zezë, deri në shfaqjen e heroinës kombëtare, prokurores rumune Laura Kövesi , e cila nën kërcënimin e vdekjes, e ktheu vendin përmbys si një çorape, dhe dërgoi 1100 nëpunës civilë, kryesisht politikanë, direkt në burg.Puna e saj u njoh në Bashkimin Evropian dhe ajo u bë shpejt prokurore publike evropiane. Veprimet e prokurores publike evropiane Laura Kövesi dhe ekipit të saj të prokurorëve u ndjenë edhe nga ish-ministrja kroate Gabijela Žalac kur në derën e saj trokitën prokurorët e prokurorisë rumune, duke hetuar keqpërdorimin e parave nga fondet evropiane.
Këshilli Evropian dhe Parlamenti Evropian zgjodhën prokuroren e parë publike evropiane – ish-prokuroren rumune kundër korrupsionit Laura Codruța Kövesi, e cila kishte origjinën më të fortë të një luftëtareje të përkushtuar kundër korrupsionit nga të gjithë kandidatët konkurrues. Në deklaratën e saj pas zgjedhjeve, ajo la të kuptohet se përvoja e vështirë dhe nganjëherë dramatike e prokurores anti-korrupsion në Rumaninë e saj të lindjes nuk e dekurajoi atë nga dëshira për të ekspozuar korrupsionin dhe për të ngritur akuza. “Unë jam i njëjti person që kam qenë në Rumani si prokurore. Do të bëj më të mirën… Dhe nuk do të jem vetëm,” tha ajo.
Kövesi ka lindur në vitin 1973 në qytetin Sfântu Gheorghe në Rumani, në një familje ligjore – babai i saj ishte gjithashtu prokuror publik. Ajo ishte një anëtare e vogël basketbolli në moshë të re – ajo përfaqësoi Rumaninë në Kampionatin Evropian të Juniorëve të vitit 1989 në Timisoara, vetëm pak muaj përpara se ai qytet të bëhej epiqendra e një kryengritjeje të përgjakshme kundër regjimit të Çausheskut . Në vitin 1991 u regjistrua për drejtësi, pesë vjet më vonë u diplomua për korrupsion dhe krim të organizuar dhe që në fillim karrierën e saj profesionale e ndërtoi në prokurori, fillimisht në qytetin e Sibiut.
“Gjëja e parë që dëgjova kur thashë se doja të bëhesha prokurore ishte se prokuroria nuk është për gratë… Më duhej të punoja më shumë se burrat për të vërtetuar se një grua prokurore mund të jetë po aq e mirë sa një burrë. do të thoshte ajo shumë vite më vonë në një intervistë me një gazetare nga britanikja The Guardian. Nga viti 1999, ajo u bë drejtuese e departamentit për hetimin e krimit të organizuar dhe terrorizmit në prokurorinë e rrethit në Sibiu, dhe në vitin 2006, në moshën vetëm 33-vjeçare, u emërua kryeprokurore publike e Rumanisë.
Megjithatë, Kövesi la gjurmët më të thella si kryeprokurore e Zyrës Rumune Kundër Korrupsionit, të cilën e drejtoi nga viti 2013 deri në vitin 2018. Gjatë asaj periudhe, më shumë se 1100 anëtarë u hetuan dhe u akuzuan në hetimet kundër korrupsionit që filloi zyra e saj. Rrjetet e korrupsionit rumune. Ai rrjet përbëhej nga njerëz të botës së politikës, duke përfshirë dhjetëra kryetarë bashkie, disa ministra dhe ish-ministra, 12 përfaqësues parlamentar, pastaj gjyqtarë, gazetarë, sipërmarrës, menaxherë.
