Zyrtarët ukrainas duhet të rishikojnë politikën e tyre të përgjithshme ndaj Ballkanit, ndaj Serbisë dhe natyrisht ndaj Kosovës, thekson Uliana Bakh duke shtuar se shumë probleme në rajon do të zgjidhen me fitoren e Ukrainës.
Bakh, që është presidente e shoqatës “Proi” dhe bashkëthemeluese e rrjetit të bashkëpunimit ukrainas-ballkanik, në një intervistë për The Geopost pohon se Kosova tashmë ka zëdhënësit e saj në Ukrainë.
“Ne duhet të paktën të hapim një dialog dhe si Ukraina edhe ukrainasit, duhet të mendojmë për qëndrimin tonë ndaj Kosovës”, pohon Bakh.
Ajo shton se shumë nga problemet që ka Ballkani me Rusinë i zgjidh Ukraina, më saktë fitorja e saj në luftë.
“Fitorja e Ukrainës apo humbja e Rusisë do të zvogëlojë ndjeshëm ndikimin e Rusisë në Ballkan ose ndoshta do ta zhdukë fare. Prandaj, mendoj se liderët e qeverive demokratike të Ballkanit Perëndimor duhet të mbështesin me të vërtetë Ukrainën, kryesisht sepse është në interesin e tyre”, shton ajo.
Bakh shpreson se lufta do të përfundojë këtë vit.
“Në fakt fitorja e Ukrainës, që do të thotë se Ukraina do të rimarrë territoret e saj që kishim në vitin 1991”, shpreson Bakh.
Sipas saj, procesi i shpërbërjes së Federatës Ruse tashmë ka filluar dhe se do të ketë pasoja ekonomike për Rusinë, pavarësisht se sa do të zgjasë lufta.
“Tani shohim se shumica e popullsisë së Rusisë e mbështet Putinin, ata janë të kënaqur me atë që po bën, që do të thotë se edhe nëse Putini nuk do të jetë, ka shumë mundësi që dikush si ai të vijë në krye të Rusisë sepse shumica e popullsisë së Rusisë është thjesht në kërkim të një lideri të tillë, gjithçka ka ndryshuar, ata duhet të kalojnë një ndryshim brezash që të mos mendojnë në atë mënyrë, të pranojnë realisht demokratizimin”, vlerëson ajo.
Intervista e plotë
The Geopost: Ka kaluar një vit që nga pushtimi i plotë i Ukrainës nga Rusia. Çfarë mund të presim këtë vit? Në analizën e tij për Project Syndicate, Richard Haas i Këshillit të SHBA-së për Marrëdhëniet me Jashtë parashikon se lufta do të zvarritet dhe se asgjë nuk do të zgjidhet këtë vit. Cili është qëndrimi juaj dhe a besoni se përfundimisht Ukraina do të rifitojë kufijtë e vitit 1991?
Në prognozat për luftën, ata mund t’i referohen asaj që thonë zyrtarët ukrainas, sepse ata janë ende në terren dhe ndoshta edhe i dinë më mirë disa situata. Ata ende shpresojnë që lufta të përfundojë këtë vit, pra fitorja e Ukrainës, që do të thotë se Ukraina do të rimarrë territoret e saj që kishim në vitin 1991.
Natyrisht, ne duhet të kuptojmë se gjithçka varet nga shpejtësia e reagimit të partnerëve perëndimorë, domethënë sa shpejt do ta ndihmojnë Ukrainën me armë, sepse shumë varet nga kjo në front, por ne ende shpresojmë se do të kemi fitore deri në fund të vitit.
The Geopost: A besoni se partnerët perëndimorë do ta mbështesin Ukrainën deri në fund apo mund të presim që ata të dorëzohen në një moment dhe të bien dakord t’u japin rusëve një pjesë të territorit për hir të paqes?
Shpresoj që partnerët perëndimorë të kenë mësuar nga viti 2014, kur morën atë qëndrim dhe lejuan Rusinë të pushtojë territoret e Krimesë dhe Donbasit pa ndonjë pasojë të madhe. Natyrisht, orekset e agresorit nuk ndalen kurrë vetëm në një territor, nëse kjo realizohet në një farë mënyre, atëherë do të thotë se pas disa vitesh do të kemi përsëri luftë.
Kështu që unë mendoj se të gjithë janë të vetëdijshëm për këtë dhe e kuptojnë se agresori duhet ndalur, ai duhet të paguajë për të gjitha krimet e tij dhe Ukraina duhet të rimarrë të gjitha territoret që i përkasin asaj.
