Çmimet e larta të naftës, të cilat ndihmuan ekonominë ruse të shmangte kolapsin pas fillimit të luftës, janë lënë pas. Vitin e kaluar, eksportet ruse arritën në 422.7 miliardë dollarë – 169.4 miliardë dollarë (pothuajse 30%) më pak se në vitin rekord të 2022 (592.1 miliardë dollarë) – ky është vlerësimi paraprak i Bankës Qendrore. Ky është minimumi që nga viti 2020 dhe nëse përjashtojmë vitin pandemik, atëherë që nga viti 2018.
Në të njëjtën kohë, importet u rritën me 27.9 miliardë dollarë (10%) dhe u kthyen në nivelin e paraluftës – 304.4 miliardë dollarë, si në vitin 2021. Ky ishte faktori kryesor në rënien e bilancit të llogarisë korrente të bilancit të pagesave – pothuajse 5 herë nga 238 miliardë dollarë në 2022 në 50.2 miliardë dollarë.
Sipas Ministrisë së Financave, çmimi mesatar i markës kryesore të naftës ruse, Urals, në vitin 2023 ishte 17% më i ulët se një vit më parë: 63 dollarë për fuçi kundrejt 76,1 dollarë në 2022. Eksportet e gazit gjithashtu u shembën: rezultat i luftës së gazit lëshuar nga Kremlini me Evropën Pati një humbje pothuajse të plotë të tregut kryesor të eksportit. Embargoja evropiane i detyroi minatorët e qymyrit të kalonin në tregjet aziatike, por ata hasën probleme gjatë eksportimit të qymyrit, shkruan Banka Qendrore duke iu referuar kompanive të qymyrit: “Humbje të prekshme po pësojnë rajoni më i madh i qymyrit në vend – Kuzbass, ku rënia në eksporte, e cila ka vijuar për dy tremujorë radhazi, tashmë ka sjellë një reduktim të prodhimit në muajt gusht-tetor mesatarisht me 5% në muaj. Planet për eksportin e qymyrit nuk janë përmbushur për shkak të mungesës së kapaciteteve transportuese.” Probleme ka edhe në industri të tjera.
Sipas Rosstat, gjatë 10 muajve, të ardhurat nga të gjithë artikujt kryesorë të eksportit u ulën, përveç ushqimit: ajo solli 36 miliardë dollarë në periudhën janar-tetor – 9.1% më shumë se një vit më parë. Ndryshe, rënia ka lëvizur nga 13% te metalet në 23% te makineritë dhe pajisjet dhe 37% te kimikatet. Eksportet kryesore të lëndëve të para ranë me 35% (produkte minerale – këtu përfshihet nafta dhe gazi).
Rënia e eksporteve nuk pengoi rritjen e mjeteve të huaja. Përkundër të gjitha përpjekjeve të autoriteteve – fillimisht joformale dhe më pas direktive, në formën e një dekreti presidencial për kthimin dhe shitjen e detyrueshme të shumicës së të ardhurave valutore të eksportuesve më të mëdhenj, aktivet e huaja u rritën me 38.3 miliardë dollarë gjatë vitit ( një vit më parë rritja ishte 101.5 miliardë dollarë). Ndikimi kryesor ishte akumulimi i fondeve të rezidentëve në llogaritë dhe depozita të huaja, rritja e “investimeve të tjera” në formën e borxhit për shlyerjet e papërfunduara të tregtisë së jashtme, si dhe rritja e investimeve direkte, liston Banka Qendrore.
Këto të dhëna mund të rishikohen ende. Për shembull, një muaj më parë, Banka Qendrore sqaroi vlerësimin për eksportet e tetorit, duke e ulur atë me më shumë se 10%: nga 37.2 miliardë dollarë në 33 miliardë dollarë dhe tani është 34.3 miliardë dollarë.
Këtë vit, Banka Qendrore parashikon një rritje të lehtë të eksporteve – në 441 miliardë dollarë, me një ulje të lehtë të importeve – në 292 miliardë dollarë./Kosovatimes/
