Presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan deri më tani ka arritur të ruajë një ekuilibër në marrëdhëniet mes Rusisë dhe Perëndimit. Por nevoja për të zhvilluar lidhje biznesi me vendet e zhvilluara, si dhe goditja që rebelimi i qershorit i Wagner PMC i shkaktoi pozicioneve të Vladimir Putinit, po e detyrojnë Erdoganin të ndryshojë orientimin e tij.
Pas fillimit të luftës në Ukrainë, ai nuk i mbështeti sanksionet anti-ruse dhe e lejoi vendin e tij të fitonte para të mira për to: Turqia rriti furnizimin e mallrave të saj në Rusi, vendosi importe paralele për të dhe rriti shitjet e shërbimet e pasurive të paluajtshme dhe turistike për rusët.
Në të njëjtën kohë, autoritetet turke takuan pjesërisht SHBA-në dhe Bashkimin Evropian, të cilët u kërkuan atyre të reduktojnë bashkëpunimin me Rusinë – nga kufizimet në pranimin e kartave Mir deri në mbylljen e rrugëve të rieksportit për mallrat me përdorim të dyfishtë.
Por pasi Erdogan fitoi zgjedhjet presidenciale me disa vështirësi në maj, u ngrit pyetja për nevojën për të korrigjuar situatën në ekonomi. Vitet e fundit, presidenti ka ndryshuar disa herë drejtuesit e bankës qendrore, duke ndaluar rritjen e normave të interesit, pavarësisht inflacionit të lartë (në fund të 2022 ishte 85%). Si rezultat, gjatë pesë viteve të fundit, lira turke ka rënë me rreth 90%. Deficiti i llogarisë korente arriti në 5.4% të PBB-së në vitin 2022.
“Ekziston një mirëkuptim se Turqia i përket Perëndimit dhe e ardhmja e saj në afat të mesëm është e lidhur me të”, tha deputeti dhe ish-ambasadori turk në Rusi Aydin Sezgin për The Wall Street Journal.
Erdogan tashmë ka emëruar Mehmet Simsek të dashur për investitorët (i cili shërbeu si zëvendëskryeministër dhe ministër i financave nga 2009-2018) si ministër i financave dhe banka qendrore ka dyfishuar normat e interesit. Në frontin e politikës së jashtme, Erdogan e shënoi veten me një sërë hapash drejt Perëndimit:
- ranë dakord që Suedia të anëtarësohej në NATO pas një viti kundërshtimesh;
- mbështeti pranimin e Ukrainës, duke thënë: “Nuk ka dyshim se Ukraina meriton të jetë anëtare e NATO-s”;
- u takua me Vladimir Zelensky në Stamboll dhe dërgoi në shtëpi komandantët e Batalionit Azov pa asnjë shpjegim, megjithëse sipas kushteve të shkëmbimit të robërve të luftës me Rusinë ata supozohej të qëndronin në Turqi deri në fund të armiqësive;
- Turqia vendosi t’i japë Ukrainës montime artilerie vetëlëvizëse T-155 Firtina (rasti i parë i sigurimit të pajisjeve të rënda ushtarake, më parë furnizohej vetëm municion);
- kishte shenja të vendosjes së marrëdhënieve me Shtetet e Bashkuara, të cilat refuzuan t’i shesin Turqisë avionë luftarakë F-16 (kjo ishte edhe për shkak të mosmarrëveshjes për blerjen e sistemeve ruse të mbrojtjes ajrore S-400 nga Ankaraja). Këshilltari i Sigurisë Kombëtare Jake Sullivan tha të martën se Shtëpia e Bardhë mbështeti shitjen e F-16 dhe në një takim midis Joe Biden dhe Erdogan në Vilnius disa orë më vonë, ky i fundit tha: “Takimet tona para kësaj ishin thjesht të ngrohta. -lart, dhe tani po fillojmë një proces të ri.” Ndërkohë, në mars, Ankaraja po fliste për një refuzim të mundshëm për të blerë F-16 dhe për blerjen e avionëve luftarakë nga vende të tjera, përfshirë Rusinë;
- Erdogan kërkoi rifillimin e procesit të pranimit të Turqisë në Bashkimin Evropian.
Presidenti e kupton se vetëm zgjerimi i bashkëpunimit me Rusinë nuk do të zgjidhë problemet ekonomike të vendit, shkruan WSJ, duke cituar njerëz të njohur me pozicionin e Erdogan dhe analistët. “Ekziston një kuptim se Turqia është në vështirësi serioze ekonomike dhe [për ta zgjidhur] do të kërkojë normalizimin e marrëdhënieve me partnerët e saj tregtarë dhe financiarë,” tha ish-diplomati Sinan Ulgen, i cili tani drejton grupin e ekspertëve Edam në Stamboll.
Por Erdogan nuk do të largohet plotësisht nga Rusia, besojnë ekspertët. Balancimi do të bëhet më i vështirë, por “Turqia do të përpiqet të gjejë një mënyrë për të forcuar lidhjet me Perëndimin pa braktisur marrëdhëniet e saj të veçanta me Rusinë,” tha ish-diplomati i lartë Gulru Gezer, i cili ka punuar në Rusi dhe Shtetet e Bashkuara.
Moska nuk ka zgjidhje tjetër veçse ta pranojë situatën ashtu siç është.
“Turqia është anëtare e Aleancës së Atlantikut të Veriut, Turqia ka detyrimet e saj, Turqia është e përkushtuar ndaj detyrimeve të saj. Nuk ka qenë asnjëherë sekret për ne dhe në këtë drejtim nuk kemi mbajtur syze ngjyrë rozë. Kështu e trajtojmë ne [vendimin për të rënë dakord për pranimin e Suedisë në NATO], në këtë drejtim, të gjithë e kuptojmë shumë mirë”, tha dje sekretari i shtypit presidencial Dmitry Peskov për TASS. Sa i përket marrëdhënieve mes Rusisë dhe Turqisë, sipas tij, “ne kemi dallime, gjithashtu nuk i fshehim, por ka edhe atë pjesë të marrëdhënieve tona që korrespondon absolutisht me interesat e dy vendeve tona, të cilat janë mjaft të rëndësishme për ne. dhe e rëndësishme për palët turke”./Kosovatimes/
