Vetëm dymbëdhjetë burra kanë shkelur në Hënë – të gjithë ata astronautë amerikanë në vitet 1970. Në Pekin thonë se deri në vitin 2030 kinezisht do të flitet në Hënë. Kina është e vetmja që ka mostra nga ana e errët e hënës.
Kina është kombi i parë që ka arritur të mbledhë gurët e hënës nga ana e errët e hënës, e cila nuk shihet kurrë nga Toka. Misioni Chang’e-6, i emëruar pas një perëndeshë që supozohet se jeton në Hënë me një lepur nefriti, solli 1,935.3 gram mostra përsëri në Tokë në fund të qershorit.
Misioni i mëparshëm Changye-5, në dhjetor 2020, solli 1,731 gram mostra shkëmbi – por nga pjesa e përparme e Hënës.
Si duket pluhuri në anën e errët të hënës?
Këtë javë, të gjithë shkencëtarët kryesorë u mblodhën në Sallën e Madhe të Popullit në qendër të Pekinit dhe e gjithë udhëheqja e Republikës Popullore mori një pasqyrë më të thellë në hapësirë. Një enë e veçantë, me madhësinë e një kavanoz reçeli, është e mbushur me pluhur gri. Muri i jashtëm transparent është i shënuar CE6C500. Një burrë me flokë gri mban një zmadhues dore me një dritë dhe shikon me vëmendje.
“Hapësira e thellë është kufiri i jashtëm i përbashkët i gjithë njerëzimit.” Kërkimi hapësinor është një mision i përbashkët i njerëzimit”, bëri thirrje Xi për bashkëpunim ndërkombëtar.
Bashkëpunimi kino-amerikan 380 mijë kilometra larg Tokës? Tani për tani, është thjesht mendim i dëshiruar – për arsye ideologjike.
Sepse, në vitin 2011, Kongresi Amerikan miratoi një ligj që ndalon Agjencinë Amerikane të Hapësirës (NASA) nga çdo bashkëpunim me Kinën.
Sidoqoftë, eksploruesit amerikanë hënorë arritën të merrnin një heqje dorë në fund të vitit 2023 për të aplikuar për kërkime mbi mostrat hënore kineze. NASA i konfirmoi Kongresit Amerikan se në këtë rast konkret “nuk ka rrezik të transferimit të të dhënave dhe teknologjisë”.
Në raundin e parë të aplikimeve, në prill 2024, midis dhjetë kandidatëve, pesë ishin nga SHBA, përfshirë kuratorin e NASA-s për shkëmbinjtë e hënës, Ryan Cigliro. Gjithashtu, sipas CNSA, në bisedime ishte i pranishëm edhe kozmokimisti gjerman Carsten Minker nga Universiteti i Këlnit.
Pluhuri nga hëna – në muze dhe si dhuratë
Një gur hëne i quajtur “Sample 001” është ekspozuar në Muzeun Kombëtar të Kinës. Sasi të vogla mostrash mbahen edhe në qytetin e lindjes së themeluesit të vendit, Mao Ce Dun, në Shaoshan.
Modelet e hënës, dhe qeveria në Pekin e përdor atë me shkathtësi në diplomaci. Ideja e dhuratave të tilla erdhi nga Uashingtoni. Para vendosjes së marrëdhënieve diplomatike midis Kinës dhe SHBA-së, Zbigniew Brzezinski, këshilltari për sigurinë kombëtare i presidentit amerikan Jimmy Carter, gjatë vizitës së tij në 1978, i dhuroi qeverisë kineze një gram pluhur hëne.
Mostra kineze e hënës së pari shkoi në Rusi. Presidenti Vladimir Putin mori 1.5 gram mostra nga Hëna në prill 2022 gjatë vizitës së tij në Kinë. Një vit më vonë, presidenti i Kinës, Xi Jinping, mori 1.5 gram mostra hënore nga Rusia, nga misioni sovjetik në Hënë në vitet 1970.
Megjithatë, kushdo që dëshiron të prekë gurin e hënës duhet të udhëtojë në shtetin amerikan të Floridës. Në Qendrën Hapësinore Kennedy, çdo vizitor mund të prekë një gur 17 gramësh me numrin “70.215.287”, i cili u kap nga astronauti Jack Schmidt në vitin 1972 gjatë misionit të fundit në hënë “Apollo-17”.
Kina kundër pjesës tjetër të botës – zbarkimi në Hënë deri në vitin 2030.
Dymbëdhjetë njerëz kanë ecur në Hënë deri më tani – të gjithë ata astronautë amerikanë në vitet 1970. Ata sollën gjithsej 381.7 kilogramë dritë hëne në Tokë, shkruan DW .
Agjencia amerikane e hapësirës NASA planifikon të kthehet sërish në Hënë. Në projektin amerikan për hënën “Artemis”, marrin pjesë gjithsej 43 vende – Agjencia Evropiane e Hapësirës (ESA), Qendra Gjermane e Hapësirës Ajrore (DLR), si dhe agjencitë hapësinore të Japonisë, Izraelit, Italisë, Anglisë dhe Kanadasë. .
Në mars të vitit 2023, NASA zbuloi ekuipazhin për misionin e ardhshëm të drejtuar në orbitën e Hënës. Megjithatë, ka pasur probleme teknike me mjetin lëshues. Të paktën deri në shtator 2025, tre astronaut amerikan dhe një kanadez do të qëndrojnë në Tokë.
Agjencia Kineze e Hapësirës (CNSA) njofton se kinezishtja do të flitet në Hënë deri në vitin 2030. Ndryshe nga NASA, e cila duhet të kërkojë vazhdimisht fonde nga Kongresi, programi ambicioz hapësinor i Kinës nuk ka asnjë shqetësim financiar. Qeveria po e financon bujarisht këtë projekt, duke demonstruar fuqinë e tij.
