Kur bëhet fjalë për blerjen serbe dhe kroate të avionëve luftarakë francezë Rafale , Juratovic thekson se është një ndryshim i qëndrimit në Evropë në lidhje me kërcënimin serioz për paqen dhe stabilitetin e të gjithë rajonit të shkaktuar nga agresioni rus kundër Ukrainës.
Duke komentuar ardhjen e shefit të CIA-s, William Burns për të vizituar Sarajevën, Beogradin dhe Prishtinën, Juratović beson se vendet në Ballkan, përfshirë Serbinë, duhet të kuptojnë se roli i tyre në skenën globale nuk ka më rëndësinë që kishte dikur.
“Aleksandar Vuçiq mendoi me vete se mund të trashëgonte rolin e dikurshëm të ish-Jugosllavisë, duke u përpjekur të ulet në më shumë karrige. Ai krijon iluzionin e rolit të rëndësishëm ndërkombëtar të Serbisë, ndërsa në fakt po blen pushtet për të cilin qytetarët e Serbisë do ta paguajnë shtrenjtë”, thekson Juratovic.
Si do ta vlerësonit situatën në rajon, veçanërisht qëndrimin e Serbisë ndaj fqinjëve?
Besoj se marrëdhëniet e fqinjësisë së mirë në rajonin e Ballkanit Perëndimor janë jashtëzakonisht komplekse, para së gjithash për shkak të mungesës së vullnetit për bashkëpunim serioz rajonal, i cili është i nevojshëm për zhvillimin e mëtejshëm të atij rajoni. Intoleranca shpesh krijohet artificialisht dhe inskenohen marrëdhënie të këqija mes fqinjëve për të larguar vëmendjen nga çështjet politike ditore që janë me rëndësi jetike për vendet e rajonit. Shembulli më i mirë për këtë është presidenti aktual i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, i cili në zgjedhjet e qershorit të këtij viti përdori manipulimin emocional të interesave kombëtare të qytetarëve të Serbisë për të mbuluar dështimet në politikën e brendshme dhe për të forcuar sistemin e tij autokratik. që është vetëm çështje kohe para se të shembet.
SHBA miratoi blerjen e sistemit raketor Himars për Kroacinë, ndërsa Zagrebi bleu më herët Rafale. Serbia bleu edhe Rafale. Si arritëm në kaq shumë armatim të rajonit dhe për çfarë qëllimi?
Ka shumë arsye për armatosje. Një prej tyre është ndryshimi i qëndrimit në Evropë lidhur me kërcënimin serioz për paqen dhe stabilitetin e të gjithë rajonit, të shkaktuar nga agresioni rus kundër Ukrainës. Sistemet mbrojtëse të anëtarëve të NATO-s duhet të modernizohen dhe modernizimi i forcave mbrojtëse të vendeve si Kroacia dhe Sllovenia është pjesë e strategjisë së NATO-s. Sa i përket Serbisë, ka dy mundësi: ose Serbia po përgatitet të anëtarësohet në NATO, gjë që do të kontribuonte ndjeshëm në paqen dhe sigurinë në rajon, ose Aleksandar Vuçiq po përdor armatimin për të blerë ndikim ndërkombëtar, në dëm të qytetarëve serbë.
Si i shikoni protestat aktuale në Serbi kundër kompanisë Rio Tinto dhe minierave të litiumit, ndërsa, për shembull, shumë pak flitet për kompaninë kineze Ziđin, e cila minon në lindje të Serbisë?
Sa i përket protestave kundër projektit Rio Tinto, ato janë të justifikuara së paku në kuptimin se janë plotësuar kushtet për të cilat është rënë dakord gjatë vizitës së kancelarit (Olaf) Solac, të cilat Aleksandar Vuçiq mund dhe duhet t’i përmbushë. Kjo përfshin mundësimin e funksionimit të institucioneve demokratike në Serbi, të cilat duhet të punojnë në bazë të profesionalizmit dhe jo të përshtatshmërisë politike. Kjo është mënyra e vetme që të gjithë, përfshirë Kinën, Rio Tinto dhe investitorët e tjerë në Serbi, të respektojnë rregulloret e institucioneve profesionale dhe të pavarura në favor të sigurisë së qytetarëve të Serbisë.
Është edhe ardhja e shefit të CIA-s William Burns në Sarajevë, Beograd dhe Prishtinë. Arsyeja zyrtare janë “kërcënimet secesioniste të Milorad Dodik”. A është reale që ardhja e Burns u provokua nga Dodik dhe çfarë arsye tjetër mund të ketë për vizitën?
