Ndërsa publiku botëror është i zënë me luftën mes Izraelit dhe Hamasit, e cila kërcënon t’i vërë flakën botës, duket se konflikti midis Rusisë dhe Ukrainës, i cili ka më shumë se një vit e gjysmë, ka të paktën është harruar përkohësisht.
Njëzet muaj pas fillimit të pushtimit rus, rreth një e pesta e territorit të Ukrainës mbetet nën pushtimin rus. Dhjetëra mijëra ushtarë dhe civilë janë vrarë dhe presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky ndjen gjatë udhëtimeve të tij se interesi global për luftën është zbehur. Si dhe niveli i mbështetjes ndërkombëtare.
– Gjëja më e tmerrshme është se një pjesë e botës është mësuar me luftën në Ukrainë. Lodhja e luftës rrokulliset si një valë. E shihni në Shtetet e Bashkuara, në Evropë. Dhe ne shohim që sapo fillojnë të lodhen, ajo (lufta në Ukrainë) bëhet si një shfaqje për ta: “Unë nuk mund ta shikoj këtë përsëritje për herë të 10” – tha Zelensky.
Amerikanët gjithnjë e më pak për të financuar luftën në Ukrainë
Mbështetja publike për ndihmën ndaj Ukrainës ka qenë në rënie në SHBA prej muajsh dhe vizita e Zelensky në Uashington nuk bëri asgjë për ta ringjallur atë. Rreth 41 për qind e amerikanëve duan që Kongresi të sigurojë më shumë armë për Kievin, nga 65 për qind në qershor, kur Ukraina nisi një kundërofensivë të madhe, sipas një sondazhi të Reuters të kryer menjëherë pas largimit të Zelensky. Ajo ofensivë u zhvillua me një ritëm të mundimshëm dhe me humbje të mëdha, prandaj është gjithnjë e më e vështirë për Zelensky të bindë partnerët e tij se fitorja është afër. Me shpërthimin e luftës në Izrael, edhe mbajtja e vëmendjes së botës ndaj Ukrainës është bërë një sfidë e madhe.
“Ukraina nuk ka mundësi, Zelensky po mashtron veten”
Por besimet e Zelenskit nuk kanë ndryshuar. Pavarësisht pengesave të fundit në fushën e betejës, ai nuk ka ndërmend të heqë dorë nga lufta ose të kërkojë paqe . Përkundrazi, besimi i tij në fitoren përfundimtare të Ukrainës ndaj Rusisë shqetëson disa nga këshilltarët e tij.
– Po mashtron veten. Nuk kemi mundësi. Ne nuk po fitojmë. Por provo t’ia thuash këtë – thotë i zhgënjyer një nga bashkëpunëtorët e tij më të afërt për revistën Time.
Kokëfortësia e Zelensky, thonë disa nga ndihmësit e tij, ka dëmtuar përpjekjet e ekipit të tyre për të dalë me një strategji të re, një mesazh të ri. Ndërsa debatonin për të ardhmen e luftës, një çështje mbeti tabu: mundësia e negocimit të një traktati paqeje me rusët. Duke gjykuar nga sondazhet e fundit, shumica e ukrainasve do ta refuzonin një veprim të tillë, veçanërisht nëse do të sillte humbjen e ndonjë territori të pushtuar.
Zelensky mbetet kundër edhe një armëpushimi të përkohshëm. – Për ne do të thotë ta lëmë të hapur këtë plagë për brezat e ardhshëm – tha presidenti për Time.
Zelensky e përshkruan atë si një luftë vullnetesh dhe frikë se nëse rusët nuk ndalen në Ukrainë, luftimet do të përhapen përtej kufijve të saj.
– Kam jetuar me këtë frikë për një kohë të gjatë. Lufta e Tretë Botërore mund të fillojë në Ukrainë, të vazhdojë në Izrael dhe të zhvendoset prej andej në Azi, e më pas të shpërthejë diku tjetër”, tha Zelensky.
Ky ishte mesazhi i tij në Uashington: Ndihmoni Ukrainën të ndalojë luftën para se të përhapet dhe para se të jetë tepër vonë. Ai shqetësohet se audienca e tij nuk i kushton më vëmendje.
Rënie e numrit të rekrutëve, rritje e korrupsionit
Në fillim të luftës, ukrainasit u regjistruan masivisht në ushtri. Një degë e ushtrisë, e njohur si Forca e Mbrojtjes Territoriale, raportoi se kishte marrë 100,000 rekrutë të rinj në 10 ditët e para të luftës. Mobilizimi masiv u ushqye pjesërisht nga parashikimet optimiste nga disa zyrtarë të lartë se lufta do të fitohej në muaj, nëse jo në javë.
