Një luftë në shkallë të gjerë në Ukrainë po i pengon miqtë e ngushtë të Vladimir Putin të bëjnë biznes në gadishullin e aneksuar të Krimesë. Prandaj, ata po vijnë me mënyra të reja për të fituar para. Si shpërblim për besnikërinë e tyre, njerëzit nga rrethi i liderit autoritar rus bëhen pronarë të kantinave të Krimesë, shtëpive të konviktit, vilave shtetërore dhe kompanive të telekomit.
Në Krimenë e pushtuar nga Rusia, ata do të rindërtojnë aeroportin e Simferopolit. Për këto qëllime do të shpenzohen 2.5 miliardë rubla (rreth 27 milionë dollarë). Puna do të zgjasë deri në tetor 2025. Urdhri përkatës u nënshkrua nga kreu i administratës së pushtimit të gadishullit, Sergei Aksenov, në fillim të majit.
Aeroporti, i cili u hap gjashtë vjet më parë dhe është mbyllur që nga fillimi i pushtimit të plotë të Ukrainës nga trupat ruse, do të mbrohet “nga aktet e ndërhyrjes së paligjshme në aktivitetet e tij” gjatë një viti e gjysmë të ardhshëm. Për të arritur këtë do të ndërtohet një gardh i ri rreth aeroportit. Ata donin të zëvendësonin gardhin rreth perimetrit të aeroportit në vjeshtën e vitit 2018. Ishte planifikuar të ndërtohej një gardh i ri çeliku 2.4 metra i lartë, me tela me gjemba, një sistem video survejimi, sensorë që raportonin hyrje të paautorizuar, një panel kundër minimit, si dhe krijimi i postblloqeve të reja, etj. Kjo nuk u bë atëherë. por papritmas, në mes të luftës, ndërtimi u vendos të vazhdonte dhe zbatimi i tij iu transferua PJSC Mostotrest. Ai është përfshirë në punë përmes procedurës për identifikimin e një kontraktori të vetëm, pra pa konkurs. Në vitin 2020, autoritetet e Krimesë të emëruara nga Moska i dhanë të drejtën për të zgjedhur kontraktorët për të kryer porosi të mëdha të infrastrukturës sipas gjykimit të tyre. Kjo u bë, me sa duket, në mënyrë që njerëzit e afërt me Kremlinin dhe kompanitë e tyre të merrnin kontrata. Përfituesi përfundimtar i Mostotrest është miliarderi Arkady Rotenberg, i cili merr rregullisht porosi të mëdha ndërtimi.
Pasi filloi aneksimi i Krimesë, trafiku i rregullt i pasagjerëve midis gadishullit dhe Ukrainës kontinentale u ndal. Krimea lidhej me botën e jashtme vetëm me një traget që kalonte përmes ngushticës Kerç dhe aeroportit Simferopol. Në vitin 2018, aeroporti hapi një kompleks të ri terminali dhe rinovoi pistën e vjetër. Pak më vonë, një tjetër pistë u rindërtua. Ai do të vihej në funksion në korrik 2022, por në atë kohë aeroporti ishte mbyllur për shkak të luftës. Aeroporti i Krimesë atëherë u njoh si një nga më të mirët, dhe tani janë ndarë 2.5 miliardë rubla shtesë për rindërtimin e gardhit. Është e qartë se puna e nisur në vitin 2018 ende nuk ka përfunduar.
Ushqyes i Krimesë
Rindërtimi i aeroportit të sapondërtuar është vetëm një justifikim për të lejuar njerëzit nga rrethimi i Vladimir Putinit të fitojnë para, thotë politologia e Krimesë, Evgenia Goryunova : “Kjo është një mënyrë për të “ushqyer” njerëzit tanë për shkak të humbjes së tyre sanksione, kështu që ata duhet të mbështeten aq shumë me urdhërat e qeverisë.”
Sipas Goryunova, ka dy arsye pse oligarkët rusë fitojnë para në Krime. “Së pari, ka urdhra feudalë, të cilët karakterizohen nga një sistem “ushqimi” i atyre që janë afër Putinit kanë marrë pronat e tyre këtu, kontrollojnë flukse të caktuara, dhe kështu me radhë, është më e lehtë të privosh buxhetin rus. Arsyeja e dytë: lufta do të fshijë gjithçka. Kremlini e kupton “që ata po humbasin Krimenë, kështu që askush nuk do të pyesë për gardhin rreth aeroportit, në rastin më të mirë, [trupat ruse] do të shpërthejnë [aeroportin]. , siç bëjnë gjithmonë, dhe nuk do të ketë nevojë për të demonstruar këtë gardh”, thotë eksperti.