Mendoj se mini-shtetet në Ballkan, përfshirë edhe Serbinë, më në fund duhet të kuptojnë se roli i tyre në skenën globale nuk ka më rëndësinë që kishte dikur. Aleksandar Vuçiq mendoi me vete se mund të trashëgonte rolin e dikurshëm të ish-Jugosllavisë, duke u përpjekur të ulet në më shumë karrige. Ai krijon iluzionin e rolit të rëndësishëm ndërkombëtar të Serbisë, ndërsa në fakt po blen pushtet për të cilin qytetarët e Serbisë do ta paguajnë shtrenjtë. Kjo e vë Serbinë dhe rajonin në rrezik të humbjes së besimit të bashkësisë ndërkombëtare.
Një vend që supozohet se është i vendosur në rrugën e tij drejt BE-së, duhet të punojë në përmbushjen e kritereve për anëtarësim në BE në vend që të krijojë një imazh për veten se mund të jetë me të gjithë dhe me askënd në të njëjtën kohë. Udhëtimet e vazhdueshme në rrugën Uashington-Moskë janë vetëm dëshmi se sa shumë ajo qeveri krijon një imazh të rremë të Serbisë për qytetarët e saj, sepse në të vërtetë është një partner jo i besueshëm nga të dyja palët. Serbia ka vendosur t’i bashkohet BE-së ku i takon dhe për të përmbushur besueshmërinë e saj duhet të orientohet drejt Brukselit dhe të përmbushë synimet e BE-së, e cila së paku e mbështet financiarisht.
Rritja e së djathtës në BE po rritet. Provë janë zgjedhjet e fundit në shtetet gjermane – në Turingi, ku fitoi AfD dhe në Saksoni, ku është në vendin e dytë. Çfarë na thotë fitorja e së djathtës dhe a tronditet qeveria e Olaf Scholz-it?
Fatkeqësisht, forcimi i së djathtës radikale dhe nacionalizmit nuk është vetëm çështje identiteti, por edhe një përpjekje për të ndryshuar sistemin socio-politik, që është një dukuri e përditshme në Ballkanin Perëndimor. Një pjesë e Gjermanisë Lindore, për fat të keq, nuk ka qenë e integruar socialisht dhe politikisht përmes strukturave të vlerave demokratike dhe nuk ka traditë partiake, prandaj zgjedh ose të majtën ekstreme ose të djathtën ekstreme. Në Gjermani, sipas sondazheve, e djathta radikale ka rreth 15 për qind të mbështetjes, gjë që nuk përbën shqetësim për të ardhmen e sistemit demokratik gjerman, por është një çështje serioze me të cilën Gjermania, duke pasur parasysh të kaluarën e saj, duhet të merret. Qeveria e Olaf Solac, edhe pse komplekse sepse përbëhet nga tre parti të ndryshme ideologjikisht, nxit me sukses një demokraci dialogu dhe kompromisi, ndaj besoj se do të qëndrojë e qëndrueshme deri në fund të mandatit.
Sa ndikon dhënia e ndihmës për Izraelin në pakënaqësinë e qytetarëve në Gjermani?
Gjermania është një vend, detyra e të cilit është të mbrojë ekzistencën dhe sigurinë e padiskutueshme të Shtetit të Izraelit, të cilin Islami radikal e mohon. Situata aktuale në Lindjen e Mesme shkakton reagime të ndryshme, por shumica pajtohen se zgjidhja e vetme është krijimi i dy shteteve të pavarura, Izraelit dhe Palestinës. Edhe pse shumica mbështesin të drejtën e Izraelit për t’u mbrojtur kundër terrorizmit, ka shqetësime se Izraeli shpesh i tejkalon kufijtë e asaj që është e lejueshme.
Nga njëra anë kemi Gjermaninë, e cila në mënyrë të përsëritur votoi kundër Rezolutës për gjenocidin në Gaza, dhe nga ana tjetër, votoi pro Rezolutës për gjenocidin në Srebrenicë. Pas kësaj, a janë viktimat e gjenocidit subjekt i tregtisë politike?
Besoj se inflacioni i rezolutave nuk sjell asgjë konkrete në krijimin e paqes dhe sigurisë, veçanërisht kur bëhet fjalë për pajtimin dhe ndërtimin e një të ardhmeje të përbashkët. Rezolutat shpesh keqpërdoren për pasivitet politik nga njëra anë dhe manipulim emocional të njerëzve nga ana tjetër, veçanërisht në kontekstin e fushatave zgjedhore. Kur bëhet fjalë për Izraelin, Palestinën, si dhe Serbinë dhe fqinjët e saj, do të doja të shihja struktura politike që punojnë për paqen dhe mirëkuptimin mes popujve, në vend që të debatojnë me ditë me presje dhe pika në rezolutat që nuk kanë asnjë kuptim për popullin. i shqetësuar.
