Në Serbi nuk ndalen polemikat për pasojat me të cilat mund të përballet Serbia pasi SHBA vendosi sanksione ndaj drejtorit të BIA-s, Aleksandar Vulin.
Alexander Vulin është imazhi i një regjimi që refuzon të zgjedhë midis Rusisë dhe Perëndimit. Prandaj vendosja e sanksioneve amerikane ndaj tij është çështje sigurie, por edhe politike, sipas analistëve në Serbi.
Nënkryetari i Lëvizjes Evropiane në Serbi, Vladimir Medjak, beson se Aleksandar Vulin, i cili akuzohet nga SHBA për korrupsion, drogë dhe kontrabandë armësh, si dhe për kontribut në ndikimin e Rusisë në rajonin e Ballkanit Perëndimor, nuk do të qëndrojë në kreu i BIA-s për shumë më gjatë.
Besoj se në afat të shkurtër ai nuk do të largohet, por mendoj se në afat të mesëm nuk mund të qëndrojë në atë pozicion”. Lidhja dhe komunikimi i BIA-s me shërbimet perëndimore janë të një rëndësie vendimtare për shumë gjëra – për luftën kundër terrorizmit, krimit të organizuar”, shpjegon Medjak për DW.
Ai shton se ky bashkëpunim operativ i shërbimeve të sigurisë nuk do të ekzistojë derisa kreu i BIA-s është dikush që është në listën e zezë të SHBA-së. “Ai bashkëpunim tashmë është ngrirë tani.” Më pas lind pyetja se si do të reagojnë ndaj kësaj shërbimet evropiane që punojnë me ato amerikane. Një person i kompromentuar si Vulin nuk mund të qëndrojë në krye të një organi si BIA pa kryer punën e saj ligjore. Ato dy gjëra së bashku janë të pamundura dhe kjo do të duhet të ndryshojë herët a vonë”, vlerëson Medjak.
Test për Serbinë
Dushko Lopandiq, ish-ambasadori i Serbisë në BE dhe Portugali, beson se vendosja e sanksioneve amerikane kundër Aleksandar Vulin paraqet një lloj testi se si do të zhvillohet politika e ardhshme e Serbisë.
“Serbia, siç e dimë, i shmanget definimit të plotë kur bëhet fjalë për marrëdhëniet aktuale me Perëndimin nga njëra anë dhe me Rusinë nga ana tjetër. Në këtë kuptim, qëndrimi i zotit Vulin është specifik, duke pasur parasysh veprimtarinë e tij të hapur dhe afatgjatë proruse dhe antiperëndimore, si dhe afërsinë e tij me majat e qeverisë, d.m.th. me presidentin Vuçiq. Pra, kjo (futja e sanksioneve të SHBA-së) lidhet nga njëra anë me biografinë e Aleksandër Vulin, me ato elemente kriminogjene, si trafiku i drogës dhe i armëve. Nga ana tjetër, kjo është, siç tha vetë Vuçiq, një çështje politike”, tha Lopandiq për DW.
“Është e pamundur të dihet nëse ai do ta bëjë këtë”. Por ne shohim që, kur bëhet fjalë për sanksionet kundër Rusisë, ai nuk e ka bërë këtë deri më sot. Kjo në njëfarë mënyre po rrit presionin që Serbia të marrë një vendim”, thotë Lopandiq.
Ai mendon se tani për tani është e vështirë të vlerësohet nëse kreu i BIA-s do të zëvendësohet, duke pasur parasysh “politikën e paqartë” që Vuçiq përdor në situata të tilla”, por edhe për shkak të afërsisë së dukshme mes Aleksandër Vulin dhe Presidentit të Serbisë.
Ngadalësim i mëtejshëm i “integrimit europian”?
Grupi i Socialistëve dhe Demokratëve në Parlamentin Evropian përshëndeti vendimin e SHBA për të vendosur sanksione ndaj Vulin dhe i bëri thirrje BE-së të bëjë të njëjtën gjë. Në deklaratën e tyre theks u vendos në pikëpamjet pro-ruse të Aleksandar Vulin, i cili quhet “eksponenti i Putinit në Serbi”.
Lopandiq pajtohet se aktet kriminale për të cilat akuzohet Vulin, si dhe pikëpamjet e tij pro-ruse, mund të kërcënojnë më tej integrimin e ngadalshëm evropian të Serbisë.
Është tregues se sanksionet amerikane shfaqen shpesh para sanksioneve evropiane. Vulin u përpoq të tërhiqte vëmendjen me veprimet e tij; ai ka kohë që avokon që Serbia të heqë dorë nga orientimi i saj drejt BE-së. Dhe ky është një nga treguesit e paqartësisë së politikës së Vuçiqit”, thotë ky ish-diplomat.
