Praktika tregon: nuk ka nevojë të besohet ajo që thotë Lukashenko. Por bjellorusët ende e shkelin këtë grabujë çdo herë, sepse, edhe duke e ditur shumë mirë çmimin e fjalëve të tij (dhe ky çmim është më i pashuari), njerëzit duan vërtet lirimin e të burgosurve politikë bjellorusë. Kjo do të thotë se çdo fjalë perceptohet me shpresë.
Të premten e kaluar, shërbimi i shtypit i Lukashenkos raportoi se ai nënshkroi një dekret për faljen e 30 personave të dënuar për “krime proteste”: 14 gra dhe 16 burra. Shumë të burgosur kanë sëmundje të rënda, disa të falur janë në moshë pensioni. Të gjithë ata, thuhet në raport, pranuan fajin, u penduan dhe u zotuan të udhëheqin një “mënyrë jetese që i bindet ligjit”.
Dhe mijëra familje bjelloruse ngrinë në pritje. Kush do të dalë? A do të jetë e imja në listë? A do të lirohen sot? Ish të burgosurit thanë: sot mbase asgjë nuk do të ndodhë, zakonisht lirohen në gjysmën e parë të ditës, kështu që sot do ta kalojnë natën në koloni dhe nesër do të lirohen patjetër. Por as nesër nuk ndodhi asgjë. Dhe pasnesër gjithashtu. Dhe nuk kishte asnjë informacion për emrat e përfshirë në listën e faljeve. Shteti ra në heshtje.
Vetëm dy ditë më vonë, një histori gjashtë minutëshe për humanizmin e madh të Lukashenkos u publikua në televizionin bjellorus. Autorja e tregimit, Ekaterina Tikhomirova, gjithashtu nuk tha absolutisht asgjë, ajo vetëm admiroi bujarinë e liderit, duke ndërthurur emocionet e saj me citate nga fjalimet e Lukashenkos ndër vite, ku ai tha se bjellorusët, madje edhe opozitarët, janë ende bashkatdhetarë, dhe ata duhet të trajtohen në mënyrë njerëzore.
Shkencëtari politik Yuri Voskresensky gjithashtu u shfaq në transmetimin e të njëjtit televizion bjellorus. Në vitin 2020 ka punuar në shtabin zgjedhor të Viktor Babarikos. Më 12 gusht të të njëjtit vit, në kulmin e protestave, ai u arrestua dhe u akuzua për organizimin e trazirave masive: ai gjoja koordinoi protestat në rrethin Pervomaisky të Minsk. Dy muaj më vonë, më 8 tetor, intervista e Voskresensky u transmetua në kanalin televiziv shtetëror ONT: atje ai foli se sa naiv ishte duke besuar Babariko dhe se si i vjen keq. Më 11 tetor ai u lirua.

Yuri Voskresensky. Foto: ATN/ YouTube
Pas kësaj, Voskresensky jo vetëm që nuk u largua nga ekranet, por u bë pjesëmarrës në të gjitha llojet e takimeve me Lukashenkon. Ai tha se do të kërkonte lirimin e të burgosurve politikë të penduar dhe në gusht 2021 njoftoi se kishte përpiluar një listë me njëqind të arrestuar për pjesëmarrje në protesta dhe ia kishte dorëzuar personalisht Alexander Lukashenkos. Ata në listë, tha Voskresensky, nuk kryen krime të rënda, ata thjesht morën pjesë në mitingje dhe tani janë penduar dhe duan t’i kthehen jetës normale. Megjithatë, ajo listë u zhduk për fat të mirë nga agjenda (nëse ekzistonte fare) së bashku me Yuri Voskresensky.
Dhe tani politologu i harruar shfaqet në ekran dy vjet më vonë. Megjithatë, ai u bë më aktiv pak më herët: aktivistët e të drejtave të njeriut nga “Viasna” thanë më 12 gusht se po merrnin informacione nga të afërmit e të burgosurve politikë për thirrjet e Voskresensky. Ai thirri të afërmit e të burgosurve politikë dhe u kërkoi atyre që të bindin të afërmin e tyre të burgosur që të shkruajë një peticion për falje. Dhe në televizionin shtetëror ai tha se 900 persona kishin shkruar tashmë peticione. Voskresensky tha se të burgosurit politikë nuk trafikohen nga ne, por nga përfaqësues të ekstremistëve të arratisur.
Domethënë, në një vend ku sipas Lukashenkos nuk ka të burgosur politikë, por ka kriminelë, befas po flasin për 900 të burgosur politikë që kanë shkruar “falje”. Së shpejti, me sa duket, mijëra do të fillojnë më në fund ta pranojnë atë.
Voskresensky tha gjithashtu se të gjithë duan të largohen, veçanërisht në lidhje me luftën në Ukrainë, pasi ishte ajo që e bëri opozitën të kuptonte “në çfarë mund të shndërrohej republika jonë e begatë, paqësore, komode”. Dhe së fundi, ai shpjegoi (me sa duket, ky transmetim u shfaq në të gjitha kolonitë, me shikim të detyruar) se si një falje ndryshon nga lirimi në fund të një fjalie. Kjo është një kënaqësi, tha Voskresensky, një person ka një shans për të filluar jetën nga e para. Domethënë, sikur nuk kishte dënim me burg, asnjë precedent penal, etj. Këtu, natyrisht, ai ishte i pasinqertë: sipas kodit ekzekutiv penal të Bjellorusisë, të liruarit në bazë të një akti faljeje vendosen në regjistrimin parandalues në të njëjtën mënyrë, me ta kryhet punë edukative dhe mund t’i nënshtrohen ndaj kufizimeve të ndryshme ligjore – kjo nuk vendoset nga Lukashenko, por nga Ministria e Punëve të Brendshme. Më saktësisht, inspektime penalo-ekzekutive në vendbanimin. Pra, falja e Lukashenkos nuk nënkupton ndonjë indulgjencë apo një provë të pastër. Por nëse ky transmetim ishte pjesë e fushatës “Bëni të burgosurin politik të shkruajë falje”, atëherë retorika është mjaft e kuptueshme.
Konfuzion i madh kufitar
Bashkimi Evropian ndalon hyrjen e makinave me targa bjelloruse. Sidoqoftë, radhët në kufijtë e Bjellorusisë dhe vendeve të BE-së po rriten
Dhe të martën e 20 gushtit, kur familjet e të burgosurve politikë vuanin prej katër ditësh pasiguri, u bë e ditur se tetë ishin liruar . Ksenia Lutskina, Irina Sankovskaya dhe Olga Novikova dhanë një intervistë për televizionin bjellorus pikërisht jashtë mureve të kolonisë së grave. Ata falënderuan Aleksandër Lukashenkon për mundësinë e dytë dhe treguan se si arritën të kuptojnë fajin, u penduan dhe tani do të jetojnë ndryshe… Megjithatë, nuk ka rëndësi se çfarë thanë saktësisht. Është e rëndësishme që ata të jenë në shtëpi.