The Geopost: Ka vlerësime se sa më gjatë të zgjasë lufta, aq më i sigurt është kolapsi i Federatës Ruse. A jeni dakord?
Në përgjithësi, pavarësisht se sa do të zgjasë lufta, mendoj se procesi i shpërbërjes së Federatës Ruse tashmë ka filluar. Dhe do të ketë pasoja ekonomike pavarësisht se sa do të zgjasë lufta. Tashmë ka iniciativa për shpërbërjen dhe ndarjen e disa rajoneve, ndaj besoj se ky është një skenar shumë i mundshëm dhe mendoj se e gjithë bota është e vetëdijshme se ky skenar është i mundshëm dhe po përgatitet për të.
The Geopost: Si e komentoni deklaratën e Sekretarit të Përgjithshëm të NATO-s, Jens Stoltenberg se Ukraina do të bëhet anëtare e NATO-s “në afat të gjatë”. Ai ftoi gjithashtu presidentin Zelenski në Samitin e Aleancës në korrik.
Mendoj se gjatë këtij viti Ukraina nuk do të bëhet anëtare e NATO-s. Por, pas fitores së Ukrainës, NATO sigurisht që do të jetë e interesuar që Ukraina, me kaq forcë, të jetë anëtare e kësaj aleance.
The Geopost: Ukraina nuk e njohu Kosovën, edhe pse Rusia vazhdimisht e përdori Kosovën si argument për pushtimin e Ukrainës dhe aneksimin e Krimesë në vitin 2014. Pse? Në parlamentin ukrainas kishte disa iniciativa për njohjen e Kosovës.
Situata me Kosovën është interesante sepse rusët manipulojnë me Kosovën me shumë mjeshtëri. Nga njëra anë, ata përdorin shembullin e Kosovës për vete dhe për të mirën e tyre – ata japin shembullin e Krimesë sikur Krimea të jetë e lidhur në njëfarë mënyre me Kosovën. Nga ana tjetër, Serbia e përdor shembullin e Krimesë në të njëjtën mënyrë si Kosova, por në kuptimin që Ukraina nuk mund ta njohë Kosovën.
Deri më tani, Ukraina nuk e ka njohur Kosovën pikërisht për disa zgjidhje politike dhe për faktin që të mos e humbim Krimenë. Aktualisht, diskutimi për njohjen e Kosovës nuk është në agjendë në Ukrainë. Mendoj se duhet të jetë dhe se zyrtarët ukrainas duhet të shikojnë politikën e tyre të përgjithshme ndaj Ballkanit, ndaj Serbisë dhe natyrisht ndaj Kosovës. E mirëpres shumë iniciativën e qeverisë së Kosovës për të filluar dialogun me Ukrainën.
Kryeministri Albin Kurti i ka dërguar një letër prekëse presidentit Zelensky. Shpresoj që ky informacion të arrijë në veshët e duhur dhe të fillojnë veprimet. Kosova tashmë ka disa zëdhënës në Ukrainë. Së paku, ne duhet të hapim një dialog dhe ne, si Ukrainë dhe ukrainas, duhet të mendojmë përsëri për qëndrimin tonë ndaj Kosovës.
The Geopost: Ndikimi i Rusisë në Ballkan është mjaft i fortë sipas të gjitha parametrave dhe vlerësimeve përkatëse. Si të dilet nga gjithçka? A mendoni se zgjidhja e problemit të Kosovës, pra a do të jetë nënshkrimi përfundimtar i marrëveshjes ndërmjet Kosovës dhe Serbisë çelësi për çlirimin e rajonit nga kthetrat e Rusisë?
Shumë nga problemet që ka Ballkani me Rusinë po i zgjidh Ukraina, sepse me fitoren e Ukrainës, pra me humbjen e Rusisë, ndikimi i Rusisë në Ballkan do të reduktohet shumë ose do të zhduket fare. Kjo është arsyeja pse unë mendoj se liderët e qeverive demokratike të Ballkanit Perëndimor duhet të mbështesin me të vërtetë fuqishëm Ukrainën, sepse kjo është kryesisht në interesin e tyre.
Së dyti, mendoj se vendet e Ballkanit duhet të kuptojnë se tani këtu po ndodh një luftë hibride dhe se në fakt Rusia po përdor të gjitha këto pika të dobëta që kemi këtu – korrupsionin e politikanëve, rezistencën e dobët të qytetarëve në aspektin e dezinformimit, sisteme shumë të dobëta të mbrojtjes së qeverisë kundër agjencisë ruse.
Para së gjithash, ne duhet të jemi të vetëdijshëm për këtë, ne duhet të punojmë për të dhe të mbështesim Ukrainën, sepse beteja kryesore është atje tani dhe Ballkani Perëndimor duhet të qëndrojë në anën e duhur të demokracisë.
The Geopost: Si e shihni politikën aktuale të Perëndimit ndaj Ballkanit Perëndimor?
Disi kam ndjesinë se partnerët perëndimorë kanë marrë qëndrimin e ruajtjes së paqes në Ballkanin Perëndimor me çdo kusht. Ndonjëherë ata marrin disa vendime që mund të mos jenë të drejta. Siç e kam përmendur tashmë, në vitin 2014 u bë një përpjekje për të ruajtur të ashtuquajturën paqe në Ukrainë, dhe agresorët, njerëzit që sulmuan një vend, u lejuan të mbanin atë që morën dhe të vazhdonin me politika antidemokratike, anti-perëndimore dhe të ngjashme. Kam frikë se i njëjti gabim nuk do të përsëritet këtu.
Shpresoj që partnerët perëndimorë të jenë të vetëdijshëm për atë që po bëjnë dhe se në fund nuk do të ketë pasoja të këqija për Ballkanin Perëndimor. Besoj se të gjithë janë të vetëdijshëm se Ballkani Perëndimor duhet të bëhet pjesë e familjes evropiane dhe t’i nënshtrohet integrimit euroatlantik. Nëse të gjithë jemi të vetëdijshëm për këtë, atëherë duhet të punojmë së bashku pa asnjë mundësi manipulimi nga agjentët rusë, spiunët rusë që padyshim po punojnë për Kremlinin.
The Geopost: Është folur shumë për praninë e grupit paramilitar Wagner në rajon. Ka pasur mohime nga Yevgeny Prigozhin dhe autoritetet serbe. Megjithatë, ditë më parë, Aleksandar Vuçiq kërcënoi me burg të gjithë vullnetarët serbë që luftojnë për Wagnerin kur të kthehen në Serbi.
Mendoj se me të vërtetë nuk duhet të kemi dyshime për këtë. Wagner është i pranishëm këtu – ata vetë e shpallën praninë e tyre, megjithëse tani po përpiqen të justifikohen. Pas deklaratës së Vuçiqit, Prigozhin deklaroi se në Wagner ka kohë që nuk ka serbë. Nga ana tjetër, kemi shumë konfirmime se shtetasit serbë tani po luftojnë në anën e Rusisë, pavarësisht nëse janë në Wagner apo në ndonjë grup tjetër.
Mendoj se Serbia duhet të mendojë me shumë kujdes se si po ndodh kjo, të hetojë dhe të ndëshkojë të gjithë ata që janë të përfshirë drejtpërdrejt në luftë dhe në vetë procesin e rekrutimit. Sepse është e qartë se procesi i rekrutimit është në vazhdim e sipër dhe kjo nuk është e mirë për qytetarët e Serbisë apo për Serbinë si një vend që para së gjithash e quan veten neutral në një farë mënyre dhe së dyti ka ligje që duhet të parandalojnë akte të tilla.
The Geopost: Kohët e fundit është folur shumë për Rusinë pas Putinit dhe shpesh dëgjojmë se pas tij do të vijë një Putin i ri. Cili është qëndrimi juaj?
Mendoj se duhet të kuptojmë se jo vetëm Putin është presidenti i popullit të tij, por edhe populli e meriton presidentin e tij. Tani shohim se shumica e popullsisë së Rusisë e mbështet Putinin, ata janë të kënaqur me atë që po bën. Kjo do të thotë se ka shumë mundësi që pas Putinit në krye të Rusisë të vijë dikush si ai, sepse shumica e popullsisë ruse thjesht kërkon një lider të tillë.
Që të ndryshojë gjithçka, duhet të kalojnë një ndërrim brezash që të mos mendojnë në atë mënyrë, të pranojnë realisht demokratizimin. Se si dhe në çfarë mënyre mund të ndodhë kjo është një diskutim i madh dhe mendoj se mund të mendohet vetëm dhe ekskluzivisht pas fitores së plotë të Ukrainës.
