Prej vitesh, 5 Tetori u festua në të gjitha mediat dhe emisionet e veçanta televizive ku ftoheshin njerëz kompetentë për të folur për këtë ngjarje. Këta ishin kryesisht pjesëmarrës të Pesë tetorit dhe dëshmitarë të gjallë të asaj date historike. Unë vetë kam qenë i ftuar në emisione për ditën e pestë tetor dhe kam qenë pjesëmarrës edhe në takime shkencore për këtë temë. Vë re se me kalimin e viteve emisionet dhe diskutimet për atë ngjarje janë gjithnjë e më pak të shpeshta. Kjo është e lehtë për t’u shpjeguar. Aleksandar Vuçiq dhe shefi i tij, lideri i Partisë Radikale Serbe, Vojislav Sheshelj, ishin në pushtet para 5 tetorit në një koalicion me Partinë Socialiste të Serbisë (SPS) të Millosheviçit. Kur Millosheviqi ra, nga pushteti ranë edhe partnerët e tij të koalicionit Vuçiq dhe Sheshelj dhe radikalë të tjerë që mbanin poste në qeverinë e Millosheviçit.
5 tetori ishte dhe mbetet një datë e urryer për ta, ndaj nuk duhet pritur që mediat e Vuçiqit të priren ta shënojnë 5 tetorin si ditë të çlirimit nga sundimi autokratik, luftarak dhe kriminogjen i Sllobodan Millosheviqit dhe Mirjana Markoviqit. . Në atë periudhë në Serbi janë kryer disa vrasje të cilat deri më sot nuk janë zbardhur, sepse autorët e tyre janë të mbrojtur. Dhe ata ishin bashkë, në tandemin qeverisës, Milošević-Marković, çifti i martuar në pushtet. Edhe sot e kësaj dite nuk mund të thuhet se Zonja Makbeth serbe, njësoj sikur të kishte dalë nga shfaqja e Shekspirit, ishte ajo që urdhëroi vrasjen e Slavko Ćuruvija dhe Ivan Stamboliq, dhe ndoshta edhe vrasjen e Vuk Drashkoviqit në Autostrada Ibër. Sigurimin e shtetit e menaxhoi përmes policit familjar Rade Markoviq, të cilin e emëroi shef të sigurimit të shtetit pas shkarkimit të Stanishiqit.
Me ardhjen në pushtet të Partisë Progresive Serbe dhe Aleksandar Vuçiqit në vitin 2012, partitë kryesore të 5 tetorit u shembën dhe pothuajse u zhdukën. Për vite me radhë, Vuçiq e ndërtoi ngritjen e tij mbi dëmin e pretenduar të ish-ve të famshëm , duke u paraqitur si shpëtimtar i Serbisë nga ata që gjoja shkatërruan Serbinë, ndërsa ai e ngriti atë në lartësi të paimagjinuara, deri në epokën e artë. Dhe tani, pas 11 vitesh pushtet absolut, ai nuk lë pa përmendur ata ish anëtarë, pra 5 tetorin, si shkatërrues të Serbisë dhe të lavdërohet si ndërtues i përparimit të paparë në një vend ku, mirë. , pagat dhe pensionet nuk kanë qenë kurrë më të larta në histori. Gjithçka para kësaj ra në harresë (edhe sikur të parët të kishin zgjedhje demokratike), veçanërisht Pesë Tetori i urryer.
Këtë vit, televizioni N1 na befasoi kur ftoi Pavlo Cicvarić, student aktivist dhe folës në protestat kundër dhunës në Serbi, si përfaqësues i brezit të ri, dhe mua nga brezi i vjetër – të flasim jo për 5 tetorin, por për tetorin. 6, siç duhet të vijë ajo që sapo ka ndodhur. U gjenda në një situatë ku nuk di çfarë të them, cili është ai 6 tetor misterioz. Mendova se ishte një datë fantazmë e një ngjarjeje që nuk ndodhi kurrë. Dhe disi vazhdon sikur të mungonte, duhej të ndodhte, por nuk ndodhi, mungoi.
E vetmja gjë që dola të them është vetëm se: 6 tetori është një ngjarje e imagjinuar dhe e dëshiruar që nuk ka ndodhur pas 5 tetorit, por mund të ketë ndodhur. Ky konfuzion ndodhi sepse 5 tetori nuk ishte një revolucion , por një riparim gjë që solli ndryshime të rëndësishme dhe të rëndësishme në Serbi, e cila atëherë ishte nën sanksionet e OKB-së për gati tetë vjet, e përjashtuar nga të gjitha institucionet ndërkombëtare, përfshirë Kombet e Bashkuara. Riparimet kishin të bënin me shfuqizimin e sundimit autokratik dhe jodemokratik të Millosheviçit, futjen e demokracisë, liritë civile dhe mediatike, daljen nga izolimi dhe kthimin në botë dhe organizatat ndërkombëtare. Kjo është ajo që Pesë Tetori premtoi dhe më së shumti e arriti, pa aftësinë për të vendosur shtetin e së drejtës. Ai krijoi një rend demokratik të pakonsoliduar dhe të paqëndrueshëm, me hesape të pazgjidhura me fqinjët, krime lufte dhe detyrime ndaj Tribunalit të Hagës. Suksesi më i madh ishte marrja e një kandidature për anëtarësim në BE. Dhe fakti që të gjithë të akuzuarit për krime lufte iu dorëzuan Tribunalit të Hagës.
5 tetori nuk ishte revolucion, ndaj nuk mund të kishte as ai 6 tetori, që do të ishte një lloj përgatitje radikale dhe shkëputje nga e kaluara. Lind pyetja se kush janë ata që thanë “6 tetori nuk ndodhi”. Ndoshta janë ata protestuesit e përflakur që u futën në Kuvend dhe imagjinuan se po ndodhte një revolucion dhe të nesërmen e kuptuan se nuk kishte revolucion në jetën e tyre.
Nëse e lëmë pas 5 tetorin, që ishte vërtet një hap përpara, por në vazhdimësi me politikën kombëtare të Millosheviq-Seselje, 6 tetori revolucionar mbijetoi si një ide e pezulluar. Si një mundësi e imagjinuar. Është 6 tetori. Nuk mund ta them këtë në emisionin me aktivisten e re. Ai 6 tetor iu la brezit të tij. Është në dorën e tyre të plotësojnë shkëputjen e humbur me sundimin e keq të së kaluarës në Serbi.
Shkruar per Pescanik nga: Vesna PESHIQ