Ekonomisti ukrainas Alexander Khmelevsky nuk përjashton që një skemë korrupsioni e krijuar mirë është zhvilluar rreth aeroportit të Simferopolit. “Paratë për përmirësimin ndahen në kuadër të programit të synuar federal, pse ata vazhdojnë t’i investojnë ato në aeroport dhe jo në objekte të tjera, megjithatë, si zyrtarët lokalë, ashtu edhe njerëzit në qeverinë ruse, sipas të gjitha gjasave. ekziston një sistem i vendosur për shpërndarjen e parave posaçërisht në aeroport. Prandaj, zyrtarët nuk shqetësohen për krijimin e skemave të reja korruptive dhe vazhdojnë të rindërtojnë aeroportin Granatimet janë edhe më të mira për administratën e pushtimit.
Analisti politik dhe avokati ukrainas Dmitry Franchuk sheh gjithashtu një komponent korrupsioni në projekt: “Alokimi i fondeve për rindërtimin e gardhit, i cili ndoshta nuk është një nevojë urgjente, mund të jetë një mënyrë për të vjedhur fondet buxhetore”.
Në të njëjtën kohë, sipas tij, rusët mund të kenë frikë për sigurinë e aeroportit, i vendosur në zonën e vijës së parë. Për më tepër, për administratën pushtuese, kjo është një mundësi për të nxitur industrinë e ndërtimit në gadishull, e cila është në stanjacion për shkak të një lufte në shkallë të gjerë.
“Ndërtimi i gardhit mund të jetë pjesë e një përpjekjeje për të mbajtur kontrollin e aeroportit dhe zonës përreth. Gardhi i ri është i nevojshëm për të parandaluar hyrjen e personave të padëshiruar ose ngarkesave. Kjo mund të jetë veçanërisht e rëndësishme duke pasur parasysh militarizimin e Krimesë nga Rusia dhe Afërsia me zonën e luftës në Ukrainë. Projekti mund të jetë gjithashtu një mënyrë për të stimuluar industrinë e ndërtimit në Krime, e cila ka vuajtur nga sanksionet dhe pasiguria ekonomike Franchuk.
Sipas ekspertit, Vladimir Putin u shpërndan kontratat në Krime miqve dhe bashkëpunëtorëve të tij në mënyrë që t’i “shpërblejë ata në kontekstin e sanksioneve dhe presionit ndërkombëtar ndaj Rusisë dhe në këtë mënyrë të ruajë besnikërinë e tyre”. Në të njëjtën kohë, qëllimi i Putinit është të nënshtrojë më tej klasën oligarkike: “Varësia e elitës nga kontratat qeveritare i bën ata më të përshtatshëm për të zbatuar urdhrat e tij.”
Kush po ndërton Krimenë
Kompanitë e lidhura me Arkady Rotenberg dhe miq të tjerë të Putinit kanë qenë aktive në Krime që nga aneksimi i paligjshëm i saj në 2014. Këtu janë vetëm disa nga shembujt më të mrekullueshëm.
Në janar 2015, kontrata për ndërtimin e një ure në ngushticën e Kerçit shkoi për Stroygazmontazh LLC me qendër në Rotenberg pa konkurs. Kompania, e cila në atë kohë i përkiste oligarkut, fitoi të paktën 227.9 miliardë rubla (rreth 2.54 miliardë dollarë me kursin aktual të këmbimit) nga ky projekt. Pasi ura u vu në punë, Mosotrest PJSC e Rotenberg mori 900 milionë rubla (rreth 10 milionë dollarë) sipas një kontrate dyvjeçare për shërbimin e pjesës automobilistike të vendkalimit të transportit. Për ndërtimin e urës së Kerçit, Rotenberg iu dha edhe titulli Hero i Punës.
Mostotrest u bë një nga pjesëmarrësit në ndërtimin e një marine jahti në Gjirin Balaklava. Në veçanti, kompania është e angazhuar në rindërtimin e dy argjinaturave – Tavricheskaya dhe Nazukina. Vlera e kontratës është 9.4 miliardë rubla (rreth 102 milion dollarë). Një kompani tjetër nga perandoria e biznesit të Rotenberg, Cypress LLC, filloi ndërtimin e një zone kumari në fshatin Katsiveli në bregun jugor të Krimesë. Krijimi i tij u njoftua në vitin 2019. Sidoqoftë, projekti ngeci dhe në vitin 2023 u bë e ditur se e drejta për të ndërtuar një zonë të lojërave të fatit iu kalua strukturave të ish-ministrit të Bujqësisë së Federatës Ruse dhe ish-guvernatorit të Territorit të Krasnodarit Alexander Tkachev.
