Alexei Navalny vdiq në fillim të shkurtit në burgun rus të Arktikut, ku po vuante dënimin me 19 vjet burg. “Kolonia Penale IK-3” njihet si “Ujku Polar” dhe është burgu më i rreptë në Rusi, ku dërgohen vetëm të dënuarit për krimet më të rënda. Që nga marsi i vitit 2021, burgu drejtohet nga Vadim Kalinin, i cili, meqë ra fjala, akuzohej për vepra penale. Ja kush është kreu i vendit famëkeq ku vdiq kritiku më i madh i Vladimir Putinit dhe si është burgu i “Ujkut Polar”.
Duke cituar rrjedhjet nga Ministria e Punëve të Brendshme, botimi i bazuar në Telegram “Mozhem Obyastnit” njoftoi se në vitin 1999, Kalinin u akuzua për një krim – shpërdorim detyre me pasoja të rënda, por u amnistua.
Dy ish të burgosur të burgut të lartpërmendur i thanë Medusa-s se në fillim të viteve 2000, Kalinin punonte si zëvendës shef për sigurinë dhe operacionet në një tjetër koloni penale në rajon: IEVP Nr. 8.
“Para tij, IK-8 ishte nën rregullat e “hajdutëve”, pastaj ai (Kalinin) erdhi dhe e ktheu atë në një regjim “të kuq”, tha një burim për Kalinin. “Red” është një term zhargon që përdoret për të përshkruar një burg rus ku qeveria ka kontroll total.
Sipas poralit të lartpërmendur, Kalinin u detyrua të jepte dorëheqjen në vitin 2011 pasi u hetua për gjoja zhvatje të parave nga të burgosurit, por çështja penale kundër tij më pas u “mbulua”.
“Nuk mund të bëhesh kurrë drejtor burgu pa miratimin e FSB-së, veçanërisht në fshatin Harp,” i tha Medusa një ish-i burgosur.
Ish të burgosurit e IK-8 dhe IK-3 e quajtën Kalinin një “grabitqar gjakatar” dhe një “maniak të plotë” dhe pretenduan se “asnjë ligj nuk zbatohet për të”.
Ujku polar
Por IK-3 ishte i njohur për kushtet e tij të vështira edhe para se Kalinin të bëhej gardian. Në vitin 2013, për shembull, një video e të burgosurit IK-3 që tregonte incidente të shumta të abuzimit me të burgosurit, duke përfshirë rojet e burgut duke rrahur dhe përdhunuar të burgosurit me shkopinj, u zbulua në internet. Pasi Alexei Navalny u transferua në IK-3 në dhjetor 2023, themeluesja e “Rusia pas hekurave” Olga Romanova tha se të burgosurit iu nënshtruan formave të ndryshme të torturës.
Në korrik të vitit 2023, ka filluar procedimi penal ndaj katër ish-punonjësve të IK-3. Dy prej tyre akuzohen për vrasje me paramendim, ndërsa dy të tjerët për shpërdorim detyre dhe vrasje me paramendim.
Kjo koloni burgu ndodhet 1900 kilometra në verilindje të Moskës, në rajonin Yamalo-Nenets, shumë mbi Rrethin Arktik. Kushtet janë shumë të vështira, dhe temperatura mesatare e dimrit është minus 20 gradë Celsius.
“IK-3” është famëkeq për dënimin kolektiv: të burgosurit përshkruanin se ishin ndëshkuar për kundërvajtje të të tjerëve duke u detyruar të qëndronin jashtë pa pallto në dimër, dhe ata që nuk qëndronin pa lëvizur u laheshin me ujë të ftohtë. Bora mbulon tokën në atë zonë për muaj të tërë dhe rreth majit, kur temperatura ngrihet mbi zero, formohet llucë.
Gjatë verës, të burgosurit detyrohen të jenë të zhveshur deri në bel në tufa mushkonjash. Me verën vijnë ditë të gjata pa natë, dhe në dimër në një pjesë të ditës, në rastin më të mirë, është vetëm muzg – nuk ka diell. E gjithë kjo sjell një dëmtim të rëndë fizik.
Burgjet ruse kanë një histori të gjatë torturash, fizike dhe psikologjike. Të burgosurit abuzohen shpesh nga të burgosur të tjerë që kanë marrëdhënie miqësore me administratën e burgut dhe rregullat e burgut që janë të pamundura për t’u ndjekur i shtojnë vuajtjet.
Vetë sistemi federal i burgjeve të Rusisë vlerëson se 1,400 deri në 2,000 njerëz në vit kanë vdekur në burgje gjatë pesë viteve të fundit. Shkaku numër një është “arresti kardiak”.
Avokatët e dyshojnë këtë: “Ata mund të maskojnë çdo gjë si “arrest kardiak” – madje edhe vetëvrasje apo vrasje nga të burgosur apo gardianë të tjerë,” thotë avokatja Irina Birikova.
Në përvojën e saj, është pothuajse e pamundur të kapërcehen pengesat e krijuara nga sistemi i burgjeve nëse autoritetet nuk duan që shkaku i vdekjes të konfirmohet në mënyrë të pavarur.