Natyra globale e ekonomive dhe e tregjeve e bën shumë të vështirë zbatimin e sanksioneve që Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e saj vendosën në përgjigje të pushtimit rus të Ukrainës. Tavani i çmimit për naftën ruse praktikisht nuk respektohet më , dhe ka ende produkte të naftës që janë edhe më të vështira për t’u gjurmuar.
Departamenti Amerikan i Mbrojtjes, i cili bleu produkte nafte nga kompania greke e rafinimit Motor Oil Hellas, nuk e dinte se fuçitë ruse po derdheshin në anijet dhe avionët e saj në bazat evropiane. Në fund të fundit, Motor Oil Hellas, e cila ka kontrata me Pentagonin, ndaloi zyrtarisht blerjen e naftës dhe produkteve të naftës nga Rusia pasi Shtetet e Bashkuara vendosën një embargo në mars 2022. Në fakt, Washington Post (WaPo) zbuloi se produktet e naftës vazhduan të derdhen në rafineritë e kompanisë në bregun e detit Egje. Vetëm se tani ata ndryshuan pronarë përgjatë rrugës dhe kaluan përmes terminalit turk Dortyol në qytetin me të njëjtin emër Dortyol, duke u përzier në magazinë me karburant nga vende të tjera.
Kështu, në të paktën pesë raste këtë vit, karburanti Rosneft, pasi u ngarkua në një cisternë në Detin e Zi, u ble nga Fossil Trading FZC nga Emiratet e Bashkuara Arabe. Më pas pronësia i kaloi një kompanie shtetërore turke dhe ngarkesa u dorëzua në Dortyol.
WaPo mblodhi të dhëna për transportin dhe informacionin tregtar, dhe ekspertët e industrisë që e studiuan atë dhe kishin një kuptim të thellë të rrugëve nëpër të cilat transportohen nafta dhe produktet e naftës konfirmuan se mallrat ruse përbënin një pjesë të madhe të përzierjeve të marra nga Motor Oil Hellas.
“Nuk mund të konkludoj ndryshe,” tha Robert Auers, analist i tregut të produkteve të naftës në RBN Energy.
Sipas kushteve të embargos, përdorimi i naftës ruse është i mundur vetëm nëse ajo, pasi është larguar nga Rusia, i është nënshtruar më pas përpunimit të thellë dhe kthehet në një lëndë djegëse tjetër. Në këtë rast, produkti i ri etiketohet si i prodhuar në vendin ku është kryer përpunimi, thonë ekspertët. Megjithatë, sipas tyre, Dortyol nuk është i përfshirë në një përpunim të tillë dhe pronarët e terminalit konfirmuan se ata “nuk janë të lidhur drejtpërdrejt as me procesorin dhe as me prodhuesin”.
“Sanksionet janë shumë të qarta në këtë drejtim,” shpjegoi Alan Gelder, nënkryetar i naftës, rafinimit dhe petrokimikeve në Wood Mackenzie. “Nafta duhet të rafinohet dhe modifikohet shumë. Kjo nuk po bëhet në këtë rast”.
Gjatë dy viteve të fundit, Dortyol mori 5.4 milionë fuçi naftë nga deti, 3.5 milionë prej tyre nga Rusia, sipas të dhënave të analizuara nga WaPo nga regjistrat e anijeve dhe informacionet tregtare nga Refinitiv.
Që nga shkurti i vitit 2023, kur hyri në fuqi embargoja evropiane ndaj produkteve të naftës, furnizimet me naftë Dortyol nga Rusia arritën në 2.7 milionë, ose më shumë se 69% të vëllimit të përgjithshëm të këtij karburanti të marrë nga terminali. Në të njëjtën kohë, Dortyol dërgoi 7 milionë fuçi naftë për klientët në të njëjtën periudhë, nga të cilat 4.2 milionë ishin nga Motor Oil Hellas. Nafta Dortyol përbënte 56% të këtij karburanti të marrë nga rafineria greke.
Që nga marsi i vitit 2022, kur Shtetet e Bashkuara vendosën një embargo, Pentagoni ka nënshkruar kontrata të reja me Motor Oil Hellas për më shumë se 1 miliard dollarë. Nuk është e mundur të përcaktohet sasia e saktë e naftës ruse në produktet e naftës që blen Pentagoni. WaPo thekson.
Jo vetëm Departamenti Amerikan i Mbrojtjes mori karburant nga përbërësit rusë. Që nga shkurti i këtij viti, Motor Oil Hellas ka dërguar më shumë se 1 milion fuçi karburant aviacioni për qeveritë dhe kompanitë në Itali, Francë, Spanjë dhe MB.
Autoritetet turke nuk po përpiqen të luftojnë praktikën e kalimit të fuçive ruse si të huaja, thotë George Voloshin, një ekspert i krimeve financiare në Shoqatën e Specialistëve të Çertifikuar kundër Pastrimit të Parave:
Ata nuk kanë asnjë nxitje. Kjo është një tregti shumë fitimprurëse, duke sjellë para në Turqi, e cila është në marrëdhënie të mira me Rusinë.