Fshirjet kriminale
Në vitin 2015, zyra e saj nisi një hetim kundër kryeministrit të atëhershëm rumun Victor Ponta, për shkak të dyshimeve për krim dhe evazion fiskal para hyrjes së tij në politikë, që nga koha kur ishte ende avokat. Sipas raportit vjetor të dorëzuar nga Laura Kövesi në vitin 2015, zyra e saj kundër korrupsionit ka sekuestruar 431 milionë euro ryshfet në hetimet dhe proceset e nisura deri në atë kohë. Kövesi ngriti besimin e qytetarëve rumunë në Zyrën që ajo drejtonte: deri në 60 për qind e rumunëve në sondazhe deklaruan se kishin besim në punën e saj. Për shkak të rezultateve të dukshme në trajtimin e korrupsionit në nivelin më të lartë shtetëror, Kövesi tërhoqi vëmendjen e mediave botërore. Në vitin 2015, The Guardian do ta përshkruajë atë si një prokurore të qetë, modeste që mban skalpin në duar dhe arrin rezultate në luftën kundër korrupsionit që asnjë prokuror në Evropën Lindore, madje as në botë, nuk i ka.
Ndërkohë që Zyra Rumune për Luftën kundër Korrupsionit ishte nën stafetën e saj, dukej se ai vend, i cili sipas të gjitha sondazheve është ndër më të korruptuarit në BE, të paktën për një kohë të shkurtër ka hyrë në rrugën e një goditjeje të suksesshme të korrupsionit. Megjithatë, Kövesi fitoi kundërshtarë të fuqishëm duke udhëhequr hetimet kundër korrupsionit në Rumani. Pas ndryshimit të qeverisë, në fund të vitit 2018, ministri i atëhershëm i Drejtësisë Tudorel Toader kërkoi shkarkimin e saj nga posti i shefes së Zyrës për Luftën kundër Korrupsionit.
Qeveria e re bëri një raport të posaçëm për punën e saj në të cilin akuzohej se e drejtonte Zyrën në mënyrë autoritare, merrte vendime arbitrare dhe të njëanshme, ndërhynte në hetimet e prokurorit dhe u jepte përparësi çështjeve që patën ndikim të madh në media. Në fillim të vitit 2019, ajo u hoq përfundimisht nga kreu i zyrës kundër korrupsionit. Qeveria që e zëvendësoi atë ra vetë 18 muaj më vonë. Kur Kövesi kandidoi për prokuroren e parë publike evropiane në vitin 2019, ajo mori mbështetje të fortë nga shumica e vendeve anëtare të BE-së. Por jo Rumania.
SPIUNIMI DHE PRESIONET
Për shkak të qëndrimit të saj të zellshëm dhe të përkushtuar ndaj punës së saj, Kövesi ishte shënjestër e spiunazhit, spiunazhit kibernetik dhe sulmeve mediatike në Rumani. Duke reflektuar mbi sulmet dhe presionet që mbijetoi, ajo tha: “Nuk ishte e lehtë, sidomos për familjen time, por kur vendos të punosh si prokurore, duhet të marrësh rreziqet që vijnë me atë pozicion”.
Edhe pas zhvendosjes nga Bukureshti në Luksemburg, qyteti i caktuar si selia e Prokurorit Publik Evropian, gjërat nuk po shkojnë lehtë. Edhe sot, katër vjet pas themelimit të zyrës dhe dy vjet pas zgjedhjes së Kövesi-t si prokuror publik evropian, jo të gjitha vendet anëtare të BE-së marrin pjesë në punën e Prokurorit Publik Evropian, por 22 prej tyre.Pesë anëtarë: Hungaria, Polonia, Irlanda, Belgjika dhe Suedia kundërshtojnë zyrën e themelimit. Disa prej tyre rezistojnë sepse i shmangen hetimeve serioze për manipulime me paratë evropiane, dhe ato skandinave sepse besojnë se paligjshmëritë, përfshirë ato me para nga fondet e BE-së, mund të hetohen më mirë se prokurorët e tyre.
Hetuesi i guximshëm rumun është një shembull sesi gjithçka mund të vihet në rregull në një kohë shumë të shkurtër. Natyrisht, një ekip i tërë besnikësh e ndoqën punën e saj në vendlindje dhe me të njëjtin ritëm vazhdoi punën në BE.