Ksenia Lutskina. Foto: ATN / Telegram
Por diçka tjetër është edhe më e rëndësishme. Gazetarja Ksenia Lutskina ka një tumor në tru dhe kur në fillim të korrikut Lukashenko njoftoi se disa “të sëmurë shumë rëndë” do të liroheshin në ditët në vijim (pati një amnisti më 3 korrik me rastin e Ditës së Pavarësisë), të gjithë ishin të bindur se Lutskina do të ishte mes tyre. Më 3 korrik, kur 67-vjeçari Grigory Kostusev u lirua nga kolonia me kancer, bindja e tij u forcua më shumë.
Në atë moment, ndodhi një sulm tjetër në grabujë, dhe bjellorusët menduan: kjo është ajo, tani të paktën pacientët me kancer do të dalin. Por asnjë i burgosur politik me sëmundje të rëndë nuk u lirua sërish.

Grigory Kostusev, 2010. Foto: Vasily Fedosenko / Reuters / Scanpix / LETA
Pas Kostusevit u liruan edhe disa persona të tjerë, të cilëve, siç doli, kishin mbetur edhe disa javë deri në përfundimin e dënimit. Por mes tyre nuk kishte asnjë të sëmurë.
Pas hekurave mbetën të sëmurët: invalid Vladimir Gundar, i cili ka një këmbë; Prifti katolik Genrikh Okolotovich me kancer; Andrei Voynich, në pritje të një transplanti të mëlçisë; Evgeniy Burlo me nekrozë të nyjeve të ijeve dhe shumë të tjerë me histori mjekësore shumëvëllimore… Pyetjes së natyrshme nëse mund të jenë ndër tetë që u liruan, unë përgjigjem menjëherë: nuk munden. Lëshuan të tjerët. Emrat e personave të mbetur të liruar që nuk u kapën në televizionin bjellorus janë të njohur për gazetarët dhe aktivistët e të drejtave të njeriut. Nuk po i përmendim ende emrat me kërkesë të familjarëve të të liruarve. Çdo përmendje “e paautorizuar” është e rrezikshme për ta. Për të mbijetuar në Bjellorusi pas çlirimit, duhet të bashkoheni me murin, të qepni gojën dhe të ëndërroni që askush të mos kujtohet për ju dhe, Zoti na ruajt, të shkruajë për ju.

Oficerët e zbatimit të ligjit në Bjellorusi i detyrojnë vizitorët të largohen nga territori i një qendre paraburgimi gjatë protestave kundër rezultateve të zgjedhjeve presidenciale në Minsk, Bjellorusi, 13 gusht 2020. Foto: Vasily Fedosenko / Reuters / Scanpix / LETA
Dhe disa aritmetikë argëtuese. Lukashenko nënshkroi një akt faljeje për 30 të burgosur politikë. Tetë janë liruar deri më tani. Le të themi se në të ardhmen e afërt do të dalin nga burgu edhe 22 persona të tjerë. Në të njëjtën kohë, sipas Viasna, në korrik 170 persona u dënuan për akuza politike në Bjellorusi. Epo, për të zbehur numrat e pashpirt me një pamje të gjallë, mund të shtojmë vetëm se pikërisht në ditën kur u liruan tetë të burgosur politikë, në Vitebsk ata filluan të gjykojnë Olga Britikova, një aktiviste e sindikatës së pavarur “Naftan”. i cili tashmë po vuan një dënim prej tre vjetësh në një koloni, sipas neneve të reja; i shtuan edhe një vit dënimit të anarkistit Alexander Frantskevich, nëna e të cilit u arrestua në korrik pikërisht në koloni, ku i solli një pako djalit të saj; një nga trajnerët më të mirë bjellorusë të pingpongut, Yuri Lagodyuk, u dënua me dy vjet burg dhe në Grodno, pensionistja 68-vjeçare Natalya Zhigar filloi të gjykohej me akuza ekstremiste. Kështu kaloi një tjetër ditë vere në një vend të vogël në qendër të Evropës.