Franca do të presë liderët botërorë, përfshirë presidentin ukrainas, Volodymyr Zelensky, për të shënuar 80-vjetorin e Ditës D, apo zbarkimin e trupave aleate në Normandi.
Rusia nuk është ftuar në përkujtimet e 6 qershorit për shkak të luftës së saj të vazhdueshme në Ukrainë.
Ceremonitë nderojnë ushtarët që luftuan dhe vdiqën gjatë zbarkimit të aleatëve të vitit 1944 që kontribuuan në humbjen e Gjermanisë naziste.
Por, me kalimin e viteve, tubimet kanë marrë një dimension diplomatik me krerët e shteteve të mbledhur së bashku për të trajtuar çështje të nxehta gjeopolitike.
Presidenti francez nuk e ka përjashtuar mundësinë e dërgimit të ushtarëve në Ukrainë, pavarësisht kundërshtimit nga vendet e tjera të NATO-s dhe kritikave të forta nga Moska, e cila ka paralajmëruar kundër një lëvizjeje të tillë, duke argumentuar se do të përshkallëzonte në mënyrë dramatike konfliktin.
Biden do të takohet me presidentin ukrainas, Volodymyr Zelensky, gjatë ceremonive dhe pritet të mbajë një fjalim për mbrojtjen e demokracisë në Evropë.
Në një përpjekje për të zgjidhur krizën e shkaktuar nga separatistët e mbështetur nga Rusia në Ukrainën lindore dhe nga aneksimi i Krimesë nga Moska, presidenti i atëhershëm francez Francois Hollande kishte ftuar homologët e tij rusë dhe ukrainas, në një përpjekje për t’i ulur tensionet për konfliktin.
Gjatë përkujtimeve, liderët nga Rusia, Ukraina, Gjermania dhe Franca u takuan jozyrtarisht në një përpjekje për të zgjidhur luftën në rajonin e Donbasit të Ukrainës. Vërehej sidomos mungesa e grupit nga Shtetet e Bashkuara. Bisedimet çuan në krijimin e Protokollit të Minskut më vonë, po atë vit.
Pjesëmarrësit — presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky, presidenti francez Emmanuel Macron, presidenti rus, Vladimir Putin, dhe kancelarja gjermane, Angela Merkel — u takuan me shpresë për të arritur një armëpushim të qëndrueshëm në Ukrainën lindore, pjesë të së cilës kishin qenë nën kontrollin e Rusisë – mbështetur separatistët që nga viti 2014.
Takimi shënoi një përpjekje për rivendosjen e komunikimit politik të nivelit të lartë midis Kievit dhe Moskës dhe një angazhim të ripërtërirë ndaj marrëveshjeve të Minskut, një sërë masash që synojnë arritjen e një armëpushimi të qëndrueshëm.
Pavarësisht hapave premtues, në samit nuk pati ndonjë përparim të madh.
Fjalimi i presidentit Obama nënvizoi rëndësinë e NATO-s dhe sigurisë kolektive mes rritjes së tensioneve me Rusinë në lidhje me Ukrainën.
Kjo, gjithashtu, ishte hera e parë që presidenti rus, Vladimir Putin, u ftua në ceremoninë përkujtimore, ku ai theksoi sakrificat e Bashkimit Sovjetik.
Në komentet që bëri të nesërmen, Clinton tha: “Perandoria Sovjetike është zhdukur”, ndërsa ai lavdëroi rusët, polakët dhe të tjerët për pjesëmarrjen në çlirimin e Evropës. Kjo periudhë pa edhe zgjerimin e NATO-s në Evropën Lindore, duke nënvizuar angazhimin e Shteteve të Bashkuara për sigurinë evropiane.
Fjalimi i Reganit në Pointe du Hoc ishte menduar jo vetëm si një nderim për heroizmin e njerëzve që zbarkuan në plazhe, por u pa gjithashtu si një deklaratë simbolike që përforcon angazhimin e SHBA-së ndaj parimeve të lirisë dhe demokracisë në sfondin e Luftës së Ftohtë.
Historiani amerikan, Michael Dolski, vuri në dukje se fjalimet e Reganit në përkujtimet e Ditës D kontribuuan ndjeshëm në statusin “mitik” të ngjarjes në kulturën amerikane të fundit të shekullit XX.
Gjatë 11 vjetëve të tij si president i Francës, Charles de Gaulle refuzoi të merrte pjesë në ngjarjet e Ditës D. “Ai refuzoi të përkujtonte 6 qershorin, duke pasur parasysh mënyrën se si ishte trajtuar kohën e zbarkimit të Ditës D. Ai nuk ishte përfshirë në diskutime apo në zbatimin e planit,” thotë historiani Denis Peschanski.
De Gaulle gjithashtu nuk i ftoi liderët botërorë në shënimin e 25-vjetorit më 1969.
Shumë nga liderët e botës tani i shohin ngjarjet që shënojnë Ditën D, si raste vendimtare politike dhe diplomatike, por 6 qershori nuk ishte gjithmonë aq i ndjekur dhe u deshën disa dekada që kjo datë të bëhej një ditë përkujtimore me shkronja të kuqe.
Shënimi i 80-vjetorit ka të ngjarë të jetë jubileu i fundit, në të cilin veteranët që luftuan dhe mbijetuan, do të jenë të pranishëm në plazhet ku vdiqën mijëra bashkëluftëtarë të tyre.
