Barentsburg është një koloni minerare ruse në arkipelagun norvegjez të Svalbard, në mes të Oqeanit Arktik. Muret e ndërtesave janë zbukuruar me piktura murale nga epoka sovjetike, pijet lokale tarifohen në rubla, qyteti ende krenohet me një bust të Leninit . Në vitet 1920, danezët themeluan një vendbanim dhe ndërtuan një minierë dhe në vitin 1932 ia lanë koncesionin Bashkimit Sovjetik.
Sipas traktatit të vitit 1920, qeveria norvegjeze ka “sovranitet të plotë dhe absolut” mbi Svalbard në këmbim të të drejtave të barabarta për qytetarët e vendeve nënshkruese, përfshirë Rusinë. Pothuajse të gjithë 400 banorët janë rusë ose ukrainas. Barentsburg ka një kod postar norvegjez, numrat e telefonit fillojnë me një kod rajonal norvegjez. Por “Mirë se erdhe në Barentsburg” është shkruar në hyrje të portit me shkronja të mëdha të bardha në rusisht dhe flamujt rusë valëviten në ndërtesa, sipas British Guardian.
Jeta në qytetin e vogël ka ndryshuar në mënyrë drastike që nga pushtimi rus i Ukrainës. Deri vonë, banorët e Barentsburgut kishin marrëdhënie të mira dhe të përzemërta me fqinjët norvegjezë të Arktikut, orkestrat dhe koret e fëmijëve ishin mysafirë të njëri-tjetrit, u mbajtën gara shahu dhe të tjera. Konsulli i Përgjithshëm rus në Barentsburg Andrei Chemerilo udhëhoqi një paradë me dhjetëra automjete dhe helikopterë me flamuj rusë më 9 maj të këtij viti, kur Rusia feston fitoren e Bashkimit Sovjetik ndaj Gjermanisë naziste. Flamuri i “Republikës Popullore të Donetskut” shfaqet në një vendbanim të braktisur të minierave të epokës sovjetike.
Busti i Leninit (Foto: AFP)
Komunitetet e lidhura më parë, ruso-ukrainase dhe norvegjeze, janë ndarë. Bordi zyrtar rajonal i turizmit, Visit Svalbard, nuk promovon më udhëtimin në asnjë prej vendbanimeve ruse dhe shumica e operatorëve turistikë norvegjezë kanë ndaluar fare të marrin turistët atje. Ata që ende duan të shkojnë në Barentsburg, banorët e Longyearbyen zakonisht këshillojnë të fikin telefonat dhe laptopët e tyre – për të shmangur mbikëqyrjen e mundshme ruse, raporton Ronny Brunvoll , drejtor i Visit Svalbard.
Pothuajse të gjithë banorët e Barentsburgut janë punonjës të kompanisë shtetërore ruse Arktikugol. Që nga fillimi i pushtimit rus të Ukrainës, shumë ukrainas dhe rusë janë larguar nga Barentsburgu. Ata shkuan në kontinent, në Evropë ose në Longyearbyen të Norvegjisë. Aty u vendos gjithashtu ukrainasi Ivan Velichenko (36) . Ai punoi në zyrën turistike ruse në Barentsburg, por u largua për shkak të presionit pasi mori pjesë në demonstratat për helmimin e liderit të opozitës ruse Alexei Navalny .
Që atëherë, Velichenko ka ndihmuar shumë ukrainas të largohen nga Barentsburgu dhe të kërkojnë azil në Evropë. Pas shpërthimit të luftës, shumë filluan të largoheshin pasi nuk duruan, tregon ai. Kanë mbetur ende disa ukrainas në Barentsburg, me shumë mundësi pro-ruse. Gjegjësisht, një numër i madh i minatorëve mbërritën në Barentsburg nga Luhansk dhe Donetsk, të cilat Rusia i aneksoi arbitrarisht vitin e kaluar.
Shenjë paralajmëruese për arinjtë polarë (Foto: AFP)
The Guardian raporton se Norvegjia duket se po ndërmerr hapa për të forcuar kontrollin e saj mbi arkipelagun. Është e qartë se ka një tendencë në rritje drejt llojeve të ndryshme të kontrollit për ta bërë hapësirën “më norvegjeze”, thotë Dina Brode-Roger, një shkencëtare nga Universiteti i Leuven. Qeveria norvegjeze investon shumë para për të bërë të mundur jetën për njerëzit në arkipelagun Arktik.
Në pranverë, qeveria duhet të shpallë një plan të ri dhjetëvjeçar për rajonin: e ardhmja e kolonisë ruse në Svalbard ka të ngjarë të fokusohet në turizëm, jo në miniera, ndërsa për qeverinë në Oslo, theksi do të jetë në rritjen e pjesa e popullsisë norvegjeze të Svalbardit, dhe në këtë mënyrë reduktimi i ndikimit rus.
