Bullgaria është rikthyer në një territor të njohshëm. Partia e qendrës së djathtë GERB, e cila udhëhiqet nga ish-kryeministri Boyko Borisov, fitoi shumicën e votave në zgjedhjet parlamentare të 27 tetorit, por ato nuk i mjaftojnë për ta formuar vetë qeverinë.
Borisov sigurisht se do të provojë ta bëjë këtë. Por, pavarësisht se ka fituar pesë nga shtatë zgjedhjet parlamentare të mbajtura që nga viti 2021, partia nuk ka arritur ta formojë një koalicion qeverisës.
Për ta formuar një koalicion qeverisës, Borisovit – politikani më i njohur dhe më i fuqishëm i Bullgarisë, i cili ka qenë kryeministër tri herë që nga viti 2009 – i duhet mbështetja e së paku gjysmës së deputetëve në Parlamentin prej 240 vendesh. Nëse merret parasysh ndarja e votave në Parlamentin gjithnjë e më të fragmentuar, do të duhen tri apo katër parti për ta formuar një shumicë.
Deri më tani, Borisovi e ka hedhur poshtë vetëm bashkëpunimin me partinë e ekstremit të djathtë dhe pro-Kremlinit, Ringjallja, e cila doli e treta me 13 për qind të votave. Duke folur në natën e zgjedhjeve, ai tha:
“Ne do të qeverisim me këdo që mbështet programin tonë”.
Çështja Deylan Peevski…
Arsyeja prapa kësaj është kryesisht një njeri: Deylan Peevski, një pronar kontrovers mediash, me ndikim të madh në opinionin publik. Ai është akuzuar për korrupsion dhe ushtrim ndikimi, dhe është sanksionuar nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe nga Mbretëria e Bashkuar. Dhe, shumica e politikanëve bullgarë mbase pajtohen se Peevski është personi më përgjegjës për krizën e vazhdueshme politike në Bullgari.
Në një hap që me gjasë mund t’i japë fund ngërçit politik, Borisovi ka thënë se do të bashkëpunonte me koalicionin reformist perëndimor “Ne, vazhdojmë ndryshimin – Bullgaria Demokratike” (PP-DB), i cili doli në vendin e dytë, me 14 për qind të votave të fituara. Megjithatë, PP-DB ka ngulmuar se do të bashkëpunojë me GERB-in vetëm nëse Peevski nuk do të ketë ndikim në administratën e ardhshme.
Borisovi është akuzuar vazhdimisht për lidhje të ngushta me Peevskin, emri i të cilit për shumicën e bullgarëve është sinonim i korrupsionit dhe krimit të organizuar në vend.
Gjasat janë të vogla, po ashtu, që Borisovi do të arrijë të grumbullojë mjaftueshëm vende nga partitë e vogla në Parlament, shumë prej të cilave po ashtu refuzojnë të bashkëpunojnë me Peevskin.
Pra, Borisovit do t’i duhet të zgjedhë ndërmjet koalicionit PP-DB apo Peevskit. Pas zgjedhjeve të fundit, në qershor, GERB-i dhe partia e mëparshme e Peevskit mund ta formonin një qeveri me mbështetjen e disa ligjbërësve të pavarur, por Borisovi refuzoi të lidhte marrëveshje.
Pse Borisovi s’i ka shkëputur lidhjet me Peevskin?
Kjo është pyetja 1 milion dollarësh në Bullgari, dhe askush vërtet s’e di përgjigjen.
PP-DB ka thënë se Peevski de facto e ka në dorë GERB-in përmes interesave të përbashkëta biznesore.
Plus, Peevski gjerësisht mendohet se e kontrollon Zyrën e fuqishme të Prokurorit të Përgjithshëm të Bullgarisë, e cila mbikëqyr hetimet penale dhe vendimet për ndjekje penale. Në të kaluarën, hetimet kundër Borisovit janë mbyllur dhe ish-kryeministri ka fituar imunitet nga ndjekja penale.
Cilat janë pasojat e këtij ngërçi të vazhdueshëm?
Bullgaria po stagnon. Paratë nga Bashkimi Evropian pothuajse janë shterur, dhe nuk pritet të vijnë derisa vendi t’i zbatojë reformat dhe masat kundër korrupsionit, që i ka porositur BE-ja. Shto këtu që pa një administratë funksionale, BE-ja nuk ka me kë të punojë.
Përpjekjet për të shtyrë përpara reformat dhe masat kundër korrupsionit, kryesisht nga PP-DB, janë ndeshur vazhdimisht me pengesa.
Teksa vendi ndodhet në qorrsokak, progresi i Bullgarisë në adoptimin e euros dhe në inkuadrimin e plotë në zonën pa kufij Shengen ka ngecur.
A po e humbin bullgarët besimin në procesin demokratik?
Ndonëse besimi i publikut në procesin zgjedhor sigurisht se nuk është i lartë, rezultatet e pjesshme kanë treguar se dalja në këto zgjedhje mund të jetë pak më e lartë se në të kaluarat në qershor, kur votuan 34 për qind e personave me të drejtë vote.
Ka pasur shqetësime para zgjedhjeve se zhgënjimi i madh me partitë kryesore mund të rezultojë në rritje të partive të vogla ekstreme, si Ringjallja. Megjithatë, zgjedhjet e fundit nuk japin ndonjë dëshmi të qartë të kësaj: përderisa partive të reja u janë shtuar votat, njëjtë ka ndodhur edhe me partitë e mëdha.
A mund të ndikojnë këto zgjedhje në rrugën ndërkombëtare të Bullgarisë?
Përderisa katër parti proruse janë pjesë e Parlamentit bullgar, ato kanë më pak deputetë sesa partitë properëndimore.
Për më tepër, fakti se GERB-i properëndimor dhe partitë e koalicionit PP-DB zunë vendin e parë, përkatësisht të dytin, është sinjal se mbështetja për anëtarësinë e Bullgarisë në BE dhe në NATO mbetet e lartë.
Dhe, përderisa mbështetja dhe votat për koalicionin PP-DB nuk janë të mëdha, shtytja e vazhdueshme e tij për reforma është tipar përcaktues i skenës politike të Bullgarisë.