Gjatë një lufte në shkallë të gjerë, Moska urdhëroi Almaz LLC, e lidhur me Rotenberg, të ndërtonte një rezervë hekurudhore për Urën e Kerçit – një linjë e re që do të kalonte nëpër territoret e okupuara të Ukrainës dhe do të lidhte Krimenë me Rostov-on-Don.
Miqtë e tjerë të Putinit nuk janë shumë prapa Rotenbergut. Kompania Stroytransgaz, e cila i përket miliarderit Gennady Timchenko, u zgjodh si kontraktore për ndërtimin e një grupi kulturor në Kepin Khrustalny në Sevastopol. 120 miliardë rubla (rreth 1.3 miliardë dollarë) u ndanë nga buxheti federal për zbatimin e këtij projekti. Paratë u shpenzuan për ndërtimin e një teatri të operës dhe baletit, një shkollë koreografike dhe një qendër muze. Fillimisht, Stroygazmontazh i Rotenberg mori kontratën, por më pas u transferua në strukturat e Timchenko.
Në vitin 2020, Stroytransgaz OJSC mori një urdhër për të projektuar një rezidencë gjatë gjithë vitit për forumin rinor Tavrida. Objekti është ndërtuar në zonën e mbrojtur të monumentit natyror të Gadishullit Meganom, i cili ka shkaktuar dëme në kompleksin natyror.
Oligarkët përdorin një pjesë të parave që fitojnë nga kontratat e qeverisë për të paguar për luftën e Putinit në Ukrainë. Në veçanti, SHA Sanatorium Ai-Petri, në pronësi të Arkady Rotenberg, financon kompaninë private ushtarake Convoy. Dihet se ky grup është në varësi të guvernatorit të Krimesë të emëruar nga Moska Sergei Aksenov, por në të njëjtën kohë përbëhet nga ish-luftëtarë të PMC Wagner.
Shpërblimi për besnikëri
Familjet e afërta me Vladimir Putin jo vetëm që marrin kontrata, por edhe shpërndajnë mes tyre pronat e Krimesë që autoritetet ruse ua kanë kërkuar ilegalisht pronarëve të mëparshëm ukrainas.
Kështu, Arkady Rotenberg fitoi pesë sanatoriume të mëdha të Krimesë: Dulber, Zhemchuzhina, Ai-Petri, Miskhor dhe Fortuna, si dhe kompaninë e telekomunikacionit Krymtelecom (pas aneksimit, ajo mori asetet e operatorëve të telekomit ukrainas Ukrtelecom ” dhe “Kyivstar”). Rotenberg mori gjithashtu një pjesë të bregut të detit në Kepin Sarych, ku vendosi të ndërtojë një pallat për vete.
Aktivitetet e biznesit të Rotenberg nuk janë të kufizuara në Krime. Ai blen prona në Kaukaz, Siberi dhe rajone të tjera të Rusisë gjithashtu merr kontratat më fitimprurëse të qeverisë në qoftë se ishte iniciativa e tij apo vetë Putini është i interesuar për këtë, është e vështirë të thuhet se Rotenberg është vetëm pronari nominal i pasurive të paluajtshme të Krimesë, ndërsa Putini është pronari i vërtetë”, thotë ekonomisti Alexander. Khmelevsky.
Genadi Timchenko dhe një mik tjetër i Putinit, Yuri Kovalchuk, përmes bankës së sanksionuar Rossiya, të cilën ata zotëronin, u bënë pronarë të ndërmarrjeve kryesore të prodhimit të verës në Krime: shoqata Massandra, fabrikat Inkerman dhe Novy Svet.
Kovalchuk u bë gjithashtu pronari de fakto i të njëjtit aeroport të Simferopolit, gardhit rreth të cilit do të ndërtojë kompania e Rotenberg. Kompanitë në pronësi të tij vepruan si bashkëinvestitore në rindërtimin e aeroportit. Për këtë, miliarderi, i cili quhet “arkëtari i Putinit”, mori 100% të Simferopol International Airport LLC, kompania administruese e portit ajror.
Për më tepër, Kovalchuk bleu konviktin “Cape Aya” afër Sevastopolit (deri në vitin 2014 ky vend quhej “dacha e Yanukovych”) dhe ish-dacha shtetërore e Brezhnev “Wisteria” në afërsi të Jaltës.
