Shkruan: Shenoll MUHARrEMI
Kur Bashkimi Europian i vendosi masa tregtare Kinë rreth industrisë së automjeteve elektrike, ishte Gjermania ajo që ishte kundër. Kjo ishte shumë e pazakont, për shkak se Berlini është promotori dhe financiuesi kryesor i BE në përgjithësi, andaj nuk ndodhë shpesh në histori që Gjermania me qenë kundër një vendimi të BE-së. Brukseli ishte i zhgënjyre me pozicionin e Gjermanisë, me atë rast.
Çfarë po ndodhte? Industria e automjeteve është jashtëzakonisht e rëndësishme për Gjermaninë. Ata janë vendi i vetëm në BE që po arrijnë, sadopak, me pjesëmarrë në një konkurrencë dhe inovacion të ashpër me SHBA-në dhe Kinën, globalisht. Kompanitë gjermane kanë zhvilluar qytetëza të tëra në Kinë dhe janë vendosur atje duke krijuar kllusterë industrial rreth ekosistemit të makinave elektrike.
Kjo ka ndikuar që Gjermania të jetë shumë prezente në Kinë, por edhe Kina në Gjermani. Kompanitë kineze po marrin kontrata publike dhe po investojnë në Gjermani. Pjesa tjetër e Europës, duket që ka mbetur mbrapa dhe nuk po mund të konkurroj dhe pjesëmarrë globalisht në agjendën më të re ekonomike, inovative dhe tregtare. Kështu, Gjermani edhe miqtë më të afërtë brenda BE-së po i ‘irritonte’ rreth interesave të saja ekonomike.
Javë më parë, në korrik, kancelari Olaf Scholtz bëri një vizitë befasuese në Serbi ku takoj presidentin e Serbisë dhe ku nënshkoj një marrëveshje strategjik që përfshinte lëndë të para të rralla shumë të nevojshme për industritë moderne, përfshi industrinë e makinave elektrike.
Marrëveshja e Litiumit bëri jehonë të madhe në rajon dhe Europë dhe shifes si një ‘kthesë’ në dobi të Serbisë në Europë. Nga ai moment, situata edhe mund të ketë ndryshuar.
Nga ai moment edhe emisari special i Gjermanisë për Ballkanin, zotëri Sarrazin sikurse filloj të bëjë kërkesa ndaj Kosovës. Sikurse në gjatë fundit të takimit, Vuciq t’i i ketë kërkuar kancelarit gjerman një favor të fundit ‘na heq këtë bllokadën e kosovarëve në mallra’.
Kjo ekspozon rëndësinë e marrëdhënieve ekonomike dhe tregtare në diplomaci. Interesat e industrive të ndryshme janë jashtëzakonisht të rëndësishme dhe ndikojnë në marrëdhënie mes qeverive. E këtu, Serbia po i përdorë shumë mirë. Jo vetëm në Gjermani, por edhe në SHBA me industrinë e metalit. Kosova, në këtë aspekt, duket e margjinalizuar dhe nuk ka shumë cfarë të ofroj. Kjo po i krijon telashe Kosovës, kohën e fundit.
Sarrazin, një përkrahës i madh i Kosovës, javët e fundit po përdorë gjuhë kërcënuese ndaj qeverisë së Kosovës dhe po përdorë Gjermanin si mjet për të ndihmuar Serbinë. “Po bllokohen mallrat gjermane” tha së fundmi. E vërtetë është kjo, se në Serbi prodhojnë kompanitë gjermane, po ndikimi është minimal. “Kosova po bllokon CEFTA-në” “Kosova mund të mbes jashtë Planit të Rritjes”. Emisari gjerman nuk ka qenë asnjëherë kaq vokal dhe insistues me kërkesa në Serbi rreth sulmit të Banjskës.
Të gjitha këto pozicione të Gjermanisë janë dramatikisht të ndryshme me pozicione e mëhershme. Berlini është qendra e BE-së sa i përket vendim-marrjes rreth Ballkanit dhe Kosovës. Mbase, shpresa më e madhe e Kosovës. Një ndryshim në qëndrim rreth Kosovës mund të ketë pasoja afatgjate.
Qeveria e Kosovës është në pozitë të palakmueshme. Kjo, përpos disavantazhit ekonomik dhe tregtar të Kosovës, shpërfaqë gjithashtu edhe diplimacinë inerte të qeverisë së Kosvës vitet e fundit. E gjithë kjo po ndodhë pasiqë Qeveria e Kosovës humbi përkrahësin kryesor të saj që gjendjet andej Oqeanit Atlantik. Tash, e papërkrahur, sulmet i vien nga të gjitha anët.
Fundja, Qeveria e Kosovës, nuk ka bërë asgjë keq në rajon apo Kosovë. Ajo ka shtrirë ligjshmërinë në veri dhe nuk ka sulmuar askën. Por loja nuk u humbë në Kosovë e Leposaviq, ajo u humbë në Washington DC. E tash edhe përkrahja nga boshti kryesor i mbështetjes së Kosovë në Europë e BE, Gjermania, po luhatet.
Qeveria e Kosovës është para një pozite të vështirë. Kryeministri i saj, i cili ka mbështetje të gjërë nga zgjedhjet e fundit, sikurse po sakrifikon personalitetin e tij politik për një përparim në veri. Por, në situata të cila po përfshihet Kosovë, ai nuk mund të jetë viktima e vetme. Shumicën e rasteve është në pyetje ‘përjashtimi’ ‘ndëshkimi’ ‘masat’ ndaj Kosovës e që bizneset dhe qytetarët e saj po i bartin pasojat.
Kosova është para një momenti kritik ku duhet të rivlerësoj politikat e saja të jashtme dhe të rioganiziohet. Ndoshta edhe duhet të pranoj të bëjë modifikime të pozicioneve të saja për shkak se ajo nuk ka as ekonomi e industri e as diplomaci që mund të përdorë për marrëdhëniet e saja me shtetet kryesore.
E gjithë kjo nuk do të përfundoj pa pasoja. Por ndoshta edhe zgjedhja e pasojave mund të zgjidhet. Masat për Kosovën nga BE, përjashtimi eventual nga Procesi i Berlinit/CEFTA dhe ndonjë ndëshkrim nga Plani i Rritjes mund të kenë pasoja për vendin e ri.
