“Nuk jam i shqetësuar për miqësinë mes serbëve dhe Gjermanisë në rrafshin ekonomik, por disponimi i popullatës dhe politika e jashtme e vendit më shkakton dhimbje koke”, tha Manuel Saracin, i dërguari i qeverisë gjermane për çështjet e ballkanit perëndimore tha ai për gazetën “Welt”.
Me rastin e zgjatjes së fundit të mandatit të Bundeswehr-it gjerman në Kosovë, gazeta Welt publikon një intervistë me Manuel Saracin. I dërguari special i qeverisë gjermane për Ballkanin Perëndimor ka folur për dialogun ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës, për situatën në Mal të Zi dhe Bosnjë e Hercegovinë, por mbi të gjitha për ndikimin e Rusisë në rajon.
Rusia në Ballkan si “Macja e Shrödingerit”
“Ndoshta ende nuk ka marrëveshje mes dy palëve (për Bashkimin e Komunave Serbe), por tani, të paktën për herë të parë, ka koncepte në tryezë se si interesat serbe nga njëra anë dhe aftësia e Kosovës për të vepruar si një shtet nga ana tjetër mund të pajtohej. Deri më tani ka qenë gjithmonë vetëm një diskutim teorik”, thotë Saracin, duke shprehur njëkohësisht shpresën se, “nëse arrijmë të hyjmë në një proces pozitiv dhe të ndërtojmë besim reciprok, atëherë mund të shkojmë shumë larg”.
Duke iu përgjigjur një pyetjeje për ndikimin e Moskës, i dërguari gjerman thotë: “Është relativisht e qartë se Rusia nuk ka interes për një zgjidhje paqësore, por jo për të mbështetur Serbinë, por për të mbajtur Bashkimin Evropian të zënë me konflikte dhe për të minuar të ardhmen evropiane të ballkanit Perëndimor”.
Saracin thekson se duhet pasur kujdes me vlerësimet: “Nga njëra anë dëgjojmë se ndikimi rus, veçanërisht në Mitrovicën e Veriut, tani vjen drejtpërdrejt nga Moska, pra jo më përmes palëve të treta”. Nga ana tjetër, mund të jetë edhe një justifikim i mirë për qeverinë serbe, sepse ajo mund të thotë: “Nuk kemi punë me të, janë rusët”. Është pak si macja e Schrödinger-it: Rusia është atje, por sa shumë, apo sa pak, nuk mund ta vërtetosh”.
Deklaratës së gazetarit se “BE-ja ka kohë që i bën ballë Serbisë, sidomos që nga fillimi i luftës në Ukrainë” dhe pyetjes “atëherë pse ai vend nuk mund të angazhohet në Bashkimin Evropian”, Saracin i përgjigjet: “Sepse ne ende e kemi problem faktin që shumë aktorë politikë presin dhe duan të marrin vendime strategjike vetëm kur e dinë se si do të përfundojë lufta në Ukrainë. Mendoj se është mënyra e gabuar, mendoj se tani është koha të qëndrojmë së bashku dhe të përkushtohemi pa mëdyshje ndaj vlerave perëndimore, dhe këtë sa më shpejt të jetë e mundur”.
“Nuk jam i shqetësuar për miqësinë mes serbëve dhe Gjermanisë në frontin ekonomik,” thotë Saracin, “të gjithë në Serbi e dinë se ku do të jetë më mirë vendi në të ardhmen.” Por humori i popullatës dhe politika e jashtme e vendit më shkakton dhimbje koke. Ka kaq shumë propagandë pro-ruse atje që e distancon Serbinë gjithnjë e më shumë nga Evropa”.
Vërejtjes së gazetarit se “miqësia me Rusinë mund të përdoret për të hyrë në një pozicion më të mirë negociues”, përfaqësuesi i qeverisë gjermane i përgjigjet se nuk mund të përjashtohet që edhe kjo të bëhet, por, thotë, “do të merrja seriozisht çfarë po ndodh në shoqërinë serbe. Këtë e vërej në raportimet në shumë media të rëndësishme serbe dhe sa shumë të pavërteta përhapen atje. Në të njëjtën kohë, ka ende mungesë ndjeshmërie për popullin e Ukrainës, edhe pse e di që populli serb është shumë i mirë në empati”.