Ai tërheq vëmendjen se kërkesa që BE-ja të vendosë sanksione ndaj Vulin tani për tani vjen vetëm nga socialdemokratët. “Megjithatë, në përgjithësi tash e një kohë është fakt se imazhi i Serbisë në Parlamentin Evropian po errësohet. Kjo është pasojë e politikës ndërkombëtare të Serbisë, si dhe vendimeve të personelit në politikën e brendshme dhe të jashtme, të cilat janë mjaft. konfuze”, thekson Lopandiq.
Mesazhe nga BE – “biznes si zakonisht”
Vladimir Medjak beson se mesazhi i socialdemokratëve në Parlamentin Evropian është se Serbia më në fund duhet të fillojë të respektojë vlerat mbi të cilat bazohet BE-ja.
“Vulin është një njeri që e lidhi vazhdimisht BE-në me Rajhun e Tretë, por në atë kohë nuk pati asnjë reagim nga BE-ja. Kjo është një nga gjërat që duhet vënë në llogarinë e vetë BE-së. Sepse fakti është se pozita në të cilën ndodhet Serbia sot është diçka që po zihet prej shumë vitesh dhe ndaj së cilës BE-ja, veçanërisht Partia Popullore Evropiane, ka mbyllur një sy, edhe nëse dikush e ka ngritur këtë çështje”, thotë nënkryetari. të Lëvizjes Evropiane në Serbi.
Ai nuk beson se politika e BE-së ndaj Serbisë do të ndryshojë para zgjedhjes së Komisionit të ardhshëm Evropian në nëntor 2024. “Deri atëherë, mendoj se Komisioni Evropian dhe BE-ja do të vijnë, si të thuash – “biznes si zakonisht”.
Pranimi në BE në Serbi nuk është temë
Dy studente nga Bosnja dhe Hercegovina, të cilat përmes rrjeteve sociale i dërguan mesazhe mbështetjeje Ratko Mlladiqit në ditën e gjenocidit në Srebrenicë, do të vazhdojnë studimet në Akademinë për Siguri Kombëtare në Beograd, me ftesë të Aleksandar Vulin.
A mund të ketë kjo pasoja për Serbinë, duke pasur parasysh se Komisioni Evropian, në raportet e tij për përparimin e Serbisë në rrugën drejt BE-së, rregullisht apelon që të ndalohet lavdërimi i personave të dënuar për krime lufte me aktgjykime përfundimtare?
Medjak thotë se ky veprim i Vulin është “vazhdim i uljes së reputacionit të Serbisë”, por edhe se raporteve të Komisionit Evropian tani rrallë i kushtohet vëmendje në Serbi.
Dikur i gjithë opinioni në Serbi i priste ato raporte. Tani askush nuk e di se ato janë publikuar. Raporti i Komisionit Evropian dhe i gjithë koncepti i anëtarësimit në BE thjesht është hequr nga agjenda në Serbi”, thotë Međak.
Ai shton se veprimi i Vulin është skandaloz, por gjithashtu kujton se lufta kundër korrupsionit dhe sundimi i ligjit janë kushtet kryesore për anëtarësimin e Serbisë në BE.
“Tani kemi një situatë ku drejtori i BIA-s është vënë nën sanksione të SHBA-së me akuza kaq të rënda. As që besoj se do të bëhet një hetim adekuat kundër tij në Serbi. Në atë situatë, kjo lëvizje e Vulin bie në listën e problemeve”, përfundon Medjak.
Modaliteti i imazhit
Lopandiq kujton se Vulin më parë, derisa ishte Ministër i Mbrojtjes dhe i Brendshëm i Serbisë, ishte një lloj zëdhënësi jozyrtar i Vuçiqit, veçanërisht kur bëhet fjalë për çështjet e “radikalizimit të marrëdhënieve të Serbisë me Kroacinë, BeH dhe Kosovën.
“Ne e dimë edhe historinë e tij për botën serbe, pra për çështje që Vuçiq nuk ka dashur t’i deklarojë drejtpërdrejt. “Është e qartë se Vulin nuk do ta thoshte këtë nëse nuk do të ishte autorizuar nga Vuçiq”, thotë ish-ambasadori i Serbisë.
Ai tregon se Vuçiq tani në njëfarë mënyre e ka tërhequr Vulin dhe e ka emëruar në pozitën e kreut të BIA-s”, dhe se kjo pozitë nuk e lejon që të deklarohet shumë publikisht. “Megjithatë, Vulin vazhdoi disa nga aktivitetet e tij të qarta pro-ruse – ai ishte p.sh. disa herë në Moskë. Me veprimet e tij, ai po dëmton qartë pozitën ndërkombëtare të Serbisë, veçanërisht në çështjet që kanë të bëjnë me sigurinë shtetërore, por edhe sepse përfaqëson imazhin e një regjimi që me vetëdije shmang zgjedhjen mes Perëndimit dhe Rusisë”, përfundon Dushko Lopandiq për DW.