– Shumë menduan se mund të regjistroheshin për një turne të shpejtë dhe të merrnin pjesë në një fitore heroike – thotë një anëtar i ekipit të presidentit.
Tani rekrutimi është reduktuar ndjeshëm. Ndërsa përpjekjet për rekrutim janë intensifikuar në të gjithë vendin, historitë janë përhapur në mediat sociale të oficerëve ushtarakë që tërhiqnin burra nga trenat dhe autobusët dhe i dërgonin në front. Ata me mjete ndonjëherë japin ryshfet për të dalë nga shërbimi, shpesh duke paguar për një përjashtim mjekësor. Episodet e tilla të korrupsionit në sistemin e rekrutimit u përhapën aq shumë në fund të verës, sa që më 11 gusht, Zelensky shkarkoi drejtuesit e zyrave të rekrutimit në të gjitha rajonet e vendit.
Vendimi kishte për qëllim të sinjalizonte angazhimin e tij për të luftuar korrupsionin. Por sipas një oficeri të lartë ushtarak, masa rezultoi mbrapsht pasi rekrutimi pothuajse u ndal pa lidership. Zyrtarët e shkarkuar ishin gjithashtu të vështirë për t’u zëvendësuar, pjesërisht për shkak se reputacioni i zyrave të rekrutimit ishte dëmtuar dhe i lidhur me korrupsionin.
Në muajt e fundit, çështja e korrupsionit ka tensionuar marrëdhëniet e Zelenskiy me shumë nga aleatët e tij. Përpara vizitës së tij në Uashington, Shtëpia e Bardhë përgatiti një listë të reformave kundër korrupsionit që ukrainasit duhet të ndërmarrin. Një nga ndihmësit që udhëtoi me Zelensky në SHBA tha për Time se këto propozime synojnë majat e hierarkisë shtetërore.
– Nuk ishin propozime – thotë një këshilltar tjetër presidencial. – Këto ishin kushtet.
“Ata vjedhin sikur nuk ka nesër”
Për të adresuar shqetësimet amerikane, Zelensky ndërmori disa hapa dramatikë. Në fillim të shtatorit, ai shkarkoi ministrin e tij të mbrojtjes Oleksiy Reznikov , një anëtar i rrethit të tij të ngushtë i cili ishte nën vëzhgim për korrupsion në ministrinë e tij. Dy këshilltarë presidencialë thanë se ai nuk ishte i përfshirë personalisht në korrupsion. “Por ai nuk arriti të ruante rendin në ministrinë e tij,” thotë njëri, duke treguar çmimet e fryra që ministria po paguante për furnizime të tilla si palltot e dimrit për ushtarët dhe ushqimet.
Ndërsa lajmet për këto skandale u përhapën, presidenti dha urdhër të rreptë për stafin e tij për të shmangur më të voglin perceptim të vetëpasurimit.
– Mos blej asgjë. Mos bëni asnjë pushim. Thjesht uluni në tavolinën tuaj, jini të qetë dhe punoni – thotë një zyrtar.
Mes gjithë presionit për të çrrënjosur korrupsionin, supozohej se zyrtarët në Ukrainë do të mendoheshin dy herë përpara se të merrnin ryshfet ose të mblidhnin fonde shtetërore. Megjithatë, doli se nuk ishte kështu.
– Njerëzit vjedhin sikur nuk ka nesër – tha një nga këshilltarët e Zelenskit për Time.
Putini fërkon duart
E gjithë kjo, natyrisht, është në dobi të Rusisë dhe presidentit të saj, Vladimir Putin. Putini përshëndeti me gëzim devijimin e vëmendjes nga krimet e luftës dhe lodhjen defakto të Perëndimit nga ndihma ndaj Ukrainës.
Arsyeja më e dukshme pse ky shpërthim i ri në Lindjen e Mesme vjen në kohën e duhur për presidentin rus është se aleatët e Ukrainës po kthehen në luftë në Izrael, ashtu si Rusia po rinis ofensivën e saj në Donbas.
Ditët e fundit, forcat ruse kanë bombarduar pa pushim zonën përreth Avdiyivka, një qytet me 30,000 banorë që tani numëron më pak se 2,000.
Ukraina po i mbaron dalëngadalë opsionet. Pa ndihmën perëndimore, pyetja është se sa gjatë do të jenë në gjendje të rezistojnë.
