Mbreti Abdullah II i Jordanisë botoi një publikim në The Washington Post. Këtu është përkthimi i saj.
Prej më shumë se një muaji, lufta në Gaza ka përçarë botën, me ndarje të thelluara dhe të rënduara nga emocionet e forta. Dy narrativa, palestineze dhe izraelite, vuri kundër njëri-tjetrit demonstruesit, mediat, fetë, popujt dhe rajonet. Në vazhdën e këtyre përplasjeve, vetë morali, vlerat themelore njerëzore që duhet të ndjekim, u bë e dyshimtë.
Pra, le të fillojmë me gjënë kryesore. Mijëra viktimat në Izrael, Gaza dhe Bregun Perëndimor ishin kryesisht civilë.
Më 7 tetor, Izraeli u trondit dhe u traumatizua thellë nga pushtimi i Hamasit dhe vrasja e më shumë se 1000 izraelitëve, përfshirë gra dhe fëmijë. Që atëherë, më shumë se 11,000 palestinezë kanë vdekur nën granatimet pa dallim izraelite të Rripit të Gazës. Trupat e mijëra fëmijëve shtrihen nën rrënojat e shtëpive, shkollave dhe spitaleve të Gazës. A mundet njerëzimi që ndajmë të gjithë ne të tolerojë një mizori të tillë, këto vrasje? Vuajtja e sotme njerëzore dhe paqëndrueshmëria globale duhet të na motivojnë të mbajmë standardet e njerëzimit derisa të sigurohemi që morali të mbizotërojë.
Të gjithë liderët duhet të njohin përgjegjësinë e tyre për këtë krizë, sado e tmerrshme të jetë ajo. Të gjithë duhet të kujtojmë dhe diskutojmë ngjarjet që bënë të mundur tragjeditë e sotme në mënyrë që të përpiqemi të parandalojmë një zhvillim të rrezikshëm në situatën e minierës. Diskutimi duhet të fillojë me njohjen se ne duhet t’i japim fund kësaj lufte brutale, të arrijmë trajtimin njerëzor të njerëzve dhe, së fundi, të pranojmë se veprimi ushtarak nuk mund të konsiderohet një rrugë drejt fitores për askënd – dhe sigurisht që nuk mund të konsiderohet moralisht e justifikueshme.
Nuk mund të mos besoj se edhe palestinezët edhe izraelitët duan të njëjtën gjë: paqen. Ata nuk janë monstra; ata nuk ëndërrojnë për vuajtjet dhe vdekjen e njerëzve të tjerë.
Por, ashtu si izraelitët, palestinezët kanë të drejtën për një jetë me dinjitet, siguri dhe respekt, si dhe një shtet të pavarur, sovran dhe të qëndrueshëm. Por për gati 20 vjet, veprimet e njëanshme të Izraelit minuan procesin e paqes dhe shkelën parimet e Marrëveshjes së Oslos , e cila premtonte paqe dhe siguri bazuar në parimin e dy shteteve.
Në vend të kësaj, hap pas hapi, në kundërshtim me ligjin ndërkombëtar, territoret palestineze u ndanë në enklava të vogla dhe të izoluara. Izraeli ka trefishuar numrin e “vendbanimeve” të tij në tokat që marrëveshjet e njohura do të bëheshin pjesë e një shteti palestinez. Banorët e Jeruzalemit u dëbuan nga shtëpitë e tyre. Faltoret myslimane dhe të krishtera u sulmuan dhe besimtarët u persekutuan. Gjatë operacionit aktual izraelit, 60% e popullsisë së Gazës, ku jetojnë 2.3 milionë palestinezë, janë detyruar të largohen nga shtëpitë e tyre.
Viktima të këtij dënimi kolektiv janë familjet e Gazës, të cilat nuk kanë ku të fshihen. Asnjë spital, asnjë shkollë, asnjë ndërtesë e OKB-së nuk është më e sigurt. Dhe mos bëni gabim: banorët e Gazës nuk do të largohen nga shtëpitë e tyre vetëm sepse ua thonë fletëpalosjet ose mesazhet me tekst. Ata e dinë se largimi do të thotë të humbasësh shpresën, dinjitetin dhe mundësinë për t’u kthyer në tokën e tyre. Ata e kanë parë këtë të ndodhë me palestinezët e tyre dhe me paraardhësit e tyre gjatë shtatë dekadave të fundit të këtij konflikti.
“Tërheqja” e Izraelit nga Gaza 18 vjet më parë nuk ishte një kontribut për zgjidhjen me dy shtete, por më tepër një parandalim i një zgjidhjeje të tillë. Përkundrazi, ajo ka çuar në ndarje, në mohimin e ekzistencës së një shteti palestinez, në mohimin e një partneri të vetëm palestinez.
Një udhëheqje izraelite që nuk është e gatshme të angazhohet për paqen përmes një zgjidhjeje me dy shtete, nuk do të jetë në gjendje t’i sigurojë popullit të saj sigurinë që u nevojitet.
Izraelitët nuk mund të vazhdojnë jetën e tyre normale: është e pamundur të sigurohet vetëm siguria e tyre ndërsa palestinezët jetojnë në varfëri dhe padrejtësi. Pa një zgjidhje politike, premtimi për një të ardhme paqësore do të mbetet një premtim për izraelitët dhe palestinezët.
A ka ndonjë alternativë realiste ndaj parimit të dy shteteve? Është e vështirë të imagjinohet diçka e tillë. Nëse zbatohet parimi i një shteti në të cilin bashkëjetojnë hebrenjtë dhe arabët, identiteti izraelit do të duhet gjithmonë të konkurrojë me identitetet arabe dhe të tjera. Nëse palestinezët nuk do të kenë shtet, do të privohen nga të drejtat dhe dinjiteti kombëtar.
Nëse status quo-ja vazhdon, e ardhmja do të vazhdojë të përcaktohet nga një luftë narrativash: kush ka të drejtë të urrejë dhe të drejtën të vrasë. Axhendat dhe ideologjitë e liga politike do të përpiqen të shfrytëzojnë fenë. Ekstremizmi, hakmarrja dhe urrejtja do të përkeqësohen jo vetëm në rajon, por në mbarë botën.
Zgjidhja e konfliktit aktual do të jetë një pikë kthese për të gjithë globin. Një përpjekje e përbashkët ndërkombëtare për të zhvilluar një arkitekturë rajonale paqeje, sigurie dhe prosperiteti të ndërtuar mbi një paqe palestinezo-izraelite të bazuar në një zgjidhje me dy shtete është një prioritet.
Drejtuesit përgjegjës duhet të japin rezultate, duke filluar nga sot. Kjo punë nuk do të jetë e lehtë, por është e nevojshme. Nuk mund të ketë fitues në masakrën që pason.
E përsëris: askush nuk do të fitojë nëse palestinezëve nuk u jepen të drejtat dhe shteti i tyre. Vetëm një rezultat i tillë i përballjes do të jetë një fitore e vërtetë për botën – si për palestinezët ashtu edhe për izraelitët.
Dhe kjo do të ishte një fitore për mbarë njerëzimin.