“Ne po i shtrijmë dorën partnerëve tanë në Serbi”, thotë Saracin, “por tani presim një përkushtim të qartë ndaj Evropës, vlerave evropiane, Marrëveshjes së Ohrit.”
Çfarë pret ai nga zgjedhjet në Mal të Zi?
Duke iu përgjigjur një pyetjeje për, siç tha gazetari, “ndërrimin spektakolar të pushtetit pas 36 vjetësh” në Mal të Zi, ku “presidenti aktual Milo Gjukanoviq humbi nga konkurrenti i tij pro-evropian Jakov Milatoviq”, Saracin thotë se shpreson që parlamenti i ardhshëm zgjedhjet do të “bashkojnë një shumicë të qëndrueshme dhe pro-evropiane në qeveri, me të cilën Mali i Zi mund të kthehet në kursin e reformave në përputhje me BE-në.”
“Ai kurs reformash,” beson ai, “u humbi në trazirat e viteve të fundit.”
“Milatoviq të paktën”, siç thotë gazetari Velta, “ka thënë se do të njohë kufijtë e Kosovës dhe se nuk do ta mohojë masakrën në Srebrenicë, gjë që nuk mund të thuhet për çdo politikan në Ballkan”. E kam fjalën për Milorad Dodik, presidentin e Republikës Srpska dhe një mik tjetër të Vladimir Putinit”.
“Po,” thotë Saracin, “Rusia ka investuar shumë në disa figura në Ballkan vitet e fundit.”
A i mbështet ai lëvizjet e përfaqësueses së lartë në Bosnje dhe Hercegovinë?
Duke iu referuar më tej situatës në Bosnje dhe Hercegovinë, gazetari kujton se Përfaqësuesi i Lartë Christian Schmidt kohët e fundit “urdhëroi formimin e një qeverie nga lart” sepse nuk ishte e mundur të formohej një koalicion. “Në vend që të merrej me reformën e vërtetë të sistemit zgjedhor, që besohet se është më i ndërlikuari në botë, ai vetëm krijoi kaos edhe më shumë”, vlerëson gazetari dhe Saracin i përgjigjet:
“Ne flasim shumë me të dhe bashkëpunojmë ngushtë, por ai vepron në mënyrë të pavarur kur përdor fuqitë e tij”. Dhe fakti që mazhoranca në Parlamentin e Federatës, pas disa vitesh bllokim, arriti të binte dakord për riformimin e qeverisë, është një shenjë inkurajuese për fillimin”.
Dhe i pyetur nëse kjo do të thotë se Berlini i mbështet vendimet e Schmidt-it, Saracin përgjigjet: “Z. Schmidt do të donte që BiH, dhe mbi të gjitha Federata Boshnjako-Kroate, të bëhej më efektive”. Dhe ne duam që vendimet e tij të kontribuojnë në arritjen e kësaj. Mendoj se do të ishte një sinjal i rëndësishëm nëse BiH më në fund do të ishte në gjendje të realizohej realisht në një mënyrë kaq pro-evropiane. Dhe nëse reformat nuk do të përparonin përsëri, kjo sigurisht që do të ishte një shenjë e keqe. Topi është në fushë dhe tani gjithçka varet nga lojtarët – si në nivel kombëtar ashtu edhe në nivel entiteti”.
Ndikimi kinez?
Së fundi, i dërguari gjerman foli edhe për ndikimin e Kinës, duke vlerësuar se Pekini “e kupton shumë mirë pse Ballkani Perëndimor është i një rëndësie strategjike në Evropë”.
“Ndoshta në Gjermani duhet të jemi të vetëdijshëm për këtë më shpesh dhe të shikojmë pak hartën.” Gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor janë në mes të Evropës dhe janë shumë pranë nesh në shumë aspekte. Kjo është arsyeja pse ne si qeveri federale jemi kaq të përkushtuar ndaj atij rajoni”, thotë Saracin.
“Unë jam i bindur plotësisht,” shton ai, “se Kina nuk është e interesuar në atë rajon për shkak të Ballkanit Perëndimor, por për shkak të pozicionit të saj strategjik dhe perspektivës së saj për anëtarësim në Union.” Kjo është arsyeja pse më në fund duhet të fillojmë një debat se si t’i bëjmë ato vende, sapo të plotësojnë kushtet, të hyjnë sa më shpejt në Bashkimin Evropian”.